Voedingswaardetabel van moedermelk per 100 ml:
| Per 100 ml | Moedermelk | ADH* |
| kcal | 68 | |
| Kj | 284 | |
| Water (g) | 87,5 | |
| Eiwit (g) | 1,03 | |
| Koolhydraten (g) | 6,89 | |
| Suiker (g) | 6,89 | |
| Vet (g) | 4,38 | |
| Verzadigd (g) | 2,009 | |
| E.O.V. (g) | 1,658 | |
| M.O.V. (g) | 0,497 | |
| Omega 6 (g) | ||
| Omega 3 (g) | ||
| Cholesterol (mg) | 14 | |
| Vezels (g) | 1,1 | 3,14% |
| A (mg) | 0,061 | 20,33% |
| B1 (mg) | 0,014 | 7,00% |
| B2 (mg) | 0,036 | 9,00% |
| B3 (mg) | 0,177 | 8,85% |
| B5 (mg) | 0,2 | 10,00% |
| B6 (mg) | 0,011 | 5,50% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 5 | 10,00% |
| B12 (ug) | 0,05 | 12,50% |
| C (mg) | 5 | 25,00% |
| D (ug) | 0,1 | 1,00% |
| E (mg) | 0,08 | 2,67% |
| Vitamine K (ug) | 0,3 | 0,20% |
| Natrium (mg) | 17 | |
| Kalium (mg) | 50 | 4,55% |
| Calcium (mg) | 32 | 7,11% |
| Fosfor (mg) | 14 | 3,33% |
| IJzer (mg) | 0,03 | 0,38% |
| Jodium (ug) | 7 | 14,00% |
| Magnesium (mg) | 3 | 3,75% |
| Koper (mg) | 0,052 | 17,33% |
| Selenium (ug) | 1,8 | 12,00% |
| Zink (mg) | 0,17 | 3,40% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over moedermelk
Een pasgeboren baby krijgt zo’n 8 tot 12 voedingen per dag. Na verloop van tijd wordt dit minder en bij 6 maanden is het gedaald naar zo’n 6 voedingen per dag. Sommige moeders geven de voorkeur aan voeden ‘op de klok’, anderen kiezen voor ‘voeding op verzoek’.
ADH kilocalorieën bij baby’s
In de bovenstaande tabel hebben we de ADH voor kilocalorieën en kilojoule leeg gelaten. De reden daarvoor is simpel: pasgeboren baby’s hebben, omgerekend naar kilogram lichaamsgewicht, een bijzonder hoge caloriebehoefte. Een baby jonger dan 6 maanden heeft 120 kcal/kg nodig per kilogram lichaamsgewicht. Voor baby’s van 6 tot 12 maanden is dit 100 kcal/kg. De caloriebehoefte per kilogram lichaamsgewicht neemt vervolgens steeds meer af. Zo heeft een kind van 1 tot 3 jaar per kilogram 90 – 95 aan kcal nodig. Bij kinderen van 4 – 10 jaar ligt dat op 80 kcal/kg. Daarna hebben meisjes 38 kcal/kg nodig en jongens 45 kcal/kg.
Variabel van samenstelling
De samenstelling van moedermelk kan sterk variëren. Uiteraard verschillen de voedingsstoffen in melk van moeder tot moeder, maar ook op één dag kunnen er verschillen zijn. Zelfs in één enkele voeding varieert de samenstelling: aan het begin van de voeding is de melk wateriger, aan het einde van de voeding juist rijk aan vetten (1).
De samenstelling van borstvoeding groeit ook mee met de ontwikkeling van de zuigeling (2). Zo neemt het eiwitgehalte de eerste maanden steeds verder af. De melk die in de eerste paar dagen wordt geproduceerd noemen we ook wel ‘colostrum’. Deze is gelig van kleur en bevat veel lactose en eiwit, maar nauwelijks vet. Colostrum bevat ook veel mineralen immunoglobulinen die de pasgeborene tegen infecties beschermen. De baby heeft namelijk nog geen eigen immuunsysteem.
Het dieet van de moeder is van grote invloed op de samenstelling van moedermelk. Het gehalte aan eiwitten is over het algemeen vrij constant, maar de vetzuren kunnen sterk wisselen al naar gelang het dieet van de moeder (3). Moedermelk is rijk aan palmitinezuur en oliezuur. Oliezuur is een omega 9-vetzuur dat we ook rijkelijk aantreffen in olijfolie.
Volgens onderzoekers zitten er in moedermelk meer dan 200 actieve stoffen, in ‘kunstvoeding’ slechts 40 (4). Zo zitten er in moedermelk bijzonder veel afweerstoffen, die het immuunsysteem van het pasgeboren kind ondersteunen (5).
Ook blijkt moedermelk ontstekingsremmend te werken (6). Recente studies lieten zien dat moedermelk een gunstig effect heeft op de darmflora van het kind (7, 8). Kinderen die moedermelk hebben gedronken, hebben volgens onderzoekers een kleinere kans op het ontwikkelen van een allergie (9).
Kinderen die in de zuigelingenfase borstvoeding hebben gekregen, blijken verderop in hun leven hier cognitief sterk van te kunnen profiteren (10). Het IQ onder deze groep lijkt hoger te liggen volgens onderzoekers (11).
Kinderen die borstvoeding krijgen, hebben een lagere kans op maag- en darminfecties, ziektes aan het ademhalingsstelsel, overgewicht en een hoge bloeddruk (12).
Ook voor de moeder zijn er voordelen van het geven van borstvoeding, zoals een verminderde kans op borstkanker, diabetes type 2 en een postnatale depressie.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt aan om je baby tenminste zes maanden borstvoeding te geven (13). De reden is dat kunstvoeding de ingrediënten van borstvoeding niet kunnen evenaren. Borstvoeding is van nature arm aan de vitamines D en K, om deze reden wordt suppletie hiervan geadviseerd.
Verschil met koemelk en geitenmelk
Moedermelk is in vergelijking met melk van geiten of koeien veel rijker aan lactose. De reden hiervoor is logisch, het menselijk brein vraagt veel energie. Lactose levert veel glucose voor de hersenen. Daarnaast bevat moedermelk minder eiwitten in vergelijking met koemelk en geitenmelk.
De verschillen in vitamines zijn klein, maar de verschillen in de mineralen samenstelling is groot. Geitenmelk bevat vele malen meer calcium, fosfor, magnesium en kalium. Het geven van alleen koemelk of geitenmelk aan een menselijke zuigeling is dan ook uiterst onverstandig.
Koffie en alcohol
Omdat het dieet van de moeder wordt weerspiegeld in de moedermelk, kun je bepaalde voeding beter laten staan. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat zowel alcohol als cafeïne in moedermelk kunnen belanden. Ongeveer 5 tot 6% van de geconsumeerde alcohol kan in de moedermelk terechtkomen (14). Om deze reden is het verstandig na het drinken van een glas alcoholische drank 2 tot 3 uur te wachten voor het geven van borstvoeding. Wanneer dit niet wordt opgevolgd kan dit negatieve effecten hebben op je kindje (15, 16).
Het cafeïnegehalte in moedermelk piekt rond één tot twee uur na consumptie (17). Er gaat maar heel weinig cafeïne naar de moedermelk als je koffie drinkt. Volgens de resultaten van een oudere studie uit 1984, bereikt tussen 0,06 en 1,5 procent van de cafeïne de baby bij de borstvoeding (18).
Bewaren
Op kamertemperatuur blijft moedermelk ongeveer 4 uur goed. In de koelkast kun je moedermelk 4 tot 5 dagen bewaren. Als je moedermelk invriest, blijft het 6 tot 12 maanden goed. Als de melk eenmaal is ontdooid, kun je het niet opnieuw invriezen. Gebruik ontdooide moedermelk direct. Op kamertemperatuur is het dan 1 tot 2 uren houdbaar. In de koelkast kun je ingevroren moedermelk nog 24 uur bewaren.
wist je dat
- 80% van de pasgeboren baby’s volledige borstvoeding krijgen (19)?
- Dit na zes maanden nog maar 40% is?
- Moedermelk ook wel ‘vloeibaar goud’ wordt genoemd?
- Vrouwen die borstvoeding geven op deze manier 500 tot 1000 kilocalorieën per dag kwijt kunnen raken?
- De borsten van een lacterende vrouw een ongelijke melkproductie hebben? De borst met de minste melkproductie wordt ook wel ‘stief tiet’ genoemd.
- De borst die de meeste melk produceert vaak de rechter is?
- De borst zo’n zes melkklieren heeft en de tepel daardoor ook zes kanaaltjes telt?
- Knuffelen de melkproductie op gang kan brengen?
- Jongetjes per dag zo’n 76 ml moedermelk per dag meer drinken dan meisjes?
- Je ook met kleine borsten veel melk kan produceren? De aanmaak van melk is vooral hormonaal gestuurd.
- Dat er een landelijk netwerk is voor donormelk? Dit heet het Moedermelk Netwerk.
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
