Voedingswaardetabel van artisjok per 100 gram:
| Per 100 g / ml | Artisjok | ADH* |
| kcal | 49 | 2,45% |
| Kj | 208 | 2,48% |
| Water (g) | 82 | 4,10% |
| Eiwit (g) | 2 | 3,57% |
| Koolhydraten (g) | 9,5 | 3,65% |
| Suiker (g) | 9,4 | |
| Vet (g) | – | |
| Verzadigd (g) | – | |
| E.O.V. (g) | – | |
| M.O.V. (g) | – | |
| Omega 6 (g) | – | |
| Omega 3 (g) | – | |
| Cholesterol (mg) | – | |
| Vezels (g) | 1,5 | 4,29% |
| A (mg) | – | |
| B1 (mg) | 0,14 | 12,73% |
| B2 (mg) | 0,01 | 0,67% |
| B3 (mg) | 1 | 6,25% |
| B5 (mg) | 0,3 | 6,00% |
| B6 (mg) | 0,03 | 2,00% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 50 | 16,67% |
| B12 (ug) | – | |
| C (mg) | 8 | 10,67% |
| D (ug) | – | |
| E (mg) | 0,2 | 2,00% |
| Vitamine K (ug) | 14,8 | 12,33% |
| Natrium (mg) | 47 | 4,70% |
| Kalium (mg) | 353 | 10,09% |
| Calcium (mg) | 53 | 5,30% |
| Fosfor (mg) | 130 | 16,25% |
| IJzer (mg) | 1,5 | 18,75% |
| Jodium (ug) | 0,5 | 0,33% |
| Magnesium (mg) | 22 | 7,33% |
| Koper (mg) | 0,09 | 10,00% |
| Selenium (ug) | 1 | 1,82% |
| Zink (mg) | 0,5 | 3,33% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over de artisjok
De artisjok is een vrij onbekende en vaak onbeminde groente, maar in zuidelijke landen is deze groente een stuk populairder. Artisjok heeft een zachte, licht bittere smaak.
Herkomst en groeiwijze
De artisjok is de bloem van een distelachtige plant. We eten in dit geval dus niet de vrucht, maar juist de bloem. Net als bijvoorbeeld bij bloemkool of broccoli. De bloem vormt het hart van de plant en wordt geplukt voordat hij in bloei komt te staan. We eten dus de eigenlijke de bloemknop, waarvan alleen het zachte deel en de bodem eetbaar zijn.
Verkrijgbaar
Artisjokken zijn het hele jaar door verkrijgbaar, in zowel paarse als groene tinten. Voor de smaak maakt het geen verschil. Kleine artisjokken zijn vooral geschikt voor op de gril en de grotere om te koken. Ze komen vooral uit Spanje en Frankrijk van ongeveer mei t/m november. Wanneer de oogsttijd daar voorbij is, worden de artisjokken uit Egypte gehaald. Artisjokken zijn ook in blik of glas verkrijgbaar. Hierin zit alleen het hart van de artisjok.
Bewaren
Als je een artisjok koopt, moeten de blaadjes niet uit elkaar staan en er egaal olijfgroen uitzien. Ze moeten stevig en vrij dik aanvoelen. Hoe verser de artisjok, hoe beter de smaak uiteindelijk zal zijn. Een artisjok droogt gemakkelijk uit. Je moet ze op dezelfde manier bewaren als asperges: gewikkeld in een vochtige doek in de koelkast. Daar is de artisjok ongeveer 5 à 7 dagen houdbaar.
Toepassing
Artisjokken worden traditioneel gegeten met een vinaigrette van olie en azijn. Aan tafel doop je de blaadjes in de dressing en met je tanden schraap je vervolgens het onderste deel van het blad af. Kleine artisjokken kan je ook grillen. Artisjokharten worden ook gebruikt op pizza’s en in salades. Ze smaken ook erg lekker in een spread of door een zelfgemaakte tomatensaus.
Bereidingswijze
Was de artisjok in ruim water. Als er nog een lange steel aanwezig is, kan je die eventueel afsnijden. Kook de artisjok volledig onder water en minimaal 45 minuten. Tegen het verkleuren kan je nog wat citroensap of azijn toevoegen. Wanneer een blad gemakkelijk loslaat is de artisjok gaar. Laat de artisjok ondersteboven uitlekken in een vergiet.
Wist je dat:
- Een artisjok in bloei een prachtige paarse bloem vormt? Helaas is de artisjok dan niet meer eetbaar.
- Er supplementen worden verkocht op basis van artisjok voor gezonde urinewegen, lever- en galblaasfuncties?
- Er in Nederland vrijwel geen artisjokken worden gekweekt op commerciële basis vanwege onze winterse kou?
- Je van het kookwater van de artisjok een lekkere bouillon kan maken?
- De artisjokplant wel twee meter hoog kan worden?
- De artisjok een van de oudste gecultiveerde groente is die we kennen?
Wetenschappelijke weetjes over de voedingswaarde van artisjokken
Met name de bitterstoffen zoals silymarine maken de artisjok zeer gezond. Silymarine is een stof die we ook in distels terugvinden (1). Deze stof wordt in verband gebracht met een gunstige en beschermende werking op de lever (2)(3). Silymarine is een groep van flavonoïden met een krachtige antioxidantenwerking. De artisjok staat hierdoor hoog in de top 100 van voedingsmiddelen met de meeste antioxidantkracht.
Een andere bitterstof die we ruimschoots in artisjokken tegenkomen is cynarine. Cynarine werkt eveneens sterk op de lever en kan de spijsvertering en het cholesterolniveau verbeteren (4).
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
(1) Agarwal R, Katiyar SK, Lundgren DW, Mukhtar H. Inhibitory effect of silymarin, an anti-hepatotoxic flavonoid, on 12-O-tetradecanoylphorbol-13-acetate-induced epidermal ornithine decarboxylase activity and mRNA in SENCAR mice. Carcinogenesis. 1994; 15(6):1099-103.
(2) Saller R, Meier R, Brignoli R. The use of silymarin in the treatment of liver diseases. Drugs. 2001; 61(14):2035-63.
(3) Ferenci P. Silymarin in the treatment of liver diseases: What is the clinical evidence? Clinical Liver Disease. 2016; 7(1):8-10.
(4) Bundy R, Walker AF, Middleton RW, Wallis C, Simpson HC. Artichoke leaf extract (Cynara scolymus) reduces plasma cholesterol in otherwise healthy hypercholesterolemic adults: A randomized, double blind placebo controlled trial. Phytomedicine. 2008; 15(9):668-675.
