EGCG: de gezondheidseffecten, dosering en veiligheid

Epigallocatechinegallaat (EGCG) is een unieke plantenstof die in de belangstelling staat vanwege de mogelijke gunstige effecten op de gezondheid. Het zou ontstekingen remmen, bijdragen aan gewichtsverlies en aan de preventie van hart- en hersenziekten. Dit artikel gaat in op de werking, de gezondheidseffecten en de mogelijke bijwerkingen van EGCG.

Wat is EGCG?

EGCG, ofwel epigallocatechinegallaat, is een plantenstof uit de klasse van catechinen. Catechinen worden weer ingedeeld bij een grotere groep plantenstoffen genaamd polyfenolen (1). EGCG en soortgelijke catechinen hebben een krachtige antioxidatieve werking, die kan zorgen voor bescherming tegen celschade door vrije radicalen (1). Vrije radicalen zijn zeer reactieve deeltjes die in je lichaam worden gevormd en die schade kunnen toebrengen aan je cellen als er een teveel van ontstaat. Het eten van voeding met veel antioxidanten, zoals catechinen, kan zorgen voor beperking van vrijeradicalenschade. Bovendien kunnen catechinen zoals EGCG volgens onderzoek zorgen voor afname van ontsteking en voor preventie van bepaalde chronische aandoeningen zoals hartziekten, diabetes en sommige vormen van kanker (12). EGCG komt van nature voor in verscheidenen plantaardige voedingsmiddelen maar het is ook te krijgen als voedingssupplement, meestal in de vorm van een extract.

Kortom: EGCG is een plantaardige verbinding uit de groep catechinen. Volgens onderzoek zouden catechinen zoals EGCG een bijdrage kunnen leveren aan de bescherming van je cellen tegen schade en aan de preventie van ziekten.

Van nature te vinden in bepaalde voeding

EGCG is voornamelijk bekend vanwege zijn rol als de belangrijkste actieve verbinding in groene thee. De talrijke gunstige gezondheidseffecten die geassocieerd worden met het drinken van groene thee zijn vooral te danken aan het gehalte aan EGCG (1).  Hoewel EGCG voornamelijk in groene thee wordt gevonden, zit het ook in kleinere hoeveelheden in andere voeding, zoals (3):

  • Thee: groene, witte, oolong en zwarte theesoorten
  • Fruit: cranberry’s, aardbeien, bramen, kiwi’s, kersen, peren, perziken, appels en avocado’s
  • Noten: pecannoten, pistachenoten en hazelnoten

Het meeste onderzoek is verricht naar EGCG en dat is ook de krachtigste catechine, maar er zijn nog andere catechinen zoals epicatechine, epigallocatechine en epicatechine-3-gallaat die soortelijke gezondheidseffecten kunnen hebben. En veel daarvan kun je makkelijk binnenkrijgen uit allerlei voedingsmiddelen (34). Voorbeelden van voedingsmiddelen met een behoorlijke dosis gezondheidsbevorderende catechinen zijn onder andere rode wijn, donkere chocola, peulvruchten en de meeste fruitsoorten (5).

Kortom: EGCG komt het meest voor in groene thee maar het zit in kleinere hoeveelheden ook in andere soorten thee, fruit en sommige noten. Andere gezondheidsbevorderende catechinen zitten volop in rode wijn, donkere chocolade, peulvruchten en de meeste soorten fruit.

Kan krachtige gezondheidsbevorderende effecten hebben

Volgens laboratoriumstudies, dierstudies en een paar studies met mensen heeft EGCG talrijke gunstige gezondheidseffecten, zoals afname van ontsteking, gewichtsverlies en een betere hart- en hersengezondheid. Hoewel de huidige uitkomsten veelbelovend zijn, is er wel meer onderzoek nodig voor een beter begrip van de mogelijke toepassingen van EGCG  bij de preventie of behandeling van ziekten.

Antioxidantwerking en ontstekingsremmend

Veel van de aanspraak op roem van EGCG komt voort uit het feit dat het een krachtige antioxidant is die oxidatieve stress en ontstekingen zou verminderen. Vrije radicalen zijn zeer reactieve deeltjes die de cellen kunnen beschadigen en als er te veel van worden aangemaakt leidt dat tot oxidatieve stress. Als antioxidant beschermt EGCG je cellen tegen oxidatieve schade en het onderdrukt de activiteit van ontstekingsbevorderende stoffen die in je lichaam worden aangemaakt, zoals tumornecrosefactor-alpha (TNF-alpha) (6). Stress en ontsteking hangen samen met een reeks chronische ziekten zoals kanker, diabetes en hartziekten. De ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen van EGCG worden dan ook gezien als reden om het breed in te zetten bij de preventie van ziekten (1).

Hartgezondheid

Volgens onderzoek kan EGCG in groene thee bijdragen aan de hartgezondheid doordat het de bloeddruk en cholesterolwaarden verlaagt en de ophoping van plaque in de bloedvaten vermindert – allemaal risicofactoren voor hartaandoeningen (78). Voor een studie namen 33 mensen 8 weken lang dagelijks 250 mg EGCG-bevattend extract van groene thee, wat leidde tot een significante afname met 4,5% van het ‘slechte’ LDL-cholesterol (9). Bij andere studie onder 56 mensen leidde 3 maanden lang dagelijkse inname van 379 mg groene-thee-extract tot significante verlagingen in bloeddruk, cholesterolwaarden en ontstekingsmarkers (10). Hoewel deze resultaten bemoedigend zijn is verder onderzoek nodig om beter te begrijpen hoe EGCG in groene thee kan zorgen voor afname van het hartziekterisico (10).

Gewichtsverlies

EGCG kan gewichtsverlies bevorderen, vooral als het wordt ingenomen samen met cafeïne, dat ook in groene zit. Hoewel veel van de onderzoeksresultaten voor gewichtsafname door EGCG tegenstrijdig zijn, werd in een paar observationele langetermijnonderzoeken een samenhang gevonden tussen inname van ongeveer 434 ml groene thee per dag en een afname van lichaamsvet en gewicht (11). De gezamenlijke bevindingen uit nader onderzoek onder mensen wijzen uit dat ten minste 12 weken lang dagelijkse inname van 100-460 mg EGCG samen met 80-300 mg cafeïne verband houdt met een significante afname van gewicht en lichaamsvet (12). Toch worden veranderingen in gewicht of lichaamssamenstelling niet consequent gevonden bij inname van EGCG zonder cafeïne.

Hersengezondheid

Volgens ouder onderzoek zou EGCG in groene thee een rol spelen bij de verbetering van neurologische celfunctie en de preventie van degeneratieve hersenaandoeningen. In sommige studies bleken EGCG-injecties te zorgen voor een significante afname van ontsteking en voor herstel en regeneratie van neuronale cellen bij muizen met ruggenmergletsel (1314). Bovendien zijn er meerder observationele studies onder mensen waarin verbanden werden gevonden tussen een hogere inname van groene thee en een lager risico op leeftijdsgerelateerde achteruitgang van de hersenfunctie en op de ziekte van Alzheimer en Parkinson. De beschikbare gegevens zijn echter niet eenduidig (15). En belangrijker nog, het is niet duidelijk of het om EGCG zelf gaat of misschien om andere stoffen in groene thee die deze effecten hebben. Om beter te begrijpen of EGCG effectief is in het voorkomen of behandelen van degeneratieve hersenziekten onder mensen is nader onderzoek vereist.

Kortom: EGCG in groene thee kan een aantal gunstige effecten hebben op de gezondheid, zoals afname van ontstekingen, gewichtsverlies en minder kans op hart- en hersenziekten, maar er is nog nader onderzoek nodig naar de effectiviteit ervan.

Dosering en mogelijke bijwerkingen

Hoewel EGCG al tientallen jaren wordt onderzocht zijn de gevonden lichamelijke effecten zeer wisselend. Sommige deskundigen denken dat dit kan komen doordat EGCG snel wordt afgebroken als het in aanraking komt met zuurstof en doordat de opname ervan in de darmen bij veel mensen niet efficiënt verloopt (16). De reden daarvoor is niet helemaal duidelijk, maar het kan samenhangen met het feit dat veel EGCG te snel door de dunne darm gaat en wordt afgebroken door bacteriën in de dikke darm (16). Daardoor is het moeilijk om een specifieke aanbevolen dosering vast te stellen. Een kopje groene thee van 250 ml bevat meestal ongeveer 50-100 mg EGCG. De doseringen die worden gebruikt in wetenschappelijke studies zijn vaak veel hoger, maar ook daar verschillen de hoeveelheden steeds (1116). Dagelijkse hoeveelheden tot wel 800 mg EGCG-extract, 4 weken achter elkaar, bleken veilig en effectief te zijn (16). In sommige onderzoeken wordt gesuggereerd dat de opname verbeterd kan worden door EGCG op een lege maag te nemen, samen met vitamine C, visolie en/of zwarte peper. Hierdoor zou de afbraak van EGCG worden geremd en de snelheid waarmee het door het spijsverteringsstelsel gaat worden vertraagd (16).

Mogelijke bijwerkingen

Het is van belang om aan te geven dat EGCG niet honderd procent veilig of risicovrij is. EGCG-supplementen zijn zelfs wel in verband gebracht met ernstige bijwerkingen, zoals (16):

  • Lever- en nierfalen
  • Duizeligheid
  • Lage bloedsuiker
  • Bloedarmoede

Er zijn deskundigen die denken dat deze nadelige effecten gerelateerd kunnen zijn aan gifstoffen in de supplementen en niet aan de EGCG zelf, maar hoe dan ook is het aan te raden om heel voorzichtig te zijn als je erover denkt met een supplement te beginnen. Als je zwanger bent kun je beter geen EGCG-supplement nemen, omdat het invloed kan hebben op de stofwisseling van folaat (foliumzuur) – een B-vitamine die van cruciaal belang is voor de groei en ontwikkeling van de foetus – wat het risico op geboortedefecten zoals spina bifida (open ruggetje) verhoogt (17). Het blijft onduidelijk of supplementen met EGCG veilig zijn voor vrouwen die borstvoeding geven, dus is het beter om het dan te vermijden totdat er meer onderzoek naar is gedaan (18).

EGCG kan ook de opname van bepaalde medicijnen belemmeren, waaronder bepaalde soorten cholesterolverlagende en antipsychotische medicijnen (19). Om zeker te zijn is het van belang altijd eerst te overleggen met een arts voordat je met een nieuw voedingssupplement begint.

Kortom: Er is momenteel geen duidelijke aanbeveling voor de dosering van EGCG, hoewel onderzoeken uitwijzen dat het veilig is om tot 4 weken lang een dagelijkse dosis van 800 mg in te nemen. Er zijn wel aanwijzingen gevonden voor ernstige bijwerkingen van EGCG en het kan de opname van sommige medicijnen belemmeren.

Conclusie

EGCG is een krachtige plantenstof die goed kan zijn voor de gezondheid. Het kan ontstekingen verminderen, gewichtsverlies bevorderen en bepaalde chronische ziekten helpen voorkomen. De grootste hoeveelheden worden gevonden in groene thee maar het zit ook in andere plantaardige voeding. EGCG in de vorm van een supplement wordt soms geassocieerd met ernstige bijwerkingen. De veiligste route is om eerst je arts te raadplegen voordat je EGCG gaat gebruiken, om er zeker van te zijn dat het supplement goed is voor jou (met toestemming vertaald).

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.