Veel mensen voelen zich genoodzaakt om hun invloed op de aarde te verminderen vanwege de catastrofale effecten van de klimaatverandering en de grondstofwinning. Een van de strategieën is het verkleinen van de CO2-voetafdruk. De CO2-voetafdruk is de maat voor de totale uitstoot van alle broeikasgassen door jouw toedoen, niet alleen door rijden in auto’s of het gebruik van elektriciteit, maar ook door leefstijlkeuzes, zoals welke kleding je draagt en wat je eet. Hoewel er allerlei manieren zijn om de voetafdruk te verkleinen kun je een goed begin maken met veranderingen in je voedselkeuze. Sommige onderzoeken laten zien dat een verandering van het Westerse eetpatroon naar duurzamere patronen de hoeveelheid broeikasgas en het verbruik van water met respectievelijk 70 en 50 procent zou kunnen terugbrengen (1). Hieronder worden 9 simpele manieren besproken om je CO2-voetafdruk te verkleinen door voedsel- en leefstijlkeuzes.
1. Stop met verspilling van voedsel
Voedselverspilling is een hoofdfactor in de uitstoot van broeikasgassen. Dat komt doordat er bij de ontbinding van weggegooid voedsel op vuilstortplaatsen methaan wordt uitgestoten, een zeer krachtig broeikasgas (2, 3, 4). Gemeten over een periode van 100 jaar is de schatting dat methaan 34 maal zoveel impact heeft op de opwarming van de aarde als kooldioxide (5, 6). Momenteel wordt geschat dat we per persoon op deze planeet gemiddeld een verbijsterende 195-389 kg voedsel per jaar verspillen (7). Het verminderen van de voedselverspilling is een van de makkelijkste manieren om je CO2-voetafdruk te verkleinen. Van tevoren je maaltijden plannen, restjes bewaren en alleen kopen wat je nodig hebt komt al een heel eind in de richting van minder verspilling.
2. Stop met plastic
Minder plastic gebruiken is een belangrijk onderdeel van de overgang naar een milieuvriendelijkere leefstijl. Plastic verpakkingen en tasjes en plastic bewaardozen worden veel gebruikt door zowel consumenten als de industrie voor het verpakken, vervoeren en bewaren van voedsel. Eenmalig gebruik van plastic draagt echter in belangrijke mate bij aan de toename van broeikasgassen (8, 9). Hier zijn een paar tips om minder plastic te gebruiken:
- Laat plastic tasjes en in plastic verpakte verse producten liggen
- Neem je eigen tassen mee naar de winkel
- Drink uit herbruikbare waterflessen – en koop geen wat in plastic flessen
- Bewaar voedsel in glazen bakjes
- Koop minder bij maaltijdbezorgers, omdat het dan eten vaak in schuimrubber of plastic verpakt zit
3. Eet minder vlees
Onderzoek laat zien dat minder vlees eten een van de beste manieren is om je CO2-voetafdruk te verkleinen (1, 10). Diëten waarbij de meeste broeikasgassen worden uitgestoten bleken het meeste vlees te bevatten van koeien, schapen en andere herkauwers en van varkens, zo bleek uit een onderzoek onder 16.800 Amerikanen. De diëten die het minste gas uitstootten bevatten ook het minste rood vlees (10). Deze bevindingen worden in allerlei onderzoek wereldwijd bevestigd (11, 12, 13). De reden is dat de veehouderij – vooral vlees- en melkkoeien – 14,5% van de wereldwijde door menselijk handelen veroorzaakte broeikasgasemissies vertegenwoordigt (14). Je kunt proberen minder vlees te gaan eten door het bijvoorbeeld per dag maar één keer te eten, het een dag per week niet te eten, of een vegetarische of veganistische leefstijl uit te proberen.
4. Probeer plantaardige eiwitten
Meer plantaardige eiwitten eten kan je broeikasgasuitstoot enorm verminderen. Een studie wees uit dat de mensen met de minste uitstoot de grootste hoeveelheid plantaardige eiwitten aten, zoals peulvruchten, noten en zaden – en de minste dierlijke eiwitten (10). Toch is het niet nodig om dierlijk eiwit helemaal uit het dieet te schrappen. Een studie onder 55.504 mensen wees uit dat de CO2-voetafdruk van degenen die met mate vlees aten (50-100 gram) significant lager was dan die van mensen die dagelijks meer dan 100 gram aten (15). Een studie onder 2101 Nederlandse volwassenen liet zien dat zuivelproducten de op één na grootste bijdrage leverden aan de klimaatverandering. Melkvee en hun mest stoten broeikasgassen uit zoals methaan, koolstofdioxide, stikstofoxide en ammonia (1, 10, 17, 18, 19). Kaas is trouwens sterker gerelateerd aan broeikasgasemissies dan dierlijke producten zoals varkensvlees, eieren en kip, omdat er voor het maken van kaas zoveel melk nodig is (20). Om een beginnetje te maken kun je proberen minder kaas te eten en melk te vervangen door plantaardige alternatieven zoals amandel- of sojamelk.
6. Eet meer vezelrijke voeding
Meer vezels eten zorgt niet alleen voor een betere gezondheid; het kan ook je CO2-voetafdruk verkleinen. Volgens een studie onder 16.800 Amerikanen leidt vezelrijke plantaardige voeding, gecombineerd met weinig verzadigde vetzuren en natrium, tot de laagste broeikasgasuitstoot (10). Deze voedingsmiddelen zorgen voor een verzadigd gevoel, waardoor je vanzelf minder dingen met een grote kooldioxidebelasting zult eten. Daarbij komt dat meer vezels eten kan zorgen voor verbetering van je spijsvertering, meer evenwicht in je darmbacteriën en gewichtsverlies. Ook kan het beschermen tegen onder meer hartziekten, dikkedarmkanker en diabetes (21, 22, 23, 24, 25).
7. Kweek je eigen producten
Het kweken van je eigen voeding, in een volkstuin of je achtertuin, hangt samen met talrijke gunstige effecten, waaronder stressvermindering, een gezonder eetpatroon en een groter emotioneel welbevinden (26). Het bewerken van een stukje land, of het nu groot of klein is, kan ook zorgen voor verkleining van je voetafdruk. Dat komt doordat het telen van je eigen fruit en groenten zorgt voor afname van het gebruik van plastic verpakkingen en minder afhankelijkheid van producten die over een lange afstand getransporteerd moeten worden (27). Kweken volgens biologische landbouwmethoden, regenwater recyclen en composteren kunnen de invloed op het milieu nog verder verkleinen (28, 29, 30).
8. Eet niet te veel calorieën
Meer calorieën eten dan je nodig hebt kan leiden tot gewichtstoename, met als gevolg ziektes. Bovendien hangt het samen met meer broeikasgasuitstoot (31). Een onderzoek onder 3818 Nederlandse mensen liet zien dat degenen die verantwoordelijk waren voor de meeste broeikasgassen meer calorieën innamen dan degenen die minder broeikasgassen uitstootten (10). Onthoud wel dat dit alleen opgaat voor mensen die te veel eten, niet voor wie gewoon voldoende eet om een gezond gewicht in stand te houden. Je calorieënbehoefte hangt af van leeftijd, lengte en activiteitenniveau. Als je niet zeker weet of je te veel calorieën inneemt, raadpleeg dan een diëtist of voedingsdeskundige. Minder calorieën eten kun je onder andere doen door te stoppen met calorierijke etenswaren die weinig voedingsstoffen bevatten, zoals snoep, frisdrank, fastfood en bakwaren.
9. Koop lokale producten
Een goede manier om je CO2-voetafdruk te verkleinen is door lokale boeren te steunen. Verse producten in de buurt kopen zorgt voor minder afhankelijkheid van voeding die over lange afstanden vervoerd moet worden en het kan ertoe leiden dat je meer fruit en groente gaat eten, wat weer helpt om minder CO2 uit te stoten. Voedsel van het seizoen kopen en biologische landbouwers ondersteunen zijn ook manieren om je voetafdruk te verkleinen, omdat voedsel van buiten het seizoen heel vaak van veraf geïmporteerd wordt, of geproduceerd wordt in kassen, wat meer energie kost (33). Als je daarnaast ook overgaat op lokale, duurzaam geproduceerde dierlijke producten zoals eieren, kip en zuivel, zal dat je voetafdruk nog verder verkleinen. Tegelijk ga je dan misschien de unieke voeding uit jouw omgeving meer op waarde schatten.
Conclusie
Je kunt je CO2-voetafdruk verkleinen en tegelijk je gezondheid verbeteren door je voedingspatroon radicaal om te gooien. Simpele veranderingen zoals minder dierlijke producten eten, minder plastic gebruiken, meer verse producten eten en je voedselverspilling verminderen, kunnen al zorgen voor een significante afname van je broeikasgasuitstoot. Onthoud dat kleine veranderingen soms een groot verschil kunnen maken. Je kunt misschien ook je buren en vrienden zover krijgen dat ze meedoen (met toestemming vertaald).
