Voedselintoleranties en ADHD – Wat iedereen zou moeten weten

oorzaken van adhdVolgens een recent artikel ((http://www.nytimes.com/2013/10/20/magazine/the-not-so-hidden-cause-behind-the-adhd-epidemic.html)) in de New York Times is het aantal kinderen waarbij AD(H)D is vastgesteld toegenomen. Momenteel heeft 11% van de kinderen ADHD en één op elke vijf jongens van middelbare schoolleeftijd krijgt een ADHD diagnose. Dat betekent een toename van 40% in het afgelopen decennium. Dit roept vele vragen op bij experts, zoals de vraag of ADHD medicatie niet te vaak wordt ingezet.

Maar wat is de oorzaak van deze toename, en wat nu als het in veel van deze gevallen misschien gewoon een voedselovergevoeligheid betreft? Uit Nederlands onderzoek ((http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(10)62227-1/abstract)) , gepubliceerd op 5 februari 2011 in The Lancet, bleek dat 64% van de vastgestelde ADHD gevallen inderdaad werd veroorzaakt door overgevoeligheid voor voedsel. Als het betreffende voedsel werd weggelaten, verminderden de symptomen. Volgens de hoofdauteur Dr. Lidy Pelsser, ‘is het goede nieuws dat voedsel de hoofdoorzaak van ADHD is. We hebben ook slecht nieuws – dat we artsen moeten trainen in het toezicht houden op deze manier van werken, want een arts die hierin niet is getraind kan het niet.’

Ouders van kinderen met ADHD krijgen zelden opties op het gebied van voeding of supplementen te horen, ze krijgen gewoon de diagnose en worden naar huis gestuurd met een recept voor ADHD medicijnen. Maar die medicijnen zijn niet zonder risico, waaronder verminderde eetlust, depressie en stemmingsstoornissen, verhoogde bloeddruk enzovoorts. Dus als de hoofdoorzaak van de aandachtsstoornis overgevoeligheid voor voedsel is, moeten we dan niet eerst het schuldige voedingsmiddel identificeren en schrappen en voedingssupplementen toevoegen? En pas als dat niet werkt teruggrijpen op medicijnen?

Dus zolang artsen ADHD niet op deze manier leren herkennen en behandelen, kunnen ouders zichzelf scholen en een dokter zoeken die ze kan helpen om op deze manier aandachtsstoornissen te benaderen en behandelen. Hoewel een deel van de kinderen niet geholpen zal zijn met een op voeding gebaseerde benadering, zal volgens het Nederlandse onderzoek toch een groot deel van de kinderen wel gebaat zijn bij een verandering in voedingsgewoonten. Het enige nadeel is dat een dieet gebaseerd op het weglaten van bepaalde voedingsmiddelen niet zo gemakkelijk is als elke dag even een pil slikken. Toch zullen veel van degenen die uiteindelijk medicijnen innemen er ook er baat bij hebben als ze hun voeding onder de loep nemen en bepaalde supplementen slikken.

Welke drie voedingsmiddelen worden het vaakst genoemd in samenhang met ADHD-achtige symptomen?

Melkproducten
Volgens Doris Rapp, arts, schrijver van ‘Is this your child?’ en ‘The impossible child’, staat zuivel bovenaan de lijst van levensmiddelen die gedrags- en aandachtsproblemen kunnen veroorzaken. Andere tekenen, die erop kunnen wijzen dat uw kind problemen zou kunnen hebben met zuivel, zijn bedplassen (na de peutertijd), astma, driftbuien, veelvuldige ontstekingen van oren, bovenste luchtwegen of bijholtes en vocale tics of keelschrapen.

Tarwe en gluten
Volgens het boek ‘Dangerous Grains’, geschreven door James Braly (MD) en Ron Hoggan (MA), ‘…vertoont ongeveer 70% van de kinderen met onbehandelde coeliakie precies dezelfde afwijkingen in hersengolfpatronen als diegenen die de diagnose ADD hebben gekregen. Stemmingsstoornissen – inclusief agressie, boosheid, pesten en prikkelbaar gedrag – komen ook veel voor bij glutenintolerantie.’

Kleurstoffen en additieven
Elk jaar wordt wel 15 miljoen pond kleurstoffen aan voedsel toegevoegd, waarvan vele direct op de markt gebracht worden voor kinderen in de schoolleeftijd. Kleurstoffen zijn in verband gebracht met gedragsproblemen, hyperactiviteit, allergische reacties en zelfs sommige kankersoorten. Een onderzoek dat in 2007 in The Lancet is gepubliceerd concludeerde dat kleurstoffen in voedsel hyperactiviteit bij kinderen verergerden. Gebaseerd op dit onderzoek verbood de Britse regering het gebruik van kleurstoffen in voeding, en alle voedingsmiddelen in Europa die kleurstoffen bevatten moeten op het etiket vermelden dat de stof ‘een nadelig effect op de activiteit en aandacht bij kinderen’ kan hebben.

Bij ADHD zijn dit de drie meest voorkomende stoffen om rekening mee te houden, maar er zijn nog een aantal andere stoffen die focus- en aandachtsproblemen zouden kunnen veroorzaken – zoals glucose-fructosesiroop/suiker, pesticiden, kwik, soja, eieren, mais – om er maar eens een paar te noemen.

Hoe kan voedselintolerantie ADHD-achtige verschijnselen veroorzaken?
De schuld zou best eens bij overgevoeligheid voor bepaalde voedingsstoffen kunnen liggen. De meeste voedingsstoffen worden in de bloedbaan opgenomen vanuit de dunne darm. Het eten van voedsel waarvoor het lichaam overgevoelig is kan schade aan de dunne darm veroorzaken, wat kan leiden tot problemen met de opname en de werkzaamheid van voedingsstoffen. Andere redenen voor een tekort aan voedingsstoffen kunnen zijn: erg kieskeurig eten of een voedingspatroon hebben met veel bewerkte voedingsmiddelen, waarin te veel macro- en micronutriënten ontbreken.

Enkele van de tekorten aan voedingsstoffen die het vaakst voorkomen bij kinderen met ADHD zijn:

Omega-3 vetzuren De hersenen zijn voor meer dan 60% opgebouwd uit vet, dus voeding moet genoeg gezonde vetten bevatten om het brein in staat te stellen om goed te functioneren. Een van de belangrijkste soorten vet voor de hersenen is omega-3 – de zogenaamde essentiële vetzuren. Essentieel betekent dat ons lichaam ze niet zelf kan maken, dus moeten ze via het eten binnenkomen. Een onderzoek uit 1996 van de Purdue University toonde aan dat kinderen met leer- en gedragsproblemen lagere niveaus van omega 3 DHA (Docosahexaeenzuur) in hun bloed hadden. Omega-3 vetzuren kunnen worden gevonden in vis zoals zalm, tonijn en sardines; in noten; in sommige zaden zoals chiazaad en in visolie.

B vitamines – B vitamines, ook bekend staand als antistress vitamines, zijn belangrijk voor energie, de slaapcyclus en de stofwisseling. B-vitamines zijn ook nodig voor de vorming van belangrijke chemicaliën in de hersenen, de zogenaamde neurotransmitters. Omdat ze wateroplosbaar zijn, worden B-vitamines niet lang opgeslagen in ons lichaam – dus kunnen ze heel gemakkelijk uitgeput raken. Twee van de B-vitamines zijn vooral belangrijk voor de werking van onze hersenen:

Vitamine B6 – Nodig voor de synthese van dopamine, serotonine en noradrenaline – hersenchemicaliën die de slaapcyclus en aandacht/focus reguleren. Uit onderzoek ((http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15466962)) blijkt dat suppletie van vitamine B6 met magnesium resulteerde in verminderde hyperactiviteit van het centrale zenuwstelsel.

Hoewel Vitamine B6 wateroplosbaar is, is het ook de enige B-vitamine die zich kan ophopen en die mogelijk kan leiden tot permanente zenuwschade, indien het gedurende lange tijd in een te hoge dosis wordt ingenomen. Als je hoge doseringen vitamine B6 neemt is het verstandig om een Voedings- of Gezondheidsdeskundige te raadplegen. Neem dus niet te veel B6 in.

Vitamine B12 – is nodig voor de synthese van aminozuren die de concentratie bevorderen. Een tekort aan B12 kan ervoor zorgen dat kinderen hyperactief of angstig worden en het kan obsessief gedrag veroorzaken. Indien het een groot tekort betreft kan het leiden tot pernicieuze anemie en ernstige neurologische problemen. Vitamine B12 kan alleen door bacteriën worden gevormd – daarom komt een tekort veel voor bij mensen met voedselovergevoeligheden of spijsverteringsproblemen. En daarom zal het B12 niveau verbeteren als deze problemen worden geïdentificeerd en verholpen. Probiotica zijn ook gunstig voor het verbeteren van de darmbacteriën (zie verderop in dit artikel).

Hoewel Vitamine B6 en B12 van groot belang zijn bij het behandelen van ADHD, raad ik altijd aan om alle B-vitamines tegelijk te nemen als een volledig complex, omdat ze samen de beste synergetische werking hebben.

Magnesium – Naar schatting 70% van de bevolking, en tot wel 95% van de kinderen met ADHD, zou een magnesiumtekort kunnen hebben. Magnesium staat bekend als het kalmerende mineraal en onderzoek toont aan dat bij magnesiumsuppletie kinderen soms minder hyperactief worden. Uit onderzoek is ook gebleken dat magnesium een bewezen effect heeft bij het Gilles de la Tourette-syndroom, wat samen met ADHD kan voorkomen. Als het vierde meest voorkomende mineraal in ons lichaam, speelt magnesium ook een grote rol in meer dan 300 biochemische processen – zoals het opbouwen van sterke botten, de zenuwfuncties, het reguleren van de bloeddruk en de lichaamstemperatuur en het ontspannen van de spieren (inclusief het hart). Magnesium is belangrijk voor gezonde botten omdat het helpt om calcium naar de botten te brengen. Ook is het belangrijk voor de synthese van vitamine D. Calcium veroorzaakt spiersamentrekkingen, terwijl magnesium de spieren in staat stelt te ontspannen. Een verhoogd calcium- of verlaagd magnesiumniveau kan ervoor zorgen dat spieren aangespannen blijven. Een laag magnesiumniveau hangt samen met verstopping, het rusteloze-benen-syndroom, slaapproblemen, migraine, ADHD/hyperactiviteit, spiertrekkingen in voeten of ogen, spierkrampen/pijn, prikkelbaarheid en zelfs een verhoogd risico op hartziekten of een beroerte.

Zink – Te weinig zink kan leiden tot langzame groei, verlate puberteit en kieskeurig eten, en het hangt ook samen met aandachtsproblemen. ADHD medicijnen kunnen het zinkniveau ook uitputten. Uit een onderzoek dat in 2011 in ‘The Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology’ verscheen, bleek dat zinksuppletie ertoe leidde dat 37% minder amfetamine nodig was in vergelijking met diegenen die amfetamine plus een placebo kregen. Zink leek de effectiviteit van de amfetamine te verbeteren, zodat een lagere dosis nodig was om het gewenste resultaat te bereiken. Onderzoek heeft aangetoond dat er een positief verband bestaat tussen zinksuppletie en gedragsverbetering.

Probiotica – Een evenwichtige darmflora is voor iedereen zeer belangrijk in verband met een goed immuunsysteem en een gezond gewicht, maar het is ook van belang ook voor onze hersenen en mentale gezondheid. Onze darmen en hersenen zijn dicht met elkaar verweven via de nervus vagus, die de primaire route is voor het overbrengen van signalen van de darmen naar de hersenen en andersom. Als onze darmen uit balans zijn, zullen we minder goed in staat zijn de neurotransmitters te produceren die onze hersenen nodig hebben voor focus, geheugen en aandacht.

Goede kwaliteit Multivitamine – Bij sommige kinderen met voedselintolerantie kan de dunne darm beschadigd zijn, waardoor ze problemen met de opname van voedingsstoffen kunnen ondervinden, dus zelfs als ze een multivitamine nemen of een zeer goed dieet volgen, kan het zijn dat ze toch tekorten hebben.

Een voedsel-eliminatiedieet kan, als het niet goed wordt uitgevoerd of onvoldoende wordt aangevuld met supplementen, zelf weer resulteren in tekorten aan voedingsstoffen. Daarom is het raadzaam om te werken met een voedingsdeskundige of een gekwalificeerde gezondheidsdeskundige als je ADHD wilt aanpakken via een voedingsprogramma. Een voedsel-eliminatiedieet is één manier om te bepalen of er gevoeligheden zijn, maar er zijn ook tests waarmee dat bepaald kan worden.

Voor meer interventies bij ADHD en andere klachten kan ik zeker mijn boek aanraden:

De Supplementenwijzer
Voor slechts €24,95 krijg je deze encyclopedie in je bezit.
Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:
Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Word lid van onze nieuwsbrief en ontvang gratis meer dan 100 wetenschappelijke tips om af te vallen!

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.