Veel mensen hebben een voorkeur als het gaat om de kleur van een ei. Sommige mensen geloven dat bruine eieren gezonder of natuurlijker zijn, terwijl anderen het idee hebben dat witte eieren schoner zijn of beter smaken. Maar bevinden zich onder de eierschaal ook echt verschillen? Dit artikel gaat in op de vraag of één eisoort echt gezonder is of beter smaakt.
Eieren zijn er in veel kleuren
Kippeneieren zijn er in verschillende kleuren en je ziet vaak zowel bruine als witte eieren in de winkel liggen. Veel mensen weten echter niet wat het kleurverschil veroorzaakt. Het antwoord is vrij simpel- de eikleur hangt af van het ras van de kip. Witte Leghorn kippen leggen bijvoorbeeld witte eieren, terwijl Plymouth Rocks en Rhode Island Reds kippen bruine eieren leggen (1, 2). Sommige rassen, zoals Araucana, Ameraucana, Dongxiang en Lushi kippen leggen zelfs blauwe of blauwgroene eieren (3). Het kleurverschil is te verklaren door het pigment dat de kip produceert. Het belangrijkste pigment van bruine eieren is protoporfyrine IX. Het wordt gemaakt van heem, een stof die de rode kleur geeft aan bloed (4). Het belangrijkste pigment in blauwe eieren is biliverdine, wat ook afkomstig is van heem. Het is hetzelfde pigment dat gal, een spijsverteringssap, een gele kleur geeft (4, 5). Hoewel genen de belangrijkste factoren vormen voor de kleurbepaling, hebben andere factoren ook invloed hierop (4). Oudere kippen die bruine eieren leggen kunnen grotere eieren leggen die lichter zijn van kleur. De omgeving, het dieet en de hoeveelheid stress kunnen ook tot op zekere hoogte de eikleur beïnvloeden (4). Deze factoren kunnen het ei lichter of donkerder maken, maar niet zozeer de kleur zelf veranderen. De belangrijkste factor voor het kleurverschil blijft het ras.
Kortom: Kippeneieren kunnen bruin, wit of zelfs blauwgroen zijn. De kleur van een ei wordt bepaald door de kip die hem legt.
Zijn bruine eieren gezonder dan witte?
Mensen die liever bruine eieren eten doen dat omdat ze geloven dat bruine eieren natuurlijker en gezonder zijn dan witte eieren. De waarheid is echter dat alle eieren qua voedingswaarde erg op elkaar lijken, ongeacht de grootte, eicode of kleur (2, 6, 7). Zowel bruine als witte eieren zijn gezond. Een ei bevat veel vitaminen, mineralen en goed opneembare eiwitten, allemaal verpakt in slechts 80 calorieën (8). Wetenschappers hebben bruine en witte eieren met elkaar vergeleken om te zien of er een verschil is. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat de eikleur geen aanzienlijk effect heeft op de kwaliteit en samenstelling van het ei (9). Dit houdt in dat de eikleur niks te maken heeft met de voedingswaarde van het ei. Het enige echte verschil is het pigment in de eierschaal. Er zijn echter andere factoren die wel invloed hebben op de voedingswaarde van het ei. De omgeving van een kip heeft een enorme impact. Eieren van kippen die in de zon scharrelen bevatten 3-4 keer meer vitamine D dan die van legbatterijkippen (10). Ook de voeding van de kip heeft invloed op de voedingswaarde van de eieren. Een kip op een dieet met veel omega-3 vetzuren produceert eieren die veel meer omega 3 vetzuren bevat dan andere. Hetzelfde geldt voor het vitamine D-gehalte, wanneer de voeding van kippen hiermee verrijkt is (11, 12).
Kortom: Er is geen verschil in de voedingswaarde tussen bruine en witte eieren. Het dieet en de omgeving van de kip kunnen de voedingswaarde van het ei wel beïnvloeden.
Smaakt het ei van een bepaalde kleur beter?
Sommige mensen zweren dat bruine eieren lekkerder zijn, terwijl anderen liever voor de smaak van wit gaan. Maar net als de voedingswaarde bestaat er geen echt verschil tussen de smaak van bruine en witte eieren (13). Dat wil echter niet zeggen dat alle eieren hetzelfde smaken. Hoewel de kleur niet het verschil uitmaakt, doen andere factoren dat wel. Denk aan voeding, versheid en de bereidingswijze van het ei . Een kip die bijvoorbeeld veel vet eet kan eieren produceren met meer smaak dan een kip op een vetarm dieet. Kippen die te veel visolie, bepaalde vetsoorten of zelfs vitamines A of D krijgen kunnen een visachtige smaak hebben of niet goed smaken (13, 14, 15). Het dieet van een huiskip is anders dan die van een legbatterij, wat ook de smaak van het ei kan beïnvloeden. Bewaar je eieren bij een stabiele temperatuur, zoals in de koelkast, om de smaak langer te behouden (13). Wellicht vinden sommige mensen om de bovenstaande redenen dat eieren van huiskippen lekkerder dan die uit de winkel. Eieren uit de achtertuin ondergaan geen bewerking en transport zoals gewone eieren, waardoor ze waarschijnlijk sneller op je bord belanden dan wanneer gekocht in de winkel. Ze kunnen lekkerder smaken doordat ze verser zijn. Opmerkelijk genoeg heeft de bereidingswijze ook invloed hierop. Bij een onderzoek werd gekeken naar hoe visolie, gebruikt in kippenvoer om het omega-3 gehalte te verhogen, de smaak van het ei beïnvloedde. Het bleek dat de visolie eieren en gewone eieren hetzelfde smaakten in een roerei (16). Echter de gekookte variant van de visolie eieren smaakte ‘over datum’ of naar zwavel (16). Dus hoewel veel factoren de smaak van het ei beïnvloeden, doet de kleur van de eierschaal dat niet.
Kortom: Bruine en witte eieren smaken over het algemeen hetzelfde. Een ei kan echter wel anders smaken afhankelijk van de versheid, bereidingswijze en het dieet van de kip.
Waarom zijn bruine eieren duurder?
Hoewel bruine en witte eieren behalve de kleur hetzelfde lijken, zijn bruine eieren in de winkel vaak duurder. Dit heeft bij veel mensen tot de opvatting geleid dat bruine eieren gezonder of beter zijn dan de witte. De oorzaak van dit prijsverschil ligt echter anders. Het prijsverschil is ontstaan doordat in het verleden de kippen van bruine eieren grotere en minder eieren legden dan kippen van de witte eieren. De bruine eieren waren daarom duurder ter compensatie (2). Vandaag de dag zijn de productiekosten voor bruine en witte eieren bijna hetzelfde. Desalniettemin hangt aan de bruine eieren nog steeds een hoger prijskaartje (2). Dit kan komen doordat speciale eieren zoals scharreleieren of biologische vaker bruin zijn dan wit.
Kortom: Bruine eieren kostten meer omdat kippen van bruine eieren grotere, maar minder eieren legden. Hoewel dit niet meer het geval is, zijn ze nog steeds duurder.
Als de kleur er niet toe doet, wat dan wel?
Het is duidelijk dat kleur geen belangrijke factor is. Waar moet je dan op letten als je eieren koopt? Hier volgen een aantal verschillende soorten eieren en de betekenis van hun label.
Natuurlijk
De term natuurlijk is in de VS niet gereguleerd omdat natuurlijk niet gedefinieerd kan worden (17). Eieren met het label ‘natuurlijk geproduceerd’ of ‘100% natuurlijk’ verschillen niet van andere eieren.
Biologisch
Eieren die gecertificeerd biologisch zijn in de VS en de Europese Unie zijn afkomstig van kippen die alleen biologische en GGO-vrije voeding krijgen. Ze kunnen ook het hele jaar door naar buiten gaan. Daarbij krijgen ze geen antibiotica of hormonen, ook al zijn hormonen nooit toegestaan bij legkippen (18). Het biologische label betekent dat antibiotica alleen mogen worden toegediend als dat medisch noodzakelijk is. Anders worden kleine hoeveelheden antibiotica toegediend in het water of de voeding, wat kan bijdragen aan antibioticaresistentie van bacteriën. Er is momenteel geen bewijs dat biologische eieren voedzamer zijn dan gewone eieren (19). Het leven van biologische kippen is echter beter en meer zonlicht verhoogt het vitamine D gehalte van de eieren (10).
Kooivrij
Wanneer de term kooivrij wordt toegepast op eieren kan dit misleidend zijn. Hoewel gewone legkippen in de VS meestal in hele kleine individuele kooitjes zitten, bevinden kooivrije kippen zich in een open ruimte (17). Deze kippen zitten vaak alsnog met veel dicht op elkaar, zonder toegang naar buiten. Het kooivrije leven is misschien iets beter voor de kip. Qua voedingswaarde zijn kooivrije eieren niet gezonder dan conventionele eieren.
Scharrelei
Dit label staat op eieren afkomstig van kippen die vrij door een gehele stal kunnen lopen (scharrelen). Er mogen niet meer dan 9 kippen per vierkante meter worden geplaatst. De bewegingsvrijheid per kip blijft dus beperkt.
Vrije uitloop
Het label vrije uitloop betekent dat de eieren afkomstig zijn van kippen die doorgaans toegang naar buiten hebben (17). Dit zorgt voor een betere levenskwaliteit van de kippen. Het kan ook de voedingswaarde van het ei verbeteren, doordat kippen die zijn blootgesteld aan zonlicht eieren met meer vitamine D produceren (10).
Omega-3 verrijkt
Omega-3 verrijkte eieren komen van kippen die een dieet krijgen met veel omega-3 vetzuren. Daardoor is het omega-3 gehalte hoger dan normaal. Omega-3 verrijkte eieren vormen een alternatieve bron van omega-3 vetzuren, die meestal erg beperkt zijn in ons dieet. Omega-3 verrijkte eieren kunnen wat gezondheidsvoordelen bieden. Bij een klein onderzoek werd aangetoond dat de consumptie van dagelijks vier omega-3 verrijkte eieren gedurende vier weken de triglyceridenwaarden en bloeddruk verlaagde bij de deelnemers (20). Een ander onderzoek ondervond dat de consumptie van dagelijks twee omega-3 verrijkte eieren gedurende zes weken het omega-3 gehalte van borstvoeding verhoogde bij vrouwen die borstvoeding gaven (21). Omega-3 verrijkte eieren kunnen wat extra gezondheidsvoordelen bieden vergeleken met een gewoon ei.
Uit de achtertuin of lokaal geproduceerd
Eieren uit de achtertuin of direct gekocht van kleine, lokale boeren zijn waarschijnlijk het verst en komen meestal van kippen die in een meer natuurlijke omgeving leven met een overvloed aan zonlicht. Het dieet van deze kippen kan anders zijn dan die van conventionele kippen, wat de voedingswaarde van het ei kan beïnvloeden. Dit is vooral zo wanneer de kippen toegang hebben tot gras, aangezien kippen die naast hun gewone voeding ook gras eten eieren produceren met meer omega-3 vetzuren en vitamine E (22). Voor huiskippen gelden echter niet dezelfde hygiënevoorschriften als voor commerciële kippen, dus koop eieren van boeren waarvan je weet dat ze hygiënisch werken.
Kortom: De kleur van een ei is onbelangrijk, maar er zijn veel andere factoren om te overwegen als je eieren koopt.
Tot slot
Eieren zijn er in veel kleuren, afhankelijk van het kippenras. Er bestaat echter geen verschil in voedingswaarde tussen bruine en witte eieren. Het enige verschil is uiteindelijk de kleur en misschien het prijskaartje. Desalniettemin beïnvloeden andere factoren wel degelijk de smaak en voedingswaarde van eieren, zoals het dieet en leefomstandigheden van de kip. Houd dit in gedachten de volgende keer dat je een doosje eieren koopt. Alleen de kleur vertelt je niet het hele verhaal (met toestemming vertaald).