Een in Finland gepubliceerde studie ontdekte dat drie maanden lang elke dag een uur minder zitten de insulinegevoeligheid, glucosetolerantie en levergezondheid verbetert bij volwassenen met het metabool syndroom. Dit is in overeenstemming met de grote hoeveelheid bestaand bewijs dat erop wijst dat overmatige zittijd op zichzelf zeer schadelijk is, ongeacht hoeveel we bewegen.
Volgens een nieuwe studie kan vermindering van de dagelijkse zittijd binnen drie maanden een positief effect hebben op de risicofactoren van leefstijlziekten. Een uur minder per dag zittend doorbrengen en meer lichte lichamelijke activiteit kan deze ziekten helpen voorkomen.
Diabetes type 2 en hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de meest voorkomende chronische ziekten. Zwaarlijvigheid, die veroorzaakt wordt door lichamelijke inactiviteit en een ongezond dieet, verhoogt het risico op het ontstaan van deze ziekten, net als stofwisselingsstoornissen, die er vaak mee in verband gebracht worden.
Het is bekend dat regelmatige lichaamsbeweging helpt bij gewichtsverlies en ziektepreventie. Veel volwassenen krijgen echter niet de aanbevolen 2,5 uur lichaamsbeweging van matige intensiteit per week, en het grootste deel van de dag wordt zittend doorgebracht.
Het PET Centrum van Turku en het UKK Instituut in Finland voerden een interventiestudie uit om te zien of vermindering van de dagelijkse zittijd over een periode van drie maanden gezondheidsvoordelen kon opleveren. Zittende en lichamelijk inactieve volwassenen in de werkende leeftijd met een verhoogd risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten namen deel aan de studie.
De onderzoekers vergeleken twee groepen: de interventiegroep kreeg de opdracht hun zittijd met een uur per dag te verminderen door meer te gaan staan en fysiek licht te bewegen, terwijl de controlegroep te horen kreeg dat ze met hun gebruikelijke gewoonten en sedentaire levensstijl moesten doorgaan.
Wat onze studieopzet uniek maakt, is dat de zittende tijd en de lichamelijke activiteit van beide groepen gedurende drie maanden met accelerometers (bewegingsmeters) werden gemeten, terwijl in eerdere studies de activiteit meestal slechts gedurende een paar dagen aan het begin en het eind van de studieperiode werd gemeten. Volgens Taru Garthwaite, een promovendus aan de Universiteit van Turku in Finland, geeft dit meer informatie over werkelijke gedragsveranderingen over een langere tijdsperiode.
De interventiegroep verminderde de zittijd met gemiddeld 50 minuten per dag, vooral door de hoeveelheid lichamelijke activiteit van lichte en matige intensiteit te verhogen. De onderzoekers namen in de interventiegroep over een periode van drie maanden voordelen waar in gezondheidsuitkomsten die te maken hebben met bloedsuikerregulatie, insulinegevoeligheid, en levergezondheid.
Het is bemoedigend te bedenken dat vele gezondheidsvoordelen verkregen kunnen worden door heel eenvoudig de zittijd te verminderen en lichtintensieve lichamelijke activiteit te verhogen. Volgens Garthwaite kan dit voor veel mensen een beter uitgangspunt zijn dan het verhogen van werkelijke lichaamsbeweging.
Vooral gunstig voor lichamelijk inactieve mensen
Mensen die niet aan de wekelijkse aanbevelingen voor lichaamsbeweging voldoen, hebben waarschijnlijk het meeste baat bij het vervangen van de sedentaire tijd door lichte lichaamsbeweging. Als iemand echter meerdere risicofactoren voor diabetes en hart- en vaatziekten heeft, is vermindering van de sedentaire tijd waarschijnlijk niet voldoende om ziekte te voorkomen.
Hoewel vermindering van de zittijd de ontwikkeling van deze ziekten kan vertragen, gelooft Garthwaite dat grotere voordelen te behalen zijn door naast minder zitten ook de hoeveelheid of intensiteit van de lichamelijke activiteit te verhogen.
De onderzoekers zullen nu een zes maanden durende studie uitvoeren om te zien hoe veranderingen in dagelijkse activiteit en zittijd het energiemetabolisme en de lichaamssamenstelling beïnvloeden, evenals de risicofactoren voor diabetes en hart- en vaatziekten (Bron University of Turku).
Originele studie: Garthwaite T, Sjöros T, Laine S, et al. Effects of reduced sedentary time on cardiometabolic health in adults with metabolic syndrome: A three-month randomized controlled trial. Journal of Science and Medicine in Sport. 2022;25(7):579-585.
