Parodontale aandoeningen zijn aandoeningen die het tandvlees, het kaakbot, het bindweefsel en de ligamenten in de mond aantasten (1). Deze aandoeningen komen bij veel mensen voor. De opbouw van tandplak veroorzaakt gingivitis, of tandvleesontsteking, bij ongeveer 90% van de bevolking (1). Gingivitis kan overgaan in parodontitis, een chronische ontstekingsziekte die kan leiden tot de vernietiging van de tanden en hun steunweefsels. Slechte mondhygiëne, roken, bepaalde gezondheidsproblemen, je leeftijd en genetica kunnen het risico op het ontwikkelen van parodontitis verhogen. Tandartsen gebruiken verschillende methoden om parodontitis te behandelen. Deze omvatten een intensieve reiniging van tandvlees, gebit en wortels door middel van scaling en rootplaning (wortelschaven). Ze behandelen ook risicofactoren en gebruiken bepaalde medicijnen en in sommige gevallen zelfs chirurgie (1). Bovendien hebben sommige studies aangetoond dat bepaalde supplementen de mondhygiëne bevorderen en het risico op tandvleesaandoeningen verkleinen of behandelen bij mensen die deze aandoening hebben (2). In dit artikel vindt je 10 supplementen die je zou kunnen innemen om de gezondheid van je tandvlees te verbeteren en parodontale aandoeningen te behandelen.
1. Vitamine C
Vitamine C is essentieel voor de productie van een structureel eiwit genaamd collageen, dat een belangrijk onderdeel is van je tandvlees. Daarom kan een vitamine C-tekort leiden tot ontstoken, bloedend en pijnlijk tandvlees (3). Vitamine C-tekort komt wereldwijd veel voor, vooral in ontwikkelingslanden. Je kan deze aandoening voorkomen en behandelen door het innemen van een vitamine C-supplement (3). Uit studies is gebleken dat een laag, maar niet noodzakelijkerwijs ontoereikend vitamine C-gehalte in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op tandvleesaandoeningen (4, 5). In een overzicht van 14 studies uit 2019 werd gekeken naar het verband tussen het vitamine C-gehalte van mensen en parodontale aandoeningen. Hieruit bleek dat mensen met lagere bloedwaarden van vitamine C en een lagere inname van vitamine C via de voeding meer kans hadden op tandvleesaandoeningen dan mensen met optimale bloedwaarden en een hogere inname via de voeding (6). Een overzichtsonderzoek uit 2021 toonde aan dat het gebruik van vitamine C-supplementen het tandvleesbloedingen verminderde bij mensen met gingivitis en mensen met diabetes. Het zorgde echter niet voor verbetering van andere aspecten van parodontale aandoeningen (7). Inname van een vitamine C-supplement kan dus je risico op tandvleesaandoeningen verminderen en de gezondheid van je tandvlees bevorderen. Het kan vooral nuttig zijn als je momenteel weinig voedingsmiddelen eet die rijk zijn aan vitamine C, zoals fruit en groenten. En als je tandvleesaandoeningen hebt, kan het nemen van vitamine C-supplementen sommige van je symptomen verbeteren.
2. Omega 3
De omega 3-vetzuren docosahexaeenzuur (DHA) en eicosapentaeenzuur (EPA) hebben een krachtige ontstekingsremmende en antibacteriële werking, waardoor ze goed kunnen helpen bij de behandeling van tandvleesaandoeningen. Visoliesupplementen zijn een geconcentreerde bron van DHA en EPA (8). Een overzicht van zes studies uit 2020 toonde aan dat bij mensen die omega 3-supplementen innamen significante verbeteringen gemeten werden bij parodontale aandoeningen (8). De metingen betroffen onder meer het tandplakniveau en de diepte van de pockets of de ruimte tussen de tanden en de tandvleesaanhechting, de zogenaamde sondediepte (8). Een andere kwalitatief goede studie uit 2020 keek naar de invloed van omega 3-supplementen op 90 mensen met parodontitis (9). De studie gaf de deelnemers 1 gram van een combinatie van EPA en DHA per dag gedurende 1 maand. De deelnemers werden ook behandeld met gebitsreiniging en wortelschaafbehandelingen. Deelnemers uit de controlegroep kregen wel een gebitsbehandeling, maar geen supplementen (9). Degenen die het supplement innamen en deze tandheelkundige behandelingen ondergingen, ondervonden significant grotere verbeteringen dan de controlegroep in bindweefselaanhechting en de gingivale index, die tandvleesontsteking, -bloeding en -zwelling meet (9). Omega 3 kan ook de activiteit van het enzym superoxide dismutase (SOD), een sterke antioxidant, in het tandvleesweefsel helpen stimuleren, wat kan helpen bij de bescherming tegen schade aan het tandvlees (10).
3. Probiotica
Probiotische supplementen staan erom bekend de gezondheid van het darmkanaal te bevorderen. Interessant is dat uit onderzoek is gebleken dat bepaalde probioticastammen de gezondheid van het tandvlees ten goede kunnen komen. Parodontale aandoeningen worden geassocieerd met een overgroei van schadelijke bacteriën die schade aan het tandvlees veroorzaken. Het introduceren van nuttige bacteriën met antimicrobiële en ontstekingsremmende eigenschappen is effectief gebleken bij de behandeling van tandvleesaandoeningen. In een studie kregen 30 mensen met parodontitis 12 weken lang twee keer per dag een zuigtablet met het probioticum Lactobacillus reuteri, naast scaling en rootplaning (11). Uit de studie bleek dat bij degenen die deze behandeling ondergingen, de ziekteverwekkende bacterie Porphyromonas gingivalis sterker was afgenomen dan bij degenen die alleen een parodontale reiniging ondergingen (11). Porphyromonas gingivalis is een van de belangrijkste bacteriestammen die bijdraagt aan de ontwikkeling van parodontale aandoeningen (12). Andere studies hebben ook aangetoond dat probiotische zuigtabletten pathogene bacteriën en ontstekingsmarkers kunnen verminderen bij mensen met tandvleesaandoeningen (13, 14). Bij deze studies ging het dus wel om probiotische zuigtabletten, niet om capsules. Een review uit 2017 van 12 studies concludeerde echter dat probiotische supplementen zoals capsules waarschijnlijk ook effectief zijn voor het ondersteunen van de algehele mondgezondheid, inclusief de gezondheid van het tandvlees (15). De auteurs merkten echter op dat wetenschappers meer goed opgezette langetermijnstudies moeten doen om deze potentiële voordelen verder te onderzoeken (15).
4. Melatonine
Melatonine is een hormoon dat het lichaam van nature aanmaakt. Je kunt het ook in supplementvorm kopen. Het speelt een belangrijke rol in het lichaam en is betrokken bij het slaap-waakritme, de werking van het immuunsysteem, de bloeddrukregeling en nog veel meer. Het staat ook bekend om zijn ontstekingsremmende, antioxidatieve en zwellingsremmende eigenschappen (16). Sommige studies suggereren dat een lager melatoninegehalte in het speeksel samenhangt met ernstigere vormen van tandvleesaandoeningen. Bovendien blijken mensen met tandvleesaandoeningen lagere melatoninegehaltes in het speeksel te hebben dan mensen zonder tandvleesaandoeningen (17, 18, 19, 20). In een onderzoek uit 2020 kregen 50 mensen met diabetes en parodontitis 8 weken lang 250 mg melatonine voor het slapengaan, naast een niet-chirurgische parodontale behandeling (scaling en rootplaning). De melatoninebehandeling verhoogde het antioxidatieve afweersysteem van de deelnemers aanzienlijk (21). Dat wil zeggen, bij hen waren de markers van de antioxidatieve enzymen superoxide dismutase en glutathion peroxidase toegenomen en de markers van ontsteking afgenomen, vergeleken met deelnemers die alleen parodontale therapie ondergingen (21). Dit suggereert dat het nemen van melatoninesupplementen kan beschermen tegen schade aan het tandvlees. Er moet echter meer onderzoek worden gedaan naar dit onderwerp.
5. Vitamine D
Vitamine D is een voedingsstof die je lichaam nodig heeft voor een aantal cruciale processen, waaronder de werking van het immuunsysteem en het spier- en skeletstelsel. Vitamine D speelt ook een belangrijke rol in de mondgezondheid, waaronder de gezondheid van het tandvlees. Het kan helpen de gezondheid van het tandvlees te bevorderen door het antibacteriële afweersysteem van het lichaam te versterken, gezond tandvleesweefsel te behouden en ontstekingen in het tandvlees te verminderen (22). Een tekort aan vitamine D kan het risico op tandvleesaandoeningen verhogen. Helaas komen vitamine D-deficiëntie en -insufficiëntie wereldwijd zeer veel voor (23). Uit een onderzoek van 16 studies uit 2020 bleek dat mensen met tandvleesaandoeningen significant lagere vitamine D-spiegels in het bloed hadden dan mensen zonder tandvleesaandoeningen (24). De onderzoekers konden echter niet vaststellen of het innemen van vitamine D hielp bij de behandeling van tandvleesaandoeningen. Dit onderwerp dient nader onderzocht te worden (24). Hoe dan ook, vitamine D is essentieel voor de algemene gezondheid, en veel mensen moeten in ieder geval vitamine D innemen om een optimaal niveau te behouden.
6. Vitamines B-complex
Sommige studies hebben aangetoond dat bepaalde B-vitamines, waaronder folaat, lager zijn bij mensen met tandvleesaandoeningen en een slechte gezondheid van het tandvlees. Zo bleek uit een onderzoek onder 844 oudere volwassenen uit 2007 dat er een significant verband was tussen een laag foliumzuurgehalte en tandvleesaandoeningen (25). Uit een andere studie bleek dat volwassenen die minder foliumzuur in hun voeding hadden meer tandvleesbloedingen hadden tijdens tandartsonderzoeken dan mensen met een hoger foliumzuurgehalte (26). Bovendien toonde een onderzoek onder 6.415 mensen uit 2018 aan dat onvoldoende inname van verschillende micronutriënten, waaronder de B-vitaminen folaat en thiamine, significant geassocieerd was met de ernst van parodontale aandoeningen (27). Bovendien hebben studies aangetoond dat een tekort aan vitamine B12 verband houdt met tandvleesproblemen bij kinderen (28). Als je niet voldoende B-vitamines binnenkrijgt via je voeding, kunt je een vitamine B-complex nemen om je tandvlees gezond te houden.
7. Zink
Zink is een mineraal dat nodig is voor een gezonde mond. Je lichaam heeft het nodig om je tandvlees gezond te houden, en een tekort aan zink kan je risico op het ontwikkelen van tandvleesproblemen verhogen (2). In een studie uit 2019 werd gekeken naar een laag zinkgehalte bij 300 mensen met en zonder diabetes type 2 en het effect daarvan op chronische tandvleesaandoeningen (29). Het zinkgehalte was significant hoger bij gezonde onderzoeksdeelnemers dan bij mensen die zowel diabetes type 2 als parodontitis hadden, of alleen parodontitis (29). Bovendien tonen studies aan dat behandelingen met gel en pasta op basis van zink de gezondheid van het tandvlees kunnen helpen verbeteren en tandplak kunnen helpen verminderen (30, 31). Studies hebben aangetoond dat het gebruik van zink via de mond tandplak vermindert en de gezondheid van het tandvlees bij kinderen verbetert (32). Bovendien heeft zink ontstekingsremmende eigenschappen, wat kan helpen tandvleesontsteking gerelateerd aan parodontitis te bestrijden (33).
8. CoQ10
Co-enzym Q10 (CoQ10) is een antioxidant die het lichaam zelf aanmaakt. Je kunt het ook innemen als supplement. CoQ10 heeft krachtige celbeschermende en ontstekingsremmende eigenschappen. Studies tonen aan dat CoQ10 nuttig kan zijn voor mensen met tandvleesproblemen. Een kleine studie uit 2015 keek naar de effecten van CoQ10 bij 30 mensen met parodontale aandoeningen. Tandvleesonsteking verminderde significant bij mensen die gedurende 3 maanden 120 mg CoQ10 innamen en daarnaast een scaling- en rootplaningbehandeling kregen, vergeleken met mensen die een placebo kregen (34). Studies hebben ook aangetoond dat CoQ10-gels helpen om tandvleesbloedingen te verminderen en het niveau van antioxidant-enzymen te verhogen in het tandvlees van mensen met parodontale aandoeningen (35, 36).
9. Curcumine
Curcumine is een actief bestanddeel van de populaire specerij kurkuma. Het wordt geroemd om zijn indrukwekkende ontstekingsremmende effecten, en het toont belofte als een behandeling voor tandvleesaandoeningen (37). Naast zijn ontstekingsremmende en antioxidatieve werking heeft curcumine antibacteriële eigenschappen en kan het de groei van P. gingivalis helpen remmen (38). Studies hebben aangetoond dat gels op basis van curcumine de groei van schadelijke bacteriën remmen, waardoor tandvleesbloedingen en ontstekingen afnemen en tandplak vermindert bij mensen met parodontale aandoeningen (39, 40, 41). Een studie van hoge kwaliteit uit 2021 onderzocht bovendien de effecten van curcumine bij 48 mensen met gingivitis en parodontitis. Degenen die gedurende 4 weken 80 mg curcumine per dag innamen, hadden minder tandvleesontsteking en -bloedingen in vergelijking met degenen die een placebo innamen (42).
10. Groene thee
Het drinken van groene thee, het innemen van groene thee-extract of het aanbrengen van producten die groene thee bevatten op het tandvlees kan een gunstig effect hebben op de mondgezondheid. Groene thee kan bijdragen aan remming van ontstekingen en de groei van bacteriën, wat gunstig is voor mensen met tandvleesproblemen (43). Het gebruik van groene-theekauwgom, groene-theegel, groene-theetandpasta, en groene-theemondwater kan helpen tandplak, ontsteking en tandvleesbloeding te verminderen bij mensen met parodontitis (44, 45, 46, 47). Een studie uit 2016 suggereerde dat het dagelijks drinken van groene thee gedurende 6 weken kan helpen bij het verminderen van tandvleesbloedingen bij mensen met parodontale aandoeningen (48). Een overzicht van 18 studies uit 2021 concludeerde echter dat er momenteel niet genoeg bewijs is om groene-theeproducten aan te bevelen als hoofdbehandeling voor tandvleesaandoeningen. De resultaten van studies waarbij groene thee wordt gebruikt om parodontale aandoeningen te helpen behandelen, zijn echter veelbelovend (49).
Om te onthouden
Als je de gezondheid van je tandvlees wilt verbeteren of als je tandvleesaandoeningen hebt, zorg dan voor regelmatige gebitsreinigingen en volg de aanbevelingen van je tandarts op om je tandvlees gezond te houden. Daarnaast kun je een of meer van de in dit artikel genoemde supplementen proberen. Bepaalde voedingssupplementen, waaronder omega 3, vitamine C, probiotica, melatonine en CoQ10, kunnen je helpen als je last hebt van tandvleesproblemen. Als je een van de bovenstaande supplementen wilt proberen, overleg dan met je tandarts of mondhygiënist om er zeker van te zijn dat het de juiste keuze is voor je specifieke behoeften (met toestemming vertaald).