Gluten, een gevaar voor je gezondheid?

broodBrood is gezond. Dat is ons altijd zo geleerd. Toch is de laatste tijd veel te horen over de negatieve aspecten van gluten en het voordeel van glutenvrij eten. Steeds meer mensen gaan het proberen en voelen zich fitter, gezonder en vallen makkelijker af. Het blijkt dat vele mensen intolerant zijn voor gluten en minder last hebben van allerlei klachten als ze de overstap maken naar een glutenvrije leefstijl.

Wat is gluten precies?
Gluten is de naam van een groep eiwitten in granen. In elke graansoort zit een type prolamine, je zou kunnen zeggen dat prolamines stukjes van gluten zijn die per graan verschillen. De prolaminesoort in tarwe, namelijk gliadine, geeft de meeste klachten bij glutenintolerantie en glutenallergie. Omdat de glutensoort en glutenopbouw per graansoort verschillend is, reageren de meeste mensen bijvoorbeeld heftiger op tarwe dan op rogge.
De term ‘glutenvrij’ wordt vaak niet juist gebruikt. Omdat de prolaminesoort in maisgluten of rijstgluten vaak geen klachten geeft wordt dit glutenvrij genoemd, hoewel het dus wel gluten bevat. Omdat het een algemeen geaccepteerd begrip is zal ik ook het woord glutenvrij gebruiken, ik bedoel dus dat het wel gluten bevat, maar dat de meeste mensen met een intolerantie of allergie dit wel kunnen verdragen.
Gluten kan bij iemand die geen gluten kan verdragen de darmwand beschadigen. De beschadigde darmwand kan minder voedingsstoffen zoals vitamines en mineralen opnemen, waardoor er allerlei tekorten kunnen ontstaan.

Leaky gut
Als de darmwand ernstig beschadigd is, kan deze op een gegeven moment doorlaatbaar worden. De tight junctions, die functioneren als een soort van handjes die de darmwand dichthouden, kunnen gaan loslaten, waardoor onverteerde stoffen en gifstoffen in het bloed komen die daar eigenlijk niet thuishoren. Volgens vele onderzoekers heeft een leaky gut, ook wel lekkende darm, een directe samenhang met auto-immuunziektes, allergieën en allerlei chronische ziektes en aandoeningen. Gluten kan bijdragen aan de totstandkoming van een lekkende darm. Ook triggert gluten candida-infecties, die er op hun beurt weer voor zorgen dat de darmwand aangetast kan worden.

Glutenintolerantie en Glutenallergie
Hoe weet je nou of je intolerant ben voor gluten? Het is lastig om een diagnose te stellen omdat de klachten bij iedereen anders kunnen zijn. In testen zijn zware allergieën vaak wel op te sporen maar bij intoleranties is dit enorm lastig. Een opgeblazen gevoel, verminderde weerstand, constipatie of juist diarree, vermoeidheid en hoofdpijn zijn slechts een greep uit de klachten waarvan gluten de veroorzaker kan zijn. Er zijn verschillende gradaties in intolerantie maar ook in allergie. Coeliakie, oftewel glutenallergie, is een auto-immuunziekte waarbij direct een allergische reactie optreedt.
Er zijn ontzettend veel mensen met een bepaalde intolerantie voor gluten zonder dat ze dit weten. Het lichaam heeft dan moeite met de vertering van gluten en gaat dit uiten in de meest uiteenlopende klachten. Dit noem je een glutenintolerantie. Als je glutenvrij gaat eten is er een grote kans dat een aantal vervelende of vage klachten gaan verdwijnen.
Als ik per ongeluk iets met gluten eet krijg ik direct een hele bolle en harde buik en word ik ontzettend moe. Daarnaast merk ik dat mijn weerstand omlaag gaat en kan ik de volgende ochtend ineens verkouden of ziek zijn. Toen ik begon met glutenvrij eten, realiseerde ik me na een aantal maanden dat een aantal klachten ineens waren verdwenen. Mijn koortslip (Herpes) die ik bijna maandelijks had, had zich niet meer had laten zien en ook de aften in mijn mond die ik regelmatig kreeg waren compleet verdwenen. De verkoudheid die ik bijna iedere maand had, heb ik nu 2 of 3 keer in het jaar en geneest sneller.

Mogelijke klachten bij een glutenintolerantie:

  • vaak verkouden
  • slecht geheugen
  • mistig in het hoofd
  • lusteloosheid
  • slaperigheid
  • onregelmatige ontlasting
  • een opgezette buik
  • winderigheid
  • sterke stemmingswisselingen
  • spierklachten
  • psychische klachten

Gluten, waar zit dat eigenlijk in?
Gluten, melk, soja en maïs zijn de meest gebruikte grondstoffen als basis voor een bewerkt product.
Dit komt omdat ze erg goedkoop zijn en makkelijk te bewerken, waardoor er nieuwe producten ontwikkeld kunnen worden en daar een patent op kan worden aangevraagd. De basis van de meeste bewerkte producten is dus niet gekozen vanwege het gezonde aspect, maar vanwege financiële belangen. Dit komt erop neer dat er in ontzettend veel producten gluten zit en dat we ongemerkt te veel gluten binnenkrijgen. Ook is door genetische manipulatie het glutengehalte in tarwe door de jaren heen enorm gestegen. Gevolg: de kans op een intolerantie neemt toe.

Glutenbevattende granen zijn:

  • tarwe
  • rogge
  • couscous
  • gerst
  • spelt
  • kamut

Tarwe vinden we in brood, crackers, muesli, koekjes, pasta, meel. Daarnaast zit er gluten in bijvoorbeeld de meeste chips, soepen, kant en klaar maaltijden, pakjes en zakjes en sauzen. Op het etiket van een product kan je lezen of er gluten inzit, dit kan ook bijvoorbeeld een ingrediënt als paneermeel of tarwezetmeel zijn.

Glutenvrije granen zijn:

  • rijst
  • boekweit
  • quinoa
  • gierst
  • teff
  • mais (wel erg suikerrijk)
  • amaranth (geen graan, wel een vervanger)
  • haver (meestal)

Intolerant of niet?
Gluten kan ontzettend veel klachten veroorzaken. Het is alleen zo dat ieder lichaam uniek is en anders kan reageren op voedingsstoffen.
Moet je nu allerlei testen gaan doen? Hoe weet je nou of dit ook voor jou geldt? Heel simpel. Probeer het gewoon eens! Probeer eens 2 tot 3 weken (het liefst natuurlijk langer) glutenvrij te eten en vergelijk! Naast glutenvrij is het ook verstandig is om zo min mogelijk zuivelproducten te nemen (kaas, melk, yoghurt, room etc.) Zuivel kan namelijk een vergelijkbare werking hebben op candida-infecties en leaky gut, is slijmvormend en heeft verbanden met klachten als verkoudheid, voorhoofdholte-ontsteking en eczeem.

Met glutenvrij eten je vetpercentage verlagen
Wat een mooie bijkomstigheid is aan glutenvrij eten is, dat als je wil afvallen, dit ontzettend makkelijk gaat. Ik heb dit bij mezelf gemerkt maar ook bij alle mensen om me heen die een te hoog vetpercentage hadden. Ik was vaak aan het schommelen tussen 2 gewichten maar sinds ik glutenvrij eet heb ik een gezond gewicht, is mijn vetpercentage lager en jojo ik nooit meer. Afvallen en gezond eten kunnen dus prima samengaan!

Wat kan je nog eten als er overal gluten inzit?
Kan ik nog íets eten? Een vraag die me regelmatig gesteld wordt. Ja hoor, genoeg! Er komen steeds meer sites en boeken waar heerlijke gluten-, melk-, suiker- en e-nummervrije recepten in staan. Ook heb ik zelf ontzettend veel recepten en ideeën verzameld die vooral niet te moeilijk zijn en toch heerlijk smaken.

Dit is een gastbijdrage van Karine Philipsen.

Over Karine Philipsen
Naast healthcoach en hormoontrainer ben ik ook zangeres en zangdocent. Tot een paar jaar geleden had ik vaak last van een bolle en opgeblazen buik, was ik vaak moe en had ik last van allerlei vage klachten. Omdat ik als zangeres vaak op het podium sta moest ik mijn opgezette buik verbergen of hopen dat ik een goede dag had. Na een tijd zoeken met diëtisten kwam ik uiteindelijk zelf tot de ontdekking: Ik had een allergie tegen gluten. (en dat terwijl de diëtiste had gezegd: eet meer brood!) Tijdens mijn afstudeerconcert aan het conservatorium was ik zó blij dat ik met een platte buik en lekker in mijn vel op het podium kon staan!
Ik ben erachter gekomen dat heel veel mensen een intolerantie hebben voor gluten en dit niet weten. Daarom wil ik mijn ervaringen en kennis graag met jullie delen! Wil je meer weten over glutenvrij eten en hoe je dit het beste kan aanpakken? Ik help je hier graag bij in een voedingsconsult!

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:
Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Word lid van onze nieuwsbrief en ontvang gratis meer dan 100 wetenschappelijke tips om af te vallen!

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.