Recent is aan het licht gekomen dat selenium in staat is om genen in ons lichaam aan te passen. Hierdoor kan het risico op bijvoorbeeld prostaatkanker verlaagd worden. Onderzoek van de Wageningen Universiteit in samenwerking met het Radboud UMC bracht het werkingsmechanisme in kaart. Wat is selenium en waarom is dit zo’n belangrijke stof?
Selenium (soms ook seleen genoemd) is een spoorelement, wat inhoudt dat we er maar weinig van nodig hebben. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is in Nederland 50 mcg voor vrouwen en 60 mcg voor mannen.
Selenium is een bijzonder krachtige antioxidant. Het wordt in ons lichaam ingebouwd in enzymen zoals glutathion peroxidase, dat schadelijke vrije radicalen kan wegvangen (1). Hierdoor kan DNA-schade worden voorkomen. Dit kan weer het risico op diverse soorten kanker verlagen (2, 3).
Selenium kan ook ontstekingen in het lichaam helpen verlagen (4). Dit helpt ons cardiovasculaire stelsel weer gezond te houden waardoor hart- en vaatziekten op afstand kunnen blijven (5). Astma gaat vaak gepaard met ontstekingen aan de luchtwegen, waardoor selenium in sommige gevallen verlichtend kan werken (6).
De antioxidantwerking lijkt volgens vele verkennende studies de klachten bij Alzheimer te kunnen verminderen (7, 8, 9).
Veel mensen lopen rond met een tekort aan selenium. Een seleniumtekort leidt vaak tot schildklierproblemen (10). Selenium is zeer belangrijk voor de productie van schildklierhormonen (11). Een onderzoek meldde dat het slikken van selenium ervoor zorgde dat vele schildklierpatiënten minder antilichamen tegen de schildklier aanmaakten (12).
Veel mensen slikken vitamine C om hun immuunsysteem een boost te geven. Vele studies melden dat de immuun-oppeppende werking van vitamine C niet zo sterk is als gedacht. Dit is anders voor selenium. Dit element blijkt ons immuunsysteem te kunnen versterken (13, 14). Zo kan selenium de hoeveelheid witte bloedcellen van het type CD4, die zeer belangrijk zijn voor de afweer in ons lichaam, bij hiv-patiënten dusdanig verhogen, dat het aantal ziekenhuisopnames drastisch daalt (15).
Selenium draagt bij aan het ontgiften van toxines (16, 17). Het kan zelfs de schade door zware metalen verminderen (zoals arseen, cadmium, lood en kwik) (18, 19).
Onderzoekers hebben ook meermaals vastgesteld dat selenium de mannelijke vruchtbaarheid krachtig kan ondersteunen (20, 21).
Je kunt selenium slikken als supplement, maar het is nog veel beter om het uit je echte voeding te halen. De selenium is dan vergezeld van nog meer nutriënten die ons lichaam kan gebruiken. De rijkste bron van selenium in de natuur is paranoten. Eén paranoot levert al zoveel selenium op, dat je meteen op de ADH zit. Eet dus nooit meer dan 5 paranoten per dag, want de veilige bovengrens voor selenium is gesteld op 300 mcg per dag. Daarbij maak ik wel de kanttekening dat sommige paranoten 288% van de ADH selenium bevatten, terwijl anderen slechts op 11% zitten (22). Dit is afhankelijk van de hoeveelheid selenium in de bodem waar de paranotenboom groeit. De reden dat paranoten zo rijk zijn aan selenium, is dat ze het zelf niet in grote mate nodig hebben.
Andere goede bronnen van selenium zijn vis (sardines, makreel en haring bijvoorbeeld), chiazaad, zonnebloempitten, cashewnoten, kip, ei en shiitake paddenstoelen. Zie voor de volledige lijst ook mijn boek De voedingswijzer.
Een teveel aan selenium is zeer ongezond. Het kan leiden tot verlies van haar, spierpijn, tremoren, duizeligheid en misselijkheid. Zoals bij zo veel voedingsstoffen het geval is: een tekort is schadelijk, maar een teveel ook!