Voedingswaardetabel van witte en volkoren spaghetti per 100 gram:
| Per 100 g | Volkoren gekookt | ADH* | Wit gekookt |
| kcal | 134 | 6,70% | 146 |
| Kj | 564 | 6,71% | 617 |
| Water (g) | 65,6 | 3,28% | 63,7 |
| Eiwit (g) | 5,6 | 10,00% | 5,2 |
| Koolhydraten (g) | 23,7 | 9,12% | 28,7 |
| Suiker (g) | 0,4 | 0,8 | |
| Vet (g) | 0,9 | 1,29% | 0,8 |
| Verzadigd (g) | 0,1 | 0,1 | |
| E.O.V. (g) | 0,1 | 0,1 | |
| M.O.V. (g) | 0,3 | 0,3 | |
| Omega 6 (g) | 0,3 | 0,3 | |
| Omega 3 (g) | 0 | 0 | |
| Cholesterol (mg) | 0 | 0 | |
| Transvet (g) | 0 | 0 | |
| Vezels (g) | 4,2 | 12,00% | 1,4 |
| A (mg) | 0 | 0,00% | 0 |
| B1 (mg) | 0,1 | 9,09% | 0,03 |
| B2 (mg) | 0,02 | 1,33% | 0,03 |
| B3 (mg) | 2,5 | 15,63% | 1 |
| B5 (mg) | 0,00% | ||
| B6 (mg) | 0,003 | 0,20% | 0,016 |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 10,7 | 3,57% | 4,5 |
| B12 (ug) | 0 | 0,00% | 0 |
| C (mg) | 0 | 0,00% | 0 |
| D (ug) | 0 | 0,00% | 0 |
| E (mg) | 0,2 | 2,00% | 0,1 |
| Vitamine K (ug) | 0,7 | 0,58% | 0,1 |
| Natrium (mg) | 5 | 0,50% | 3 |
| Kalium (mg) | 70 | 2,00% | 50 |
| Calcium (mg) | 25 | 2,50% | 15 |
| Fosfor (mg) | 129 | 16,13% | 73 |
| IJzer (mg) | 1,7 | 21,25% | 0,6 |
| Jodium (ug) | 1 | 0,67% | 1 |
| Magnesium (mg) | 47 | 15,67% | 18 |
| Koper (mg) | 0,22 | 24,44% | 0,12 |
| Selenium (ug) | 11 | 20,00% | 1 |
| Zink (mg) | 1,3 | 8,67% | 1 |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over spaghetti
Spaghetti is een soort Italiaanse pasta gemaakt van meel van harde tarwe en water. Het heeft de vorm van een dunne pastasliert, is rond en heeft een lengte van ongeveer 25 tot 30 centimeter. Het is een van de bekendste ingrediënten uit de Italiaanse keuken, maar inmiddels ook zeer populair in andere landen. De naam spaghetti is overgenomen uit het Italiaans. In het Latijn betekent spacus ‘sliert’, terwijl dit in het Italiaans ‘spago’ is.
Spaghetto is dan meer een verkleinwoord dat in het meervoud spaghetti is, dus letterlijk vertaald betekent spaghetti ‘kleine sliert’. Bijzonder dikke spaghetti wordt overigens ‘spaghettoni’ genoemd, bijzonder dunne weer ‘spaghettini’. Als het nog dunner wordt dan spaghettini, dan spreken de Italianen over ‘capellini’. Spaghetti wordt soms ook verkocht als eierpasta waaraan eieren zijn toegevoegd.
De eiernoedels (Italiaanse pasta all’ uovo) hebben dezelfde vorm, maar zijn meestal korter dan spaghetti; ze zijn ook verkrijgbaar in de vorm van lintnoedels. Vermicelli is korter en dunner en wordt meestal gebruikt als soepnoedel.
Geschiedenis
Over de geschiedenis van pasta doen er bijzonder veel verhalen de ronde. Sommigen claimen dat we de herkomst bij de Chinezen moeten zoeken, terwijl anderen weer de Romeinen aanwijzen als de uitvinders. Ook melden vele bronnen dat Marco Polo het brein achter pasta zou zijn. Soms komen de Arabische landen ook naar boven als bedenkers. Zelfs de Engelsen worden door enkelen aangewezen als brenger van pasta naar Italië. Welk verhaal de waarheid is, daar is men het niet over eens. Dat Italië al eeuwen lang geniet van de pasta is wel duidelijk. Het woord pasta (dat in 1874 voor het eerst in het Engels werd vermeld) komt uit het Italiaans, dat het weer heeft overgenomen van het Latijn. Het is een latinisering van het Griekse παστά (=pasta), dat staat voor “gerstepap”.
Wit en volkoren pasta: welke is gezonder?
Zoals je in de bovenstaande tabel kunt zien bevat volkoren pasta meer nutriënten zoals selenium, ijzer, fosfor en foliumzuur. Volkoren pasta bevat ook veel meer vezels en minder calorieën dan geraffineerde pasta. Vezels gaan onverteerd door het maagdarmkanaal en helpen een vol gevoel te geven. Om deze reden is volkoren pasta effectiever dan geraffineerde pasta bij het verminderen van eetlust en trek. Een dieet met veel koolhydraten kan de bloedsuikerspiegel doen stijgen en kan in verband worden gebracht met een verhoogd risico op diabetes, het metabool syndroom en obesitas. Koolhydraten worden in de bloedbaan snel afgebroken tot glucose, wat resulteert in een sterke stijging van de bloedsuikerspiegel. Met name geraffineerde pasta bevat meer koolhydraten en minder vezels dan volkoren pasta. Bovendien worden eenvoudige koolhydraten zoals geraffineerde pasta zeer snel verteerd, wat leidt tot meer honger en een hoger risico op overeten. Om deze reden wordt mensen met diabetes aangeraden om de inname van koolhydraten met mate te beperken en voldoende vezels te eten. Deze veranderingen vertragen de opname van suiker in de bloedbaan en helpt de bloedsuikerspiegel stabiel te houden.
Gluten
Veel soorten pasta bevatten gluten, een soort eiwit dat ongewenste reacties kan veroorzaken bij mensen met coeliakie of glutengevoeligheid. Er zijn echter steeds meer glutenvrije pastasoorten verkrijgbaar, vaak op basis van afkomstig van linzen, rijst, maïs, rogge, quinoa, amarant en boekweit.
Bewaren
Gedroogde pasta is ongeveer 1 jaar houdbaar, wanneer deze luchtdicht op een koele en droge plaats wordt bewaard. Verse pasta is in de koelkast maximaal 5 dagen houdbaar, mits goed verpakt. Ingevroren kan verse pasta 2 – 3 maanden goed blijven.
Gebruik
Pasta kan zowel warm als koud worden gegeten. Bekende gerechten zijn pasta bolognese (een tomatensaus met gehakt), pasta pesto (Parmezaanse kaas, pijnboompitten en basilicum) en pasta carbonara (spek, knoflook, kaas, room en ei). Een pastamaaltijd is relatief goedkoop, waardoor studenten vaak kiezen voor pasta met ham en kaas in combinatie met tomatensaus. Een pasta maaltijd is gemakkelijk te maken, waardoor het een populair gerecht is voor grote groepen. Omdat er eindeloos valt te variëren, kunnen ook fijnproevers genieten van exclusieve combinaties.
Bereiden
De meeste pasta heeft een kooktijd van 8 – 12 minuten. De pasta is dan zacht. Sommigen geven de voorkeur aan beetgare pasta, in dat geval is de kooktijd een minuut korter dan de verpakking aangeeft. Reken per persoon ongeveer 100 gram pasta op basis van witmeel en 80 gram op basis van volkorenmeel. Om pasta te bereiden dien je per 100 gram pasta 1 liter water aan de kook te brengen. Voor de smaak is het aan te raden om voor het toevoegen van de pasta wat zout in het water te strooien. Verse pasta heeft overigens een kortere kooktijd, meestal onder de 5 minuten.
Gezondheidswaarde van pasta
Pasta blinkt op zichzelf niet uit in voedzaamheid. Sommige soorten pasta worden om deze reden verrijkt met micronutriënten zoals B-vitamines en ijzer, zodat de voedzaamheid wordt verhoogd. De gezondheidswaarde van pasta wordt vooral bepaald door de hoeveelheid en hetgeen waar je het mee combineert. Vaak wordt pasta gecombineerd met tomaten(saus), groente en kruiden, die allen zeer gezond zijn. Aan te raden is om bij het opscheppen de nadruk te leggen op meer groente en minder pasta. Op deze manier wordt je pastagerecht gezonder. De hoeveel koolhydraten die je dagelijks nodig hebt, hangt af van vele factoren zoals leefstijl, leeftijd en geslacht.
Weetjes/wist je dat?
- Dat pasta een lagere glycemische index heeft dan brood, aardappelen en rijst? Dat houdt in dat pasta je bloedsuikerspiegel iets minder snel laat stijgen dan brood.
- Er in Italië meer dan 300 verschillende vormen en variëteiten van gedroogde pasta bestaan? En als je de regionale verschillen meetelt, dat er nog meer zijn? Wereldwijd zijn er meer dan 600 soorten pasta bekend!
- Dat pasta een noedelsoort is? Noedels worden net als pasta gemaakt van ongerezen deeg en vervolgens gekookt in water.
- Het gat in een spaghettilepel ervoor dient om de hoeveelheid spaghetti voor 1 persoon af te meten?
- Een Italiaan gemiddeld 2 keer zo veel pasta eet in vergelijking met een Hollander? Wij eten slechts 13 kg per persoon per jaar, dan weet je nu dus hoeveel een Italiaan per jaar eet.
- Pasta buitenshuis voor Italianen vaak een voorgerecht is?
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
