Begin deze maand is er een onderzoek verschenen waaruit blijkt dat zelfs korte blootstelling aan luchtvervuiling je denkvermogen tijdelijk kan verminderen. Wetenschappers testten 26 volwassenen die een uur lang gewone lucht of lucht met fijnstof inademden. De vervuiling werd opgewekt door kaarsen te branden – een alledaagse bron van fijnstof binnenshuis. Vier uur later presteerden de deelnemers die fijnstof hadden ingeademd beduidend slechter op verschillende cognitieve taken.
Specifiek werden twee belangrijke hersenfuncties aangetast: selectieve aandacht en emotieherkenning. Deelnemers scoorden significant lager bij taken die om een goede concentratie vragen. Ook bij het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen waren de prestaties duidelijk verminderd. Deze vaardigheden vallen onder de zogenaamde ‘executieve functies’, de hogere denkprocessen van je brein. Opvallend genoeg bleven het werkgeheugen, waarmee je informatie tijdelijk vasthoudt, en de reactiesnelheid onaangetast. Dit wijst erop dat fijnstof vooral invloed heeft op de meer complexe hersenfuncties die we dagelijks nodig hebben voor sociale interactie en geconcentreerd werken.
Dit is zorgwekkend, omdat we het grootste deel van onze tijd binnenshuis doorbrengen. Volgens onderzoekers kunnen de concentraties van verontreinigende stoffen binnenshuis tot 100 keer hoger zijn dan in buitenlucht (1). In huizen, kantoren en scholen kunnen fijnstofconcentraties hoog oplopen door onder meer slechte ventilatie, nabijgelegen drukke verkeerswegen, printers en kopieerapparaten, koken op gas, houtkachels, brandende kaarsen en wierook. Deze effecten zijn vooral problematisch in leer- en werkomgevingen, waar we ons goed moeten kunnen concentreren. Volgens de onderzoekers raakt dit ons allemaal, want een slechte luchtkwaliteit vermindert onze leerprestaties en productiviteit op het werk.
Uit de meest recente berekeningen blijkt dat volgens WHO-richtlijnen 97% van alle Europese stadsbewoners wordt blootgesteld aan schadelijke fijnstofniveaus (2). Gelukkig komen er strengere grenswaarden aan die onze hersenen beter zullen beschermen (3). De bijzonder ruime EU-richtlijnen zullen op korte termijn worden losgelaten en maken plaats voor strengere eisen die dichter bij de WHO-advieswaarden liggen. De vraag is wat we nu al kunnen doen om het binnenklimaat te verbeteren. Gelukkig zijn er vele mogelijkheden.
Regelmatig goed ventileren
Wanneer je de kwaliteit van je binnenlucht wilt verbeteren, speelt goede ventilatie een belangrijke sleutelrol (4). Uit onderzoek blijkt dat mechanische ventilatiesystemen aanzienlijk effectiever zijn dan natuurlijke ventilatie (5, 6). Ze verlagen de concentraties van schadelijke stoffen zoals fijnstof (PM2.5), formaldehyde en CO2 (7, 8). Natuurlijke ventilatie, zoals het openen van ramen, biedt wel verbetering, maar is vaak onvoldoende. De gezondheidsvoordelen zijn duidelijk meetbaar: bewoners van goed geventileerde ruimtes rapporteren minder oogvermoeidheid, allergische reacties en ademhalingsproblemen (9, 10). Ook klachten die verband houden met het ‘Sick Building Syndrome’ nemen af bij betere ventilatie, waaronder ontstekingen (inflammatie), infecties, allergische reacties en astmaklachten (11).
Supplementen die kunnen beschermen
Naast een goed ventilatiesysteem kun je ook van binnenuit werken aan je weerstand tegen luchtvervuiling. Verschillende voedingssupplementen blijken bescherming te kunnen bieden door hun antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen. Omega 3-vetzuren (visolie) beschermen tegen longproblemen en negatieve effecten op het hart door luchtvervuiling, onder meer omdat ze de vetstofwisseling beschermen bij blootstelling aan fijnstof (12, 13, 14). De vitamines C en E blijken samen te werken om je longen te beschermen en kunnen het risico op luchtweginfecties verminderen (15, 16, 17). B-vitamines zoals foliumzuur, B6 en B12 gaan de epigenetische effecten van luchtvervuiling tegen door DNA-methylatie, ontstekingsprocessen en oxidatieve stress te verminderen (18). Ook een voedingspatroon rijk aan antioxidanten, zoals het Mediterrane dieet met veel groenten en fruit, blijkt effectief tegen de gezondheidseffecten van verkeersgerelateerde luchtvervuiling (19, 20). Aanvullend kunnen supplementen met plantaardige polyfenolen uit bijvoorbeeld olijfblad en rozemarijn oxidatieve stress verminderen en zelfs je huidgezondheid verbeteren in vervuilde omgevingen (21).
Glutathion
Een ander interessant supplement dat bescherming kan bieden tegen luchtvervuiling is glutathion, ons belangrijkste lichaamseigen antioxidant. Het neutraliseert reactieve zuurstofverbindingen die door vervuilende stoffen worden gegenereerd en beschermt zo je longcellen tegen oxidatieve schade. Glutathion komt in hoge concentraties voor in de longen, waar het een beschermende barrière vormt tegen ingeademde schadelijke stoffen (22, 23). Omdat direct glutathion innemen minder effectief is (het wordt in het maagdarmkanaal afgebroken), kan een GlyNac combinatie (glycine en N-acetylcysteïne) helpen om de glutathionproductie in je lichaam te verhogen (24, 25). Deze combinatie ondersteunt je lichaam bij het aanmaken van meer glutathion, wat je natuurlijke verdedigingsmechanisme tegen luchtvervuiling versterkt.
Planten als natuurlijke luchtzuiveraars
Een natuurlijke manier om binnenlucht te zuiveren is door gebruik te maken van luchtzuiverende planten. Verschillende soorten zijn bijzonder effectief in het verminderen van fijnstof binnenshuis, waarbij de koraalbes (Ardisia crenata) het meest effectief blijkt, gevolgd door de Japanse ardisia (Ardisia japonica) en de Japanse maesa (Maesa japonica, 26). Deze planten, evenals de rubberplant (Ficus elastica) en de vioolbladplant (Ficus lyrata), verhogen ook de luchtvochtigheid, wat helpt bij het neerslaan van fijnstofdeeltjes (27). Dit natuurlijke proces kan overigens worden versterkt door gebruik te maken van een luchtbevochtiger.
HEPA-luchtreiniger verbetert bewezen binnenklimaat
Om het binnenklimaat in ons huis te verbeteren hebben wij altijd een HEPA-luchtreiniger draaien. Dit is niet zonder reden, want wetenschappelijk onderzoek toont overtuigend aan dat luchtreinigers met HEPA-filters de concentratie fijnstof binnenshuis aanzienlijk kunnen verlagen (28, 29). Meerdere studies laten zien dat dit niet alleen de luchtkwaliteit verbetert, maar ook direct positieve effecten heeft op onze hart- en longfuncties (30). Vooral in situaties waarin je de vervuilingsbron niet direct kunt aanpakken, zoals bij vervuilde buitenlucht, biedt een luchtreiniger uitkomst. Een goed HEPA-filter vangt 99,97% van het fijnstof uit de lucht. Door ionisatie worden ook de kleinste deeltjes effectief verwijderd. Mocht je nog geen luchtreiniger hebben, dan raad ik de Progenion PR-955 aan. Deze is betaalbaar, stil en effectief. Om je een handje te helpen geven we deze week nu 10% korting in onze webshop.
