Recent kwam ik erachter dat het bekende Allinson brood is vernoemd naar de Engelse arts Thomas Allinson. Omdat ik het opmerkelijk vond dat dit brood, dat vandaag de dag in de supermarkten ligt, is vernoemd naar een arts die in 1892 actief was, ben ik me gaan verdiepen in zijn geschiedenis. Deze man bleek zijn tijd ver vooruit. In dit artikel vertel ik je er meer over.
Wanneer een naam van een ziekte, behandeling of object naar de uitvinder ervan verwijst, noemen we dat een eponiem. Zo heeft de arts Charles T. Dotter de techniek voor het verwijden van vernauwde slagaders uitgevonden en heet de ingreep vandaag de dag ‘dotteren’. De verslavende stof nicotine in tabak is ontdekt door Jean Nicot. De ziekte van Alzheimer is weer door de Duitse psychiater Alois Alzheimer in kaart gebracht. Allemaal eponiemen, net als het brood met de naam Allinson. Het Allinson brood in de supermarkt verwijst zoals gezegd naar het recept van Thomas Allinson, maar hoe is dat gekomen?
Thomas werd geboren in 1858 en bleek over een zeer heldere geest te beschikken (1). Hij won tijdens zijn studie geneeskunde in Edinburgh meerdere prijzen op het gebied van chemie en gezondheid. Op zijn 21e studeerde hij al af als arts (2). Hij werkte onder meer als parochiedokter, waarbij hij de allerarmsten verzorgde. Dr. Allinson zag in die tijd al hoe mensen hun gezondheid de afgrond in werkten met drank en tabak en begon zich steeds meer te verzetten tegen deze middelen, die door bijna alle volwassenen werden genuttigd (3). Hij bracht ze toen al in verband met kanker, maar werd door niemand geloofd. Ook het feit dat mensen hun dieet voornamelijk op vlees baseerden vond hij zorgelijk. Hij besloot zich toen aan te melden bij de London Food Reform Society, waar hij levenslang bevriend raakte met de alom bekende Mahatma Gandhi (4). Gandhi studeerde in die tijd rechten in Londen.
Dr. Allinson noemde zijn theorieën naturopathie en koos ervoor om te genezen met de kracht van de natuur, door zijn patiënten vooral goede voeding, lichaamsbeweging en baden voor te schrijven. Hij noemde zijn visie de Hygienic Medicine. Hierbij ageerde hij fel tegen de toen opkomende giftige medicijnen en vaccinaties. Dit werd hem niet in dank afgenomen door de Royal College of Physicians in Edinburgh en de General Medical Council, die hem daarom in 1892 zijn artsentitel afpakten.
Ondertussen werd witbrood steeds populairder in Engeland, waardoor er meer en meer mensen ziek werden. Allinson waarschuwde voor het gevaar van geraffineerde koolhydraten in de vorm van witmeel en besloot om het heft in eigen hand te nemen door een bedrijf te starten dat gezonde voeding produceerde. Zijn motto hierbij was Health Without Medicine. Allinson kocht een graanmolen en ontwikkelde zijn beroemde recept voor het Allinson brood, dat de volgende ingrediënten bevat:
100% volkorenmeel, minder gist en meer water.
Je leest het goed, zijn brood bevat slechts drie ingrediënten. Als we dit vergelijken met het eerste het beste Albert Heijn volkorenbrood, dan is er een groot verschil te zien (5):
Volkorentarwemeel, water, tarwegluten, bakkersgist, moutmeel (gerst, tarwe), gejodeerd zout, roggezuurdesem, emulgator (mono- en diglyceriden van vetzuren [E471], mono- en diglyceriden van vetzuren, veresterd met monoacetyl- en diacetylwijnsteenzuur [E472e], natriumstearoyl-2-lactylaat [E481]), koolzaadolie, antioxidant (ascorbinezuur [E300]), acerolapoeder.
In het brood van Allinson zitten geen E-nummers, vetten of zout. Het originele meel is vandaag de dag nog steeds te koop en vele bakkers gebruiken het om Allinson brood van te maken. EkoPlaza verkoopt ook brood onder de naam Allinson en dit bevat slechts volkorenmeel, water, zout en gist (6). Wel een beetje zout dus. Er zijn ook bakkers die de naam Allinson misbruiken en alsnog 14+ ingrediënten in het brood weten ‘te proppen’. Let dus altijd goed op als je bij de bakker om een Allinson brood vraagt. In de supermarkt is doorgaans geen goed brood te krijgen, maar de kans op brood met zo weinig mogelijk ingrediënten is het grootst als het de naam Allinson draagt.
Tijdmachine
Het is jammer dat er geen tijdmachine bestaat. Ik had dokter Allinson graag ontmoet. Ik zou hem er dan graag op wijzen dat goed volkorenbrood weliswaar beter is dan witbrood, maar dat het beleg pas daadwerkelijk bepaalt hoe gezond je broodmaaltijd is. Dikke lagen hagelslag, Nutella of zoete jam maken elke boterham ongezond. Als je in plaats daarvan je boterham belegt met hummus, geroosterde groenten en kiemen, is het weer een heel ander verhaal. Of een goede biologische notenpasta als je makkelijk wilt doen. Ik zie brood meer als een middel om andere gezonde ingrediënten binnen te krijgen. Staat brood centraal bij je maaltijd of is het een onderdeel van een voedende salade?
Gluten en luizen in de pels
Allinson brood is niet voor iedereen geschikt, want er zitten gluten in. Prachtige glutenvrije volkoren alternatieven op basis van haver zijn het Yam desembrood van Ralph Moorman of het naakte-haverbrood van Rineke Dijkinga. Zowel Ralph als Rineke zijn ‘moderne Allinsons’ die deze wereld hard nodig heeft. Nog altijd zijn medicijnen vaak het eerste middel waar een arts naar grijpt en is voeding een ondergeschoven kindje. Brood in de supermarkt is meestal gewoon witbrood met een kleurtje. Prachtig dat zij laten zien dat het anders kan!
Walk like you talk
Ook Allinson liet zien dat gezond leven z’n vruchten af kan werpen. Hij schreef niet alleen vele vooruitstrevende boeken, hij bracht het ook in de praktijk. Zo liep hij meer dan twee weken ruim 45 km per dag (7), letterlijk walk like you talk dus!
De leer van Allinson in een notendop
Dr. Allinson schreef zijn patiënten minimaal 3 uur lichaamsbeweging per week voor. Nicotine en drank waren uit den boze. Van het gebruik van zout was hij niet gecharmeerd. Hij schreef dus volkorenbrood voor en raadde het af om vaker dan één keer per dag vlees te eten. Hij had liever dat zijn patiënten peulvruchten zoals linzen, erwten en bonen aten als bron van eiwitten. Het eten van hard voedsel zoals rauwe groenten of noten was in zijn ogen heel belangrijk, omdat hierdoor het gebit sterker wordt. Een goede ademhaling was ook iets waar Allinson aandacht aan besteedde. Het advies was om vooral door de neus te ademen. In zijn tijd droegen vrouwen nog vaak een korset, iets dat hij sterk afraadde. Enerzijds omdat het fysiek ongezond was, anderzijds omdat hij gelijkheid in de wereld een hoog goed vond.
Foutje, bedankt!
Tijdens de Eerste Wereldoorlog, in 1914, kwamen Engelse wetenschappers erachter dat witbrood inderdaad ongezond is en dat volkoren de betere keuze is (8). De overheid accepteerde sindsdien de theorie van Allinson en zijn artsentitel werd hem weer aangeboden. Hier ging hij niet op in; hij concentreerde zich op het maken van het beste volkorenbrood ter wereld, dat populairder was dan ooit.
Zijn brood leeft voort
Helaas is deze eigenzinnige arts op 29 november 1918 gestorven aan de gevolgen van tuberculose, een ziekte die vandaag de dag nog steeds in de top 10 meest voorkomende doodsoorzaken staat (9). Het bedrijf dat het originele Allinson meelmengsel produceerde, bestaat vandaag de dag nog altijd. Helaas is de receptuur die zij aanhouden niet meer wat het was, maar gelukkig kunnen we de ingrediënten voor het brood zelf in huis halen en aan de slag gaan.