Samen met water en koffie behoort bier tot de meest gedronken dranken ter wereld. Er bestaan honderden soorten bier, zoals bockbier, trapist of blond. De klassieke goudgele rakker met een witte schuimkraag is van het type pilsener. Het oorspronkelijke recept van dit bier is ontstaan in de Tsjechische stad Pilsen (Plzeň). Pilseners worden gemaakt met slechts een paar ingrediënten: water, gerstemout, hop en gist. Dit bier kent een alcoholpercentage van rond de 5%.
Bier bevat meer B-vitamines dan wijn
Onderzoekers hebben vastgesteld dat bier veel meer B-vitamines bevat dan wijn, terwijl het evenveel antioxidanten levert (1). Bier bevat vitamines, mineralen en spoorelementen. Het is wel zo dat de antioxidanten in bier weer andere zijn dan in wijn, daarom kunnen we bier en wijn op het vlak van antioxidanten lastig vergelijken.
Pilsener bevat vaak vitamine B12
Meestal denken we dat alleen dierlijke producten zoals vlees, kaas en eieren vitamine B12 opleveren. De realiteit is dat ook bier vele B-vitamines bevat, waaronder B12 (2). De NEVO-tabel van het RIVM maakt melding van het feit dat bier vitamine B12 bevat, te zien op de site van het Voedingscentrum (3). De gist die aan bier wordt toegevoegd zorgt ervoor dat er vitamine B12 in zit.
Zorgt voor ontspanning
De hop in bier heeft volgens onderzoekers een ontspannende werking die kan bijdragen aan het beter inslapen (4). De onderzoekers adviseren dan wel alcoholvrij bier. Hop in bier bevat overigens ook zeer sterke fyto-oestrogenen, maar daar zit zo weinig van in dat het zo goed als geen effect heeft (5, 6).
Kan het LDL-cholesterol verlagen
De gerst in bier bevat vezels die het LDL-cholesterol kunnen verlagen, zonder de HDL te beïnvloeden (7). In 2007 kwamen onderzoekers tot de conclusie dat de antioxidanten in bier ervoor kunnen zorgen dat de bloedvetten (lipiden) en antistollingsfactoren verbeteren door matige bierconsumptie (8).
Bier hydrateert
Volgens recent onderzoek hydrateert een biertje net zo goed als water (9). Vermoedelijk komt dit doordat het rijk is aan mineralen. Het water in bier is vrijwel altijd bronwater dat eeuwenoud is. Dit water is zeer zuiver, in tegenstelling tot het kraanwater dat steeds vaker uit oppervlaktewater bestaat. Alcohol blokkeert het antidiuretisch hormoon (ADH), waardoor je meer gaat plassen. Daarom is het aan te raden om alcoholvrij of alcoholarm bier te drinken. Alcohol verdeelt zich over de lichaamsvloeistof, daardoor komt bier over het algemeen minder hard aan dan bijvoorbeeld wijn of sterke drank. Ten opzichte van de hoeveelheid alcohol bevat bier zeer veel water in vergelijking met andere alcoholische dranken. Dranken die tot 2% alcohol bevatten hydrateren, daarboven kost het vocht wanneer er veel van gedronken wordt (10).
Bier hoeft niet dik te maken
We hebben het vaak over een bierbuik. Bier blijkt ons alleen dik te maken als we er veel bij eten en weinig bewegen (11, 12). Bier krijgt dus vaak de schuld van een veel groter probleem: een ongezonde leefstijl met slecht eten. Vergeleken met wijn bevat bier per 100ml vele malen minder calorieën. Bovendien bevat alcoholvrij bier nog maar de helft van het aantal calorieën dat bier met alcohol bevat. Dubbelblind, gerandomiseerd placebogecontroleerd onderzoek onder honderden mensen toonde aan, dat de bitterzuren in hop zelfs gewichtsverlies kunnen bewerkstelligen (13, 14). Toch is het geen vrijbrief om eindeloos door te drinken: een pintje bevat al gauw 120 Kcal en dat tikt toch aan wanneer deze energie niet benut wordt.
Is gunstig voor hart- en bloedvaten
Eén biertje kan volgens wetenschappers de conditie van het cardiovasculaire stelsel verbeteren (15). De onderzoekers waarschuwen wel voor het zogenaamde hockeystick-effect: de negatieve effecten nemen zeer snel toe wanneer er meer dan één biertje wordt gedronken.
Kan het immuunsysteem versterken
Onderzoekers hebben bij 57 proefpersonen vastgesteld dat het dagelijks drinken van één biertje gedurende een maand kan leiden tot een verbetering van de niet-specifieke afweer (16). Dit effect was opmerkelijk genoeg sterker bij vrouwen dan bij mannen.
Hop in bier beschermt mogelijk tegen kanker
Er zijn verscheidene onderzoeken die hebben vastgesteld dat bepaalde stoffen in hop kunnen beschermen tegen kanker (17, 18, 19). Voorbeelden van deze stoffen zijn xanthohumol, isoxanthohumol en bitterzuren.
Xanthohumol in hop werkt antiviraal
Het werkingsmechanisme is nog niet geheel duidelijk, maar wetenschappers hebben wel vastgesteld dat de actieve stof xanthohumol in hop, antivirale eigenschappen bezit (20).
Gluten in bier?
Verschillende onderzoeken laten zien dat de meeste pilsener bieren nagenoeg geen gluten bevatten. Bier bevat ontkiemde gerst. In gerst zitten al weinig gluten en het kiemen zorgt ervoor dat de meeste gluten verdwijnen. Daarbij is bier een gefermenteerde drank, waarbij de gluten nog verder afgebroken worden. In Heineken is de hoeveelheid gluten vastgesteld op ergens tussen de 5 en 20 ppm (part per million) (21). Dit type bier is dus nagenoeg glutenvrij. Dit hoeft niet voor alle bieren te gelden, want vaak (zoals bij Bavaria) stoppen ze er toch weer tarwe in. Donkere bieren zoals Guinness bevatten wel weer veel gluten (22). Mensen met een sensitiviteit voor gluten reageren vaak goed op bier van het type pils. Mensen met coeliakie (glutenintolerantie) kunnen beter geen risico nemen en alleen kiezen voor gecertificeerd glutenvrij bier.
Zuiver water
In de betere biersoorten maakt men gebruik van bronwater. De bron bevindt zich dan op honderden meters onder de grond en levert zuiver mineraalrijk water dat niet vervuild is. Goedkoop bier wordt meestal van leiding- of oppervlaktewater gemaakt en dat kan wel verontreinigd zijn. Kies daarom altijd voor bier van bronwater.
Alcohol
Alcohol heeft positieve en negatieve effecten op de gezondheid (23). Zo kan de stof gunstig zijn voor hart- en bloedvaten, maar tegelijkertijd het risico op kanker verhogen. Alcohol is daarom nooit een stof die je voor je gezondheid inneemt. Als we kijken naar de 80-20 regel (80% gezond eten en 20% zondigen), dan valt alcohol absoluut in de 20% categorie. Veel mensen gebruiken de gezonde stoffen in rode wijn of bier als excuus om er veel van te drinken. Als je echt gezond wil doen, zijn er echter gezondere voedingsmiddelen om te nemen…
Alcoholvrij of alcoholarm
Tegenwoordig zijn alcoholvrije bieren in opmars. Steeds vaker zijn er ook alcoholarme bieren verkrijgbaar. Alcoholarm bier heeft een alcoholpercentage van 0,5%. Dit type bier wordt gemaakt met een gist die minder alcohol produceert, het is dus niet een chemisch proces. Soms wordt de alcohol eruit gekookt. Bij alcoholarm bier heb je nog wel de bekende biersmaak, maar niet het nadelige effect van alcohol. Recent ging ik met vrienden de kroeg in, waarbij ik gekozen heb voor alcoholarm bier. Ik vond dat zelf lekkerder dan het klassieke bier met 5% alcohol. Houd er rekening mee dat onze smaak trainbaar is; je kunt redelijk makkelijk wennen aan smaken. Het kan dus zijn dat je even moeten wennen aan alcoholvrij bier. Op den duur kun je de smaak van deze bieren zelfs meer waarderen dan de klassieke varianten.
Tips om gezond bier te drinken
Kies voor biologisch bier en dan het liefst voor alcoholvrij bier, bijvoorbeeld Budels BIO. Check op het etiket of de ingrediënten bronwater, gerstemout en hop zijn. Meer ingrediënten zijn niet nodig. Bier met kleurstoffen, suiker en tarwe kun je beter laten staan. Vooral Radler bier bevat erg veel suiker. Kies ook voor bier met een laag alcoholpercentage en van enkele gisting; anders zit er veel suiker of alcohol in. Bier met een hoog alcoholpercentage heeft geen hydraterende eigenschappen meer. Er is steeds meer keuze in bier met een laag alcoholpercentage.
Conclusie
Je hebt geen bier nodig om gezond te blijven. Het is wel zo, dat je je niet schuldig hoeft te voelen als je eens een biertje met alcohol neemt. Bier zonder alcohol is aan te raden om zonder nadelen te kunnen profiteren van de gezondheidsvoordelen van bier.