Recent stuitte ik op een rapport waaruit blijkt dat de hoeveelheid nutriënten in onze voeding de afgelopen jaren sterk is teruggelopen. Dit komt onder andere door een toename van CO2 in de lucht. Het is al langer bekend dat de voedingswaarde van ons voedsel de laatste 100 jaar is afgenomen. Hoe komt dit en wat kunnen we hieraan doen?
Sommige mensen denken dat veel CO2 in de lucht goed is, omdat planten hierdoor sneller groeien. Planten die veel CO2 tot hun beschikking hebben, worden ook groter. Inmiddels weten we beter. Door de toegenomen CO2 in de lucht maken de planten weliswaar veel meer suiker aan, maar tegelijk veel minder eiwitten (1). Ook de hoeveelheid mineralen neemt drastisch af. Dit heeft grote gevolgen.
In het centrum van de hersenen bevindt zich een controlekamer, de hypothalamus. Dit gebied meet continu hoe het is gesteld met de nutriëntensamenstelling in het bloed (2). Als er veel suiker binnenkomt, maar weinig andere (micro)nutriënten, geeft het een hongersignaal af (3, 4, 5, 6). Dit is een natuurlijk feedbackmechanisme om aan alle benodigde nutriënten te komen die het lichaam nodig heeft om te functioneren. Door lege voeding te eten krijgen we veel te veel suikers binnen ten opzichte van andere nutriënten, waardoor overgewicht in de hand kan worden gewerkt (7, 8).
Planten kunnen worden ingedeeld in type C3, C4 en CAM, afhankelijk van de manier waarop de fotosynthese plaatsvindt. Het blijkt dat vooral planten van het type C3 erg sterk reageren op CO2. Bij C4- en CAM-planten verloopt de fotosynthese anders, waardoor CO2 geen invloed heeft. Helaas valt 95% van de planten onder het type C3. Dat zijn onder meer rijst, graan, sinaasappels, druiven, peren, abrikozen, koffie, thee, citroenen, wortels en appels. Mais en rietsuiker vallen weer onder C4.
De hoeveelheid CO2 in de lucht is sterk toegenomen de laatste jaren, het effect van CO2 op planten is enorm:
Andere redenen waarom de hoeveelheid micronutriënten zijn teruggelopen:
Pesticidengebruik – Het gebruik van bestrijdingsmiddelen heeft een negatieve impact op de nutritionele waarde van voedsel volgens onderzoekers (9). Dat is ook logisch, want sommige micro-organismen, die door pesticiden worden gedood, helpen de plant om nutriënten op te nemen (10, 11, 12).
Bio-industrie – Dieren krijgen het verkeerde voer. Ze krijgen heel veel soja en mais. Als we deze dieren gras te eten zouden geven, dan bevat het vlees meer omega 3 en stearinezuur (13). Stearinezuur is een type vet dat een neutraal effect heeft op het cholesterolniveau (14, 15). Ook bevat vlees van grasgevoerde dieren meer vitamine A en E, alsmede de antioxidant glutathion (16).
Onrijpe pluk – Fruit dat onrijp is geplukt heeft een inferieur nutriëntenprofiel ten opzichte van de rijpe varianten (17).
Monoculturen – Door intensieve landbouw en het gebruikt van kunstmest wordt de bodem uitgeput. Kunstmest wordt vaak wel verrijkt met elementen als stikstof, fosfor, kalium en magnesium. Andere belangrijke mineralen, zoals selenium, ontbreken meestal geheel.
Verhitting – Door voedsel lang te koken kan de hoeveelheid nutriënten met 95% afnemen (18). Daarom is kort verhitten en soms ook rauwe voeding aan te bevelen. Veel voedsel in de supermarkt is gepasteuriseerd of gesteriliseerd, dus sterk verhit geweest.
Niet-verse voeding – Vers voedsel dat in de winkel en op markten ligt, heeft meestal een lange reis achter de rug. Hierdoor zijn bijzonder veel nutriënten verloren gegaan: soms is na een week alle vitamine C uit de ‘verse’ voeding verdwenen (19). Vroeger at men direct van het land, wat heel veel voedzamer is.
Veredeling – Door veredeling is de voedingswaarde de laatste tientallen jaren bij sommige gewassen teruggelopen (20, 21). Vaak worden smaak, kleur en houdbaarheid hierdoor verbeterd, maar gaat de gezondheidswaarde soms achteruit.
Wat kunnen we doen?
Het beste is om zelf onze groente en fruit te verbouwen, want verser bestaat niet. Omdat dit niet voor iedereen haalbaar is, is eten uit de omgeving en van het seizoen de beste optie. Biologische gewassen hebben meestal meer actieve plantenstoffen, die gunstig kunnen inwerken op onze gezondheid. Biologisch vlees en biologische eieren en zuivel bevatten meer omega 3 en verdienen daardoor absoluut de voorkeur. Kies bij vis altijd voor wilde vis (te herkennen aan het MSC-logo). Een ander belangrijk punt is dat we over het algemeen veel te weinig groenten en fruit eten. Als we onze inname hiervan zouden verdubbelen, dan kunnen we gemakkelijk de achteruitgang in voedingswaarde compenseren…
