Al eeuwenlang bestaan er allerlei soorten kruidenthee. Toch zijn het eigenlijk, ondanks hun naam, geen echte theesoorten. Echte thee, zoals groene, zwarte en oolong thee, worden bereid met de blaadjes van de Camellia sinensis plant. Kruidenthee daarentegen bestaat uit gedroogd fruit, bloemen, kruiden en specerijen. Dit betekent dat er kruidentheeën zijn in een grote verscheidenheid aan smaken, waardoor ze een lekker alternatief vormen voor suikerrijke drankjes of water. Kruidenthee is echter niet alleen lekker, sommige soorten zijn ook goed voor de gezondheid. Kruidentheeën worden al honderden jaren ingezet als natuurlijke remedies tegen allerlei kwaaltjes. Interessant is dat de moderne wetenschap nu ook bewijzen vindt dat het gebruik van sommige van de traditionele theesoorten – en een paar nieuwe – ondersteunt. Hieronder worden 10 gezonde soorten kruidenthee besproken die je eens zou kunnen uitproberen.
1. Kamillethee
Kamillethee is vooral bekend om de kalmerende werking en het wordt vaak gebruikt om beter te kunnen slapen. Twee studies onderzochten de effecten van kamillethee of -extract op slaapproblemen bij mensen. In een daarvan kregen 80 vrouwen die pas bevallen waren en last hadden van slaapproblemen twee weken lang kamillethee. Dit leidde tot een verbeterde slaapkwaliteit en minder symptomen van depressie (1). Bij een andere studie met 34 patiënten die aan slapeloosheid leden, bleek twee keer per dag een kamille-extract ervoor te zorgen dat het ‘s nachts wakker liggen afnam, de inslaaptijd korter werd en het functioneren overdag verbeterde (2). Bovendien is kamille niet alleen goed bij slaapproblemen. Er wordt ook een antibacteriële, ontstekingsremmende en leverbeschermende werking aan toegeschreven (3). Bij studies met muizen en ratten is voorlopig bewijs gevonden dat kamille kan werken tegen diarree en maagzweren (3, 4). Ook bleek uit een studie dat de thee symptomen van het premenstruele syndroom (PMS) verminderde, terwijl een ander onderzoek bij mensen met diabetes 2 verbeteringen constateerde in bloedsuiker-, insuline- en bloedlipidenwaardes (5, 6). Weliswaar is er meer onderzoek nodig ter bevestiging van deze effecten, maar er is voorlopig bewijs dat kamillethee een reeks gezondheidsvoordelen kan hebben.
Kortom: Kamille staat bekend om de kalmerende eigenschappen en dit wordt gestaafd met voorlopig bewijs. Het zou ook kunnen helpen bij PMS en bij hoge bloedlipiden-, bloedsuiker- en insulinewaarden.
2. Pepermuntthee
Pepermuntthee is een van de meest gebruikte kruidentheeën ter wereld (7). Hoewel het vooral veel gedronken wordt om de spijsvertering te ondersteunen, heeft het ook antioxidatieve, kankerwerende, antibacteriële en antivirale eigenschappen (7). De meeste effecten zijn niet onderzocht op mensen, dus weten we niet of ze echt tot gezondheidswinst leiden. Maar verscheidene studies bevestigen wel dat pepermunt gunstige effecten heeft op het spijsverteringsstelsel. Verschillende studies wijzen uit dat bereidingen met pepermuntolie, plus vaak nog andere kruiden, kunnen helpen bij een slechte spijsvertering (indigestie), misselijkheid en maagpijn (8, 9, 10, 11). Er is ook bewijs dat pepermuntolie effectief werkt tegen krampen in de dunne darm, slokdarm en dikke darm (12, 13, 14, 15). En tenslotte blijkt steeds weer uit onderzoek dat pepermuntolie goed werkt ter verlichting van symptomen van het prikkelbare darmsyndroom (PDS) (16). Als je dus last hebt van spijsverteringsproblemen, of het nu is vanwege krampen, misselijkheid of spijsverteringsklachten, is het goed om pepermuntthee te drinken als natuurlijk middeltje.
Kortom: Pepermuntthee wordt van oudsher gebruikt om spijsverteringsklachten te verlichten. Onderzoek wijst uit dat pepermuntolie kan werken tegen misselijkheid, krampen en maagpijn.
3. Gemberthee
Gemberthee is een pittige en smakelijke drank die vol zit met gezonde, ziektewerende antioxidanten (17). Het is ook ontstekingsremmend en het stimuleert het immuunsysteem, maar het staat het meest bekend om de werking tegen misselijkheid (18). Uit studies blijkt steeds dat gember effectief is tegen misselijkheid, vooral vroeg in de zwangerschap. Het kan echter ook helpen bij misselijkheid door chemotherapie en reisziekte (19, 20). Er zijn ook aanwijzingen dat gember zou helpen maagzweren te voorkomen en dat het verlichting biedt bij indigestie of verstopping (20). Ook kan het verlichting brengen bij menstruatiepijn. Er zijn aanwijzingen uit studies dat gembercapsules deze pijn kon verminderen (21, 22). Er zijn zelfs twee studies die vaststelden dat gember net zo doeltreffend was tegen menstruatiepijn als een NSAID, een klasse van pijnstillers zoals ibuprofen (23, 24). Tenslotte suggereren sommige studies dat gember goed kan zijn voor mensen met diabetes, hoewel het bewijs niet eenduidig is. Deze studies wezen uit dat een gembersupplement hielp bij regulering van de bloedsuikerspiegel en de bloedlipidenwaarden (25, 26, 27).
Kortom: Gemberthee staat vooral bekend om de werking tegen misselijkheid en uit studies blijkt het daarbij inderdaad te helpen. Verschillende studies wijzen echter ook uit dat het kan bijdragen aan verlichting bij menstruatiepijn en dat het wellicht een gunstige werking heeft bij mensen met diabetes.
4. Hibiscusthee
Hibiscusthee wordt gemaakt van de kleurrijke bloemen van de hibiscusplant. Het heeft een rozerode kleur en frisse, zurige smaak. Het is zowel warm als koud lekker. Naast de kleur en unieke smaak heeft deze thee ook gezonde eigenschappen, zoals een antivirale werking. Reageerbuisstudies hebben aangetoond dat hibiscusextract erg effectief is tegen vormen van de vogelgriep. Er is echter geen bewijs dat het drinken van hibiscusthee je kan helpen tegen virussen zoals de griep (28). Er is ook onderzoek gedaan naar de effecten van hibiscusthee op een hoge bloeddruk. Een paar studies wezen uit dat het effectief was, maar een grote overzichtsstudie vond geen significant effect op bloedlipidenniveaus (29). Toch lijkt hibiscusthee wel een positief effect te hebben bij hoge bloeddruk. Er zijn zelfs veel studies die dit uitwijzen, hoewel de meeste daarvan niet van hoge kwaliteit waren (30, 31). Tevens wees een andere studie uit dat zes weken lang hibiscusthee-extract drinken de oxidatieve stress onder mannelijke voetbalspelers significant verlaagde (32). Let op dat je geen hibiscusthee drinkt als je hydrochloorthiazide slikt, een diuretisch middel (‘plaspil’), want die twee gaan een wisselwerking aan. Hibiscusthee kan ook de werkingsduur van aspirine verkorten, dus zorg voor een tussentijd van 3-4 uur tussen de inname van deze twee (30).
Kortom: Hibiscusthee kan bijdragen aan verlaging van hoge bloeddruk en afname van oxidatieve stress. Het moet echter niet samen met een diuretisch medicijn worden ingenomen of tegelijk met aspirine.
5. Echinaceathee
Echinaceathee is een zeer populair middel dat naar verluidt verkoudheid kan voorkomen en verminderen. Er zijn aanwijzingen dat echinacea kan bijdragen aan de werking van het immuunsysteem, wat ervoor kan zorgen dat het lichaam beter bestand is tegen virussen en infecties (33). Vele studies wijzen uit dat het de duur van verkoudheid kan verkorten en de ernst van de klachten kan verminderen, of dat het zelfs preventief werkt (33). De resultaten zijn echter tegenstrijdig en de meeste studies zijn niet goed opgezet. Daardoor is het moeilijk om te weten of positieve resultaten koor de echinacea komen of toeval zijn. Er kan daarom niet met zekerheid gezegd worden dat echinacea kan helpen tegen verkoudheid. Maar deze warme kruidendrank kan in ieder geval wel verlichting bieden bij keelpijn of neusverkoudheid (34).
Kortom: Echinaceathee wordt vaak gebruikt om verkoudheid te voorkomen of verkorten. Hoewel er meerdere studies zijn die aantonen dat het werkt is het bewijs niet eenduidig.
6, Rooibosthee
Rooibos is een kruid afkomstig uit Zuid-Afrika. Het wordt gemaakt van de bladeren van de rooibosplant. Zuid-Afrikanen gebruiken het van oudsher voor medicinale doeleinden maar er is niet veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Toch zijn er wel een paar humane en dierstudies gedaan, maar tot nu toe hebben die niet kunnen aantonen dat het effectief is bij allergieën of nierstenen (35, 36). Er is echter wel een studie die heeft aangetoond dat rooibosthee kan bijdragen aan de botgezondheid. Een reageerbuisstudie wijst uit dat rooibosthee, net als groene en zwarte thee, vermoedelijk de cellen die betrokken zijn bij de botgroei en -dichtheid stimuleert (37). Dezelfde studie vond dat deze theesoorten ook zorgden voor verlaging van ontstekingsmarkers en cel-toxiciteit. De onderzoekers vermoedden dat dit de reden is waarom thee drinken geassocieerd wordt met een hogere botdichtheid. Er is ook voorlopig bewijs dat rooibosthee hartziekten kan helpen voorkomen. Een studie wees uit dat rooibosthee zorgde voor remming van een enzym dat zorgt voor de samentrekking van bloedvaten, op dezelfde manier als een gangbaar bloeddrukmedicijn (38). Een ander onderzoek wees uit dat zes weken lang dagelijks zes koppen rooibosthee drinken resulteerde in lagere niveaus van ‘slecht’ LDL-cholesterol en vet in het bloed, terwijl het ‘goede’ HDL-cholesterol toenam (39). Er is meer onderzoek vereist om deze en andere mogelijke effecten te onderzoeken en bewijzen. Het voorlopige bewijs is echter veelbelovend.
Kortom: Roobosthee wordt pas sinds kort wetenschappelijk onderzocht. Voorlopig bewijs suggereert echter dat rooibosthee de botgezondheid kan helpen verbeteren en dat het kan zorgen voor afname van het hartziekterisico, maar er is meer onderzoek nodig.
7. Saliethee
Saliethee staat bekend om de medicinale eigenschappen en ook de wetenschap ondersteunt inmiddels verscheidene gunstige effecten van deze thee, vooral voor de hersengezondheid. Een aantal reageerbuis-, dier- en humane studies hebben aangetoond dat salie gunstig is voor de cognitieve functie en mogelijk effectief is tegen de gevolgen van de plaques die voorkomen bij de ziekte van Alzheimer. Er zijn zelfs twee studies die vonden dat orale toediening van saliedruppels of -olie leidde tot verbetering van de cognitieve functie bij mensen met alzheimer. Het ging echter om beperkte studies (40, 41, 42). Tevens lijkt salie ook bij gezonde volwassenen goede effecten te hebben op de cognitieve functie. Een aantal studies vond bij gezonde volwassen die een van de verscheidenen soorten salie-extract hadden ingenomen verbeteringen in de stemming, mentale functie en het geheugen (40, 43, 44, 45). Bovendien wees een klein onderzoekje onder mensen uit dat saliethee het niveau van bloedlipiden verbeterde, terwijl een ander onderzoek bij ratten aanwijzingen vond dat het beschermde tegen het ontstaan van dikkedarmkanker (46, 47). Saliethee lijkt een gezonde keuze te zijn voor de cognitieve gezondheid en mogelijk ook voor de gezondheid van hart en darmen. Wel dienen deze effecten nader onderzocht te worden in verdere studies.
Kortom: Verscheidene studies hebben uitgewezen dat salie de cognitieve en geheugenfunctie verbetert. Het heeft mogelijk ook een positief effect op de darm- en hartgezondheid.
8. Citroenmelissethee
Citroenmelisse heeft een lichte, citroenachtige smaak en tevens heeft het mogelijk gezonde eigenschappen. Een klein onderzoekje onder 28 mensen die zes weken lang ofwel gerstthee dronken of citroenmelissethee, wees uit dat bij de citroenmelisse-groep een verbetering optrad in de elasticiteit van de aderen. Verharding van de aderen (aderverkalking) wordt gezien als een risicofactor voor hartziekten, beroerten en mentale achteruitgang (48). Uit hetzelfde onderzoek bleek ook de huidelasticiteit, die meestal afneemt met de leeftijd, te zijn toegenomen bij de citroenmelisse-groep. De studie was echter van slechte kwaliteit. Een ander onderzoekje onder radiologiemedewerkers wees uit dat een maand lang tweemaal daags citroenmelissethee drinken zorgde voor toename van de natuurlijke antioxidatieve enzymen, die het lichaam helpen beschermen tegen oxidatieve schade aan cellen en DNA (49). Als gevolg daarvan vertoonden de deelnemers ook verbeterde markers voor lipiden en DNA-schade (50). Tevens blijkt uit een aantal studies dat citroenmelisse de stemming en mentale prestaties verbeterde. Twee studies, met 20 deelnemers, evalueerden de effecten van verschillende doseringen citroenmelisse-extract. Zij vonden verbeteringen in zowel mate van rust als geheugen (51, 52). Volgens een ander klein onderzoek hielp citroenmelisse-extract stress te verminderen en de wiskundige vaardigheid te verbeteren (53). Tot slot wees een ander klein onderzoek uit dat citroenmelissethee kon zorgen voor minder hartkloppingen en angst (54). Citroenmelisse heeft mogelijk een aantal gunstige effecten op de gezondheid en past dus goed in de verzameling kruidentheeën.
Kortom: Uit voorlopig onderzoek blijkt dat citroenmelissethee het niveau van antioxidanten kan verhogen, goed is voor het hart en de huid en zelfs kan bijdragen aan afname van angstklachten.
9. Rozenbottelthee
Rozenbottelthee wordt gemaakt van de vrucht van de rozenstruik. Het bevat veel vitamine C en gezonde plantenstoffen. Deze plantenstoffen kunnen, samen met bepaalde vetten die in rozenbottels voorkomen, een ontstekingsremmende werking hebben (55). Verscheidene studies onderzochten de mogelijke ontstekingsremmende werking van rozenbottelpoeder bij mensen met reuma (artritis) en artroseklachten. Volgens veel van deze studies was kon rozenbottel ontstekingen en ontstekingsgerelateerde klachten verminderen, waaronder pijn (56, 57, 58). Rozenbottels kunnen ook goed ingezet worden voor gewichtsbeheersing. Een 12 weken durende studie onder 32 mensen met overgewicht wees uit dat inname van rozenbottelextract resulteerde in afname van BMI en buikvet (59). De ontstekingsremmende en antioxidatieve effecten kunnen mogelijk ook huidveroudering tegengaan. Een vooronderzoek wees uit dat acht weken lang inname van rozenbottelpoeder de rimpels rond de ogen minder diep maakte en het vochtgehalte en de elasticiteit van de gezichtshuid verbeterde (60). Deze eigenschappen kunnen ook andere gunstige gezondheidseffecten tot gevolg hebben, hoewel er meer onderzoek nodig is om dit te bevestigen en andere mogelijke effecten te onderzoeken.
Kortom: Rozenbottelthee bevat veel vitamine C en antioxidanten. De ontstekingsremmende eigenschappen kunnen zorgen voor afname van ontsteking en reumatische pijn. Uit studies blijkt ook dat rozenbottel veroudering van de huid tegengaat en zorgt voor afname van buikvet.
10. Passiebloemthee
Voor passiebloemthee worden zowel de bladeren, stelen als bloemen van de passiebloem gebruikt. Passiebloemthee wordt van oudsher gebruikt tegen angst en om de slaap te bevorderen, een gebruik dat nu ook door een aantal studies wordt ondersteund. Een studie constateerde bijvoorbeeld dat een week lang passiebloemthee drinken de slaapkwaliteit significant verbeterde (61, 62). Bovendien bleek uit twee humane studies dat passiebloem effectief was in het remmen van angst. Een van deze studies vond zelfs dat passiebloem net zo goed werkte als een angstremmend medicijn (63). Nog een ander onderzoek vond dat passiebloem hielp ter verlichting van de mentale ontwenningsverschijnselen van opiaten, zoals angst, prikkelbaarheid en onrust, als het ingenomen werd samen met clonidine, het medicijn dat meestal wordt gebruikt bij een behandeling van onthoudingsverschijnselen na het stoppen met opiaten (64). Passiebloemthee lijkt een goede keus te zijn ter verlichting van angst en bevordering van rust.
Kortom: Er zijn aanwijzingen uit onderzoek dat passiebloemthee de slaap kan bevorderen en angst kan remmen.
Conclusie
Er zijn heel wat heerlijke soorten kruidenthee die van nature vrij zijn van suiker en calorieën. Veel soorten kruidenthee zijn tevens gezondheidsbevorderend en de moderne wetenschap ondersteunt tegenwoordig sommige van de traditionele gebruiken ervan. Of je nu al gek bent op thee of nog maar net met theedrinken begint, wees niet bang om deze 10 soorten eens uit te proberen (met toestemming vertaald).