Een Belgisch onderzoeksteam heeft berekend dat de calorieën uit geraffineerd voedsel meer dan 55% goedkoper zijn dan die uit de onbewerkte categorie. Een huishouden is per 2000 kcal een stuk goedkoper uit wanneer er vaak junkfood op tafel wordt gezet. Gemiddeld eten we voor slechts 30 – 40% minimaal bewerkt of onbewerkt, de rest van de voeding heeft een sterkere bewerking ondergaan. Vooral kinderen blijken los te gaan op de ultra-bewerkte voedingsmiddelen, waar geen micronutriënten meer in te vinden zijn. Volwassenen doen het een klein stukje beter. De onderzoekers willen dat de overheid erop gaat aansturen dat de verkrijgbaarheid en de prijzen van gezonde voeding gelijkgetrokken worden met die van geraffineerde voeding. Door subsidies en belastingen kan het koopgedrag worden gestuurd. Het is belachelijk dat een blikje energiedrank goedkoper is dan een flesje water. Lang leve het Nederlands Coca-cola-kabinet.
Originele samenvatting van de studie
Achtergrond: Deze studie schatte de monetaire kosten van diëten met een hoger en lager calorisch aandeel van ultraprocessed food products (UPF = ultrabewerkte voedingsproducten) en unprocessed/minimally processed foods (MPF = onbewerkte/minimaal bewerkte voedingsmiddelen) in België voor verschillende sociodemografische groepen. Methoden: Gegevens van de laatste nationaal representatieve Voedselconsumptiepeiling (FCS) 2014-2015 (n = 3146; 3-64 jaar) werden gebruikt. Dieetgegevens werden verzameld via twee niet-opeenvolgende 24-uurs recalls (voedseldagboeken voor kinderen). Gemiddelde prijzen voor >2000 voedingsmiddelen (jaar 2014) werden afgeleid van GfK ConsumerScan panelgegevens en gekoppeld aan de geconsumeerde voedingsmiddelen in de FCS. De geconsumeerde voedingsmiddelen werden gecategoriseerd volgens de mate van verwerking met behulp van de NOVA-classificatie. Het gemiddelde calorieaandeel (percentage van de dagelijkse energie-inname) van UPF en MPF werd berekend. De gemiddelde dieetkosten werden vergeleken tussen de UPF- en MPF-bijdragetertielen, met behulp van lineaire regressie.
Resultaten: De gemiddelde prijs per 100 kcal voor UPF was significant goedkoper (EUR 0,55; 95%CI = 0,45-0,64) dan voor MPF (EUR 1,29; 95% CI = 1,27-1,31). UPF droeg tussen 21,9% (vrouwelijke volwassenen) en 29,9% (jonge jongens) bij, terwijl MPF tussen 29,5% (mannelijke adolescenten) en 42,3% (vrouwelijke volwassenen) bijdroeg aan de dagelijkse voedingskosten. De bijdrage van het schoolmeel aan de dagelijkse voedingskosten was significant hoger voor personen met een hoger opleidingsniveau van het huishouden dan voor personen met een lager opleidingsniveau van het huishouden (p < 0,01). Gecorrigeerd voor covariaten waren de gemiddelde voedingskosten per 2000 kcal significant lager voor personen in het hoogste ten opzichte van het laagste tertiel voor het aandeel van de dagelijkse energie geconsumeerd uit UPF (EUR -0,37 ± 0,13; p = 0,006), en significant hoger voor personen in het hoogste ten opzichte van het laagste tertiel voor het aandeel van de dagelijkse energie geconsumeerd uit MPF (EUR 1,18 ± 0,12, p < 0,001).
Korte conclusie: Diëten met een groter calorisch aandeel van UPF waren significant goedkoper dan die met een lagere bijdrage van deze producten, terwijl het omgekeerde werd gevonden voor MPF. Beleidsmaatregelen die de relatieve betaalbaarheid en toegankelijkheid van MPF verbeteren, worden aanbevolen.
Uitgebreide conclusie
De gemiddelde prijs per 100 kcal voor UPF was aanzienlijk goedkoper dan voor MPF. De bijdrage van MPF aan de dagelijkse voedingskosten was significant groter voor personen met een hoger opleidingsniveau van het huishouden dan voor personen met een lager opleidingsniveau van het huishouden. Diëten met een groter aandeel UPF waren aanzienlijk goedkoper dan die met een kleiner aandeel van deze producten, terwijl voor MPF het omgekeerde werd vastgesteld. Beleidsmaatregelen die de relatieve betaalbaarheid en toegankelijkheid van MPF verbeteren, worden aanbevolen.
