Voedingswaardetabel van gevulde koek per 100 gram:
| Per 100 g | Gevulde koek | ADH* |
| kcal | 410 | 20,50% |
| Kj | 1724 | 20,50% |
| Water (g) | 15,2 | 0,76% |
| Eiwit (g) | 6,2 | 11,07% |
| Koolhydraten (g) | 60,2 | 23,15% |
| Suiker (g) | 31,6 | |
| Vet (g) | 15,7 | 22,43% |
| Verzadigd (g) | 6,7 | |
| E.O.V. (g) | 5,6 | |
| M.O.V. (g) | 2,1 | |
| Omega 6 (g) | 1,8 | |
| Omega 3 (g) | 0,2 | |
| Cholesterol (mg) | 25,5 | |
| Transvet (g) | 0,1 | |
| Vezels (g) | 2 | 5,71% |
| A (mg) | 0,075 | 8,33% |
| B1 (mg) | 0,05 | 4,55% |
| B2 (mg) | 0,05 | 3,33% |
| B3 (mg) | 0,6 | 3,75% |
| B5 (mg) | 0,00% | |
| B6 (mg) | 0,026 | 1,73% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 0 | 0,00% |
| B12 (ug) | 0 | 0,00% |
| C (mg) | 0 | 0,00% |
| D (ug) | 0,1 | 1,00% |
| E (mg) | 2,5 | 25,00% |
| Vitamine K (ug) | 0,00% | |
| Natrium (mg) | 148 | 14,80% |
| Kalium (mg) | 157 | 4,49% |
| Calcium (mg) | 36 | 3,60% |
| Fosfor (mg) | 138 | 17,25% |
| IJzer (mg) | 0,9 | 11,25% |
| Jodium (ug) | 0,00% | |
| Magnesium (mg) | 26 | 8,67% |
| Koper (mg) | 0,11 | 12,22% |
| Selenium (ug) | 3 | 5,45% |
| Zink (mg) | 0,53 | 3,53% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over de Gevulde koek
De gevulde koek is een algemeen bekende lekkernij. Ze worden voornamelijk gemaakt van boterdeeg met bijzonder zoete amandelspijs als vulling. Doorgaans hebben gevulde koeken een glimmende bovenkant met daarop een halve amandel als finishing touch. Om de prijs te drukken zijn de goedkopere varianten vaak gevuld met banketbakkersspijs in plaats van amandelspijs.
Andere namen voor de gevulde koek in Nederland zijn: ‘vulkoek’, ‘gevuld heertje’ of ‘gevulde herenkoek’. Er zijn ook nog de ‘kano’- en de ‘rondo’-variant. Deze zijn in essentie hetzelfde als de bekende gevulde koek, ze hebben alleen een andere vorm. Ook de pencee is qua ingrediënten duidelijk familie van de gevulde koek.
Herkomst
Wanneer de gevulde koek precies ontstond is niet duidelijk. Amandelspijs was in de middeleeuwen al een bekend ingrediënt in de banketbakkerij, voornamelijk in de Arabische en Spaanse keuken. Rond 1500 werd amandelspijs voor het eerst genoemd in een Nederlands kookboek, dus mogelijk werden toen al de eerste eerste vormen van de gevulde koek gemaakt. In die tijd was dit een bijzonder luxe product, dat vrijwel uitsluitend was weggelegd was voor de adel. Amandelen waren in die tijd schaars en amandelspijs was dus een kostbaar en exclusief product.
Verkrijgbaar
Tegenwoordig kan je gevulde koeken vrijwel overal kopen. Van supermarkten en tankstations, tot kiosken op het station en automaten in scholen en ziekenhuizen. De koek is een bekende traktatie en tussendoortje. Door de fabrieksmatige productie kan de voorheen zo exclusieve lekkernij nu overal voor weinig geld worden gekocht.
Productie
Het deeg wordt gemaakt van een mengsel van bloem, suiker, boter, water en olie. Hiervan worden de onder- en bovenkant van de koek gemaakt. Eerst komt de onderkant op de lopende band te liggen waarop vervolgens de spijs wordt gespoten. Daarna wordt de bovenkant van het bovenste plakje ingesmeerd met eigeel en wordt het op de rest van de koek gelegd. Het laagje eigeel zorgt voor een mooie glanzende bovenkant. Zo gaat de koek de oven in. Na het bakken en afkoelen, wordt de koek verpakt en gedistribueerd.
Bij de kwalitatief betere koeken wordt de koek gevuld met echte amandelspijs. Amandelspijs wordt gemaakt van gelijke hoeveelheden gemalen amandelen (of soms amandelmeel) en suiker, waaraan kleine hoeveelheden olie, geklopt ei, room of maïssiroop als bindmiddel worden toegevoegd. Het is vergelijkbaar met marsepein, maar heeft een grovere textuur. Om de kostprijs laag te houden, worden in commercieel vervaardigde amandelspijs vaak gemalen abrikozen- of perzikpitten gebruikt in plaats van amandelen.
Gevulde koeken zijn behoorlijk bewerkte producten met redelijk veel toevoegingen om ze langer houdbaar te maken en de smaak te versterken. Bovendien bevatten ze extreem veel suiker en vet. Wat er allemaal in zit, hangt vooral af van hoe zuiver de producent de koek wil produceren.
Bewaren
Zo lang gevulde koeken nog in de onbeschadigde verpakking zitten zijn ze vrij lang houdbaar. Wanneer de verpakking eenmaal is geopend, is het beter de koeken vrij snel op te eten. Ze drogen namelijk snel uit waardoor ze kruimelig worden. Dit geldt vooral voor ambachtelijk gemaakte gevulde koeken, omdat hier doorgaans minder toevoegingen in zitten dan in de gevulde koeken uit de supermarkt.
Toepassing
Gevulde koeken worden vooral bij de koffie en thee geserveerd of op verjaardagen. De talloze verkooppunten van de koeken zorgen ervoor dat ze nog al eens als tussendoortje worden gegeten.
wist je dat?
- De gemiddelde gevulde koek een hoeveelheid vet bevat die vergelijkbaar is met 3 flinke theelepels boter en een hoeveelheid suiker gelijk aan 5 suikerklontjes?
- Gevulde koeken typisch Nederlands zijn?
- In goedkope gevulde koeken geen spijs van amandelen zit, maar banketbakkers-spijs? Dit is een goedkoop vervangingsmiddel voor amandelspijs. In plaats van amandelen worden gekookte witte bonen met gemalen abrikozenpitten gebruikt.
- De ronde (Amsterdammertje) en de kano een gewone gevulde koek zijn in een andere vorm?
- Men in de kop van Noord-Holland, Noord-Brabant en Salland spreekt over een ‘vulkoek’? En in Zuid-Holland weer over een ‘gevulde herenkoek’ of ‘gevuld heertje’.
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
