Uit het jaarlijkse rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat Japanse vrouwen wereldwijd de hoogste levensverwachting hebben. In het rapport wordt de gezondheid van de bevolking van 194 lidstaten in kaart gebracht. Japanse vrouwen worden gemiddeld 86,8 jaar oud. Maar er bestaat een Japans eiland waar ze het nog verder weten te schoppen. Op het eiland Okinawa is het namelijk geen uitzondering dat je een honderdjarige tegen het lijf loopt. Eén op de 135 inwoners is honderd jaar of ouder (1). Okinawa is dan een ook een ‘Blauwe Zone’ gebied, een benaming voor gebieden waarin mensen gemiddeld een hogere levensverwachting hebben dan elders in de wereld.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is in Nederland de gemiddelde levensverwachting 83,3 jaar van meisjes geboren in 2014 en voor de jongens 79,9 jaar. We worden gemiddeld ouder, maar het is vaak geen uitzondering dat we kampen met chronische aandoeningen en de zogenoemde welvaartsziekten, zoals kanker, diabetes, ontstekingen en overgewicht. Daarom is het de moeite waard om de gewoontes van de Okinawanen te leren. Want niet alleen hebben ze meer kans om honderd te worden, ook worden zij dat in relatief goede gezondheid. Hoe zien hun leefstijl en leefomstandigheden eruit? Er zijn natuurlijke talloze factoren die een rol spelen bij een goede gezondheid. In het onderstaande overzicht wordt een aantal belangrijke aspecten hiervan aangehaald en toegelicht.
Om te beginnen wordt ingezoomd op het Okinawa voedingspatroon. Hier volgt een overzicht met hoogtepunten van het voedingspatroon en tips om zelf toe te passen:
- Weinig calorieën, veel groenten en zeewier
Okinawanen eten relatief weinig calorieën, en de meeste calorieën bestaan uit groenten. Hiervan eten ze wel meer dan een kilo per dag. Groenten bevatten talloze gunstige polyfenolen (plantenstoffen) die het lichaam gezond helpen te houden en onder meer veroudering tegengaan. Ook bevat het voedingspatroon veel van het gezonde zeewier. In Nederland halen we veel van onze calorieën daarentegen voor een groot deel uit ‘snelle’ koolhydraten, die relatief weinig voedingsstoffen bevatten. Verder eten Okinawanen niet totdat ze helemaal vol zitten. ‘Hara hachi bun-me’ is een Japans principe, waarbij wordt gegeten tot men voor tachtig procent verzadigd is (3,4,5).
Tip: Minder snelle koolhydraten, méér (variatie van) groenten en zeewier. Zeewier is te koop in de meeste supermarkten, toko’s en natuurwinkels.
- Gefermenteerde producten
Japanners eten met regelmaat gefermenteerde producten, waaronder misopasta, sojasaus, sojabonen en azijn. Van misopasta wordt veelal misosoep gemaakt, wat Japanners dagelijks eten met veel groenten. Gefermenteerde voeding bevat veel goede bacteriën, die de goede darmbacteriën voeden en daarmee de gezondheid van de darmen ondersteunen.
Tip: Eet meer gefermenteerde voeding. Lees dit artikel voor tips. Je kunt ook gemakkelijk zelf groenten fermenteren.
- Matige visconsumptie
In Okinawa staat een stukje vette vis regelmatig op het menu. Dit is gemiddeld drie keer per week. Deze bevatten de goede omega-3 vetzuren en zijn onder meer bevorderlijk voor een gezond hart en de hersenfunctie. Ook zijn ze ontstekingsremmend.
Tip: Eet een aantal keren per week een stukje vette vis voor een goede balans van de omega vetzuren. Vegetariërs kunnen algenolie nemen.
- Weinig tot geen zuivel en vlees
In Nederland zijn we opgegroeid met het beeld dat zuivel en vlees een belangrijk onderdeel van ons dagelijkse voedingspatroon uitmaken. Toch bewijzen de Okinawanen dat het veelvuldig eten hiervan helemaal niet nodig is, en zelfs schadelijk kan zijn. Volgens wetenschapper Wilcox, die de leefstijl van Okinawanen onderzoekt, komt osteoporose minder voor onder bevolkingen waar minder zuivel wordt geconsumeerd. Daarbij is wetenschappelijk bewezen dat een teveel aan dierlijke eiwitten het verouderingsproces kan versnellen (5,6).
Tip: Beperk de zuivel- en vleesinname. Dit kan osteoporose helpen voorkomen en het verouderingsproces vertragen.
- Weinig alcohol
In Okinawa wordt weinig alcohol gedronken. Het is algemeen bekend dat een teveel aan alcohol de gezondheid kan benadelen. Het kan een negatieve invloed hebben op onder meer je leverfunctie, maar kan ook het verouderingsproces versnellen (7).
Tip: Geniet, maar drink met mate!
Leefomstandigheden en leefstijl
Niet alleen de voeding die je via je mond tot je neemt spelen een belangrijke rol in je welzijn, maar zeker ook andere manieren waarop je je lichaam voedt zijn belangrijk. Dit heeft te maken met leefomstandigheden en leefstijl. Denk hierbij aan het klimaat, je positie in de maatschappij, je sociale netwerk en emotionele welzijn.
- Klimaat
Op de Okinawa-eilanden heerst doorgaans een subtropisch klimaat. Volgens onderzoekers is een mild klimaat goed de gezondheid, met name voor ouderen. Ook de wetenschap is het erover eens dat een goede dosis vitamine D essentieel is voor een goede gezondheid. Vitamine D wordt in het lichaam aangemaakt onder invloed van de zon. Het heeft onder meer een positieve invloed op de weerstand en het humeur. Hierdoor kan het talloze klachten helpen voorkomen (8,9,10). Helaas schijnt de zon in de herfst- en wintermaanden in Nederland niet sterk genoeg om vitamine D aan te maken.
Tip: Zorg voor voldoende blootstelling aan de zon en zoek tijdens de winterperiode indien mogelijk de zon op in het buitenland.
- Doelen
Het zit in ons menszijn om ons nuttig te willen maken. Het woord pensioen kennen ze niet op Okinawa. Wel is er de term ‘ikigai’, wat kan worden omschreven als het hebben van een reden om op te staan. Ook de oudere Okinawanen hebben vaak een doel om op te staan. Zij zijn vitaal genoeg om lekker te werken, op de kleinkinderen te passen of de moestuin te verzorgen. Het hebben van doelen zorgt voor een hogere levensverwachting en een goede gezondheid (5, 11).
Tip: Zorg voor werk en hobby’s waar je graag je bed voor uitkomt.
- Sociaal netwerk
Okinawanen, ook de ouderen, hebben een sterk sociaal netwerk en maken plezier. Een onderzoek naar de relatie tussen de levensverwachting van Okinawanen en het sociale netwerk heeft aangetoond dat een goed sociaal netwerk een positieve invloed heeft op de gezondheid (12).
Tip: Omring jezelf met fijne mensen en doe samen leuke dingen.
Tot slot
Okinawa maakt deel uit van de ‘Blauwe Zone’ gebieden. Dit zijn gebieden waar de leeftijd van de bevolking opvallend hoger is dan elders in de wereld. Niet alleen worden deze mensen ouder, ook worden zij dat in relatief goede gezondheid. De Okinawanen hebben hun goede gezondheid onder meer te danken aan een uitzonderlijk gezond voedingspatroon, wat bestaat uit pure ingrediënten en veel groenten. Ook leven zij in een subtropisch klimaat, waardoor ze veel buiten zijn en het gezonde vitamine D aanmaken. Andere positieve invloeden zijn het hebben van doelen en een goed sociaal netwerk. Gelukkig zijn veel van deze dingen over te nemen. Dus als je voorlopig nog niet bent uitgekeken op deze aardbol zou je een enkeltje Okinawa kunnen boeken. Je kunt natuurlijk ook de gemiddelde leeftijd van de Nederlandse bevolking helpen verhogen door de bovenstaande tips op te volgen.
