De moderne samenleving is helemaal gericht op het kunnen zitten. Hierdoor brengen wij meer tijd zittend door dan vroeger. Recente onderzoeken hebben echter aangetoond dat al dat zitten schadelijker is dan gedacht. In dit artikel wordt onderzocht waarom te veel zitten serieus schadelijk is voor je gezondheid.
Mensen zitten meer dan ooit tevoren
Het idee dat zitten iets schadelijks kan zijn lijkt in eerste instantie een raar idee. Zitten is een standaard lichaamshouding, en wanneer mensen werken, socializen, studeren of reizen wordt dit meestal zittend gedaan. Het is een tweede natuur. Dit betekent echter niet dat het niet schadelijk is. Het is net als eten- noodzakelijk, maar erg schadelijk als je het teveel doet. Helaas is dit met zitten ook het geval. Gemiddeld brengt een persoon meer dan de helft van de dag zittend door, met dingen als autorijden, werken aan een bureau of televisiekijken. Een kantoormedewerker kan zelfs tot 15 uur per dag zitten. Landbouwwerkers zitten daarentegen slechts drie uur op een dag (1, 2).
Kortom: Teveel zitten is erg schadelijk. Mensen zitten nu meer dan ooit tevoren. Een gemiddelde kantoorwerker zit tot 15 uur per dag.
Zitten beperkt de calorieverbranding
Dagelijkse bezigheden als staan, lopen en het maken van kleine bewegingen zorgen voor calorieverbranding. Dit energieverbruik staat bekend als Non-Exercise Activity Thermogenesis (NEAT). Een tekort hieraan kan een vergrote kans op gewichtstoename veroorzaken (3). Sedentair gedrag, zoals zitten of liggen, zorgt voor een laag energieverbruik. Het beperkt de calorieverbranding door middel van NEAT aanzienlijk. Onderzoeken wijzen uit dat landbouwwerkers tot 1000 calorieën per dag meer verbranden dan bureauwerkers (4). Dit komt omdat boerderijwerkers een groot deel van de tijd lopen of staan, in plaats van zitten.
Kortom: Bij het zitten of liggen wordt veel minder energie verbruikt dan bij het staan of bewegen. Hierdoor kunnen kantoorwerkers tot 1000 calorieën minder verbranden dan landbouwwerkers.
Hoe langer je zit, hoe dikker je wordt
De kans is groter dat je gewicht toeneemt wanneer je weinig calorieën verbrandt. Dit is waarom sedentair gedrag in verband wordt gebracht met obesitas. Onderzoekt wijst uit dat obesitaspatiënten gemiddeld twee uur langer zitten dan slanke mensen (5).
Kortom: Mensen die langer zitten hebben vaker last van overgewicht of obesitas.
Zitten wordt in verband gehouden met vroegtijdig sterven
Onderzoek onder 1 miljoen mensen wijst uit dat sedentair gedrag kan leiden tot een vroegere dood. De meeste zittende mensen hadden hierop zelfs 22 tot 49% meer risico (6, 7). Hoewel het merendeel van de bewijzen deze bevinding onderstreept, was er ook een onderzoek waarin geen verband gevonden werd tussen zitten en sterfte (8). Dit onderzoek bevatte echter wat fouten, wat de tegenstrijdigheid met de andere onderzoeksresultaten kan verklaren.
Kortom: Het merendeel van de bewijzen laat zien dat sedentair gedrag vroegtijdige sterfte kan veroorzaken.
Sedentair gedrag wordt gerelateerd aan ziekte
Sedentair gedrag is herhaaldelijk gelinkt aan meer dan dertig chronische ziekten en aandoeningen. Het kan leiden tot 112% meer kans op diabetes type 2 en 147% meer kans op hartziekten (6, 7). Insulineresistentie- een hoofdoorzaak van type 2 diabetes- heeft een belangrijke rol gespeeld bij het onderzoek naar sedentair gedrag. Onderzoeken hebben uitgewezen dat de insulineresistentie fors kan verhogen bij minder dan 1500 stappen per dag, of door langere perioden te zitten zonder de calorie inname te verminderen (9, 10). Onderzoekers zijn van mening dat sedentair gedrag een direct effect heeft op de insulineresistentie. Dit kan zich in minder dan één dag kan voordoen.
Kortom: Langdurig sedentair gedrag verhoogt het risico op aandoeningen als type 2 diabetes en hartziekten. Stilzitten kan een rol spelen in de ontwikkeling van insulineresistentie.
Beweging schakelt risico’s niet helemaal uit
Hoewel regelmatig bewegen altijd wordt aanbevolen, kan het niet alle gezondheidsrisico’s uitschakelen. Een onderzoek testte deze theorie door het volgen van 18 mensen met verschillende bewegingspatronen. Wanneer de hele dag wordt gezeten, kan een uur intensief sporten de negatieve effecten van het zitten niet compenseren (11). Bij een recente herziening van 47 onderzoeken werd ondervonden dat langdurig zitten aanzienlijk invloed heeft op de negatieve gezondheidsresultaten, ongeacht het sportgedrag (6). De negatieve effecten waren wel groter bij mensen die zelden sportten.
Kortom: Fysieke activiteit is erg bevorderlijk voor de gezondheid, maar beweging alleen compenseert niet alle negatieve gevolgen van langdurig zitten.
De fout van een wereld die ontworpen is om te zitten
De moderne mens brengt veel tijd zittend door, en begint zich nu pas te realiseren hoe ongezond het is. Dat betekent niet dat je nooit zou moeten zitten en ontspannen, maar dat je zou moeten proberen gedurende de dag minder te zitten. Het beperken van sedentair gedrag is net zo belangrijk voor de gezondheid als een voedingsrijk dieet en regelmatige beweging. Zestig minuten bewegen ter compensatie van 23 uur zitten zal niet werken. Een sedentaire levensstijl kan je net als een ongezond voedingspatroon niet ‘wegsporten’ (met toestemming vertaald).
