Hebben kinderen extra vitamines nodig?

Bij het opgroeien is het voor kinderen van belang dat ze voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgen om te zorgen voor een optimale gezondheid. De meeste kinderen krijgen voldoende voedingsstoffen binnen uit een evenwichtig voedingspatroon, maar onder bepaalde omstandigheden kunnen kinderen wel supplementen met vitaminen of mineralen nodig hebben. Dit artikel gaat in op alles wat je dient te weten over vitaminen voor kinderen en op de vraag of jouw kind ze misschien nodig heeft.

Nutriëntenbehoefte van kinderen

De behoefte aan voedingsstoffen voor kinderen hangt af van leeftijd, geslacht, grootte, groei en activiteitenniveau. Volgens gezondheidsdeskundigen hebben kinderen tussen de 2 en 8 jaar 1000-1400 calorieën per dag nodig. Wie tussen de 9 en 13 is heeft 1400- 2600 calorieën nodig, afhankelijk van bepaalde factoren zoals het activiteitenniveau (1, 2). Naast voldoende calorieën eten dient het voedingspatroon van een kind te voldoen aan de volgende referentie-innamen (RI) van voedingsstoffen:

Hoewel de hierboven genoemde stoffen vaak genoemd worden zijn het niet de enige die kinderen nodig hebben. Ze hebben voor de groei en gezondheid van elke vitamine en elk mineraal een bepaalde hoeveelheid nodig, maar hoeveel precies hangt af van de leeftijd. Oudere kinderen en pubers hebben andere hoeveelheden nodig dan jongere kinderen om een optimale gezondheid te waarborgen.

Zijn de voedingsbehoeften van kinderen anders dan die van volwassenen?

Kinderen hebben dezelfde nutriënten nodig als volwassenen – maar meestal wel in kleinere hoeveelheden. Bij het opgroeien is het van vitaal belang dat ze voldoende hoeveelheden binnenkrijgen van voedingsstoffen die bijdragen aan de opbouw van sterke botten, zoals calcium en vitamine D (4). Daarnaast zijn ijzer, zink, jodium, choline en de vitamines A, B6 (folaat), B12 en D cruciaal voor de hersenontwikkeling op jonge leeftijd (5, 6). Dus hoewel kinderen kleinere hoeveelheden mineralen en vitaminen nodig hebben dan volwassenen, hebben ze er wel voldoende van nodig voor een normale groei en ontwikkeling.

Kortom: Kinderen hebben gewoonlijk een lagere hoeveelheid vitaminen en mineralen nodig dan volwassenen. Voedingstoffen die bijdragen aan botgroei en de hersenontwikkeling zijn vooral van belang tijdens de jeugd.

Hebben kinderen vitaminesupplementen nodig?

Over het algemeen hebben kinderen die een gezond, gevarieerd eetpatroon geen behoefte aan vitaminesupplementen. Baby’s hebben echter andere behoeftes dan grotere kinderen; zij hebben soms wel bepaalde supplementen nodig, zoals vitamine D voor baby’s die borstvoeding krijgen (7). De Amerikaanse Academy of Pediatrics, het Amerikaanse ministerie van landbouw en het Amerikaanse Voedingscentrum raden aan geen extra supplementen te geven aan gezonde kinderen ouder dan 1 jaar met een evenwichtig voedingspatroon. Deze organisaties raden aan om kinderen allerlei soorten fruit, groenten, granen, zuivel en eiwitten te geven om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen (8, 9). Deze voedingsmiddelen bevatten alle benodigde nutriënten voor een gezonde groei en ontwikkeling (10). Meestal hebben kinderen met een evenwichtig dieet, waarin alle voedselgroepen vertegenwoordigd zijn, geen behoefte aan extra vitamines of mineralen, maar in de volgende paragraaf worden een paar uitzonderingen besproken.

Kortom: Kinderen hebben een verscheidenheid aan voedingsmiddelen nodig om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Extra vitamines zijn meestal niet nodig voor gezonde kinderen met een evenwichtig dieet.

Sommige kinderen hebben wel supplementen nodig

Ook al hebben de meeste kinderen met een gezond voedingspatroon geen extra vitamines nodig, toch is het onder bepaalde omstandigheden weer wel van belang. Sommige kinderen, zoals kinderen die risico lopen op tekorten, kunnen wel vitamine- en mineralensupplementen nodig hebben. Het gaat om kinderen die (11, 12, 13, 14):

• Vegetarisch of veganistisch eten;
• Een aandoening hebben waarbij de opname van bepaalde nutriënten wordt beïnvloed, of die er een grotere behoefte aan hebben, zoals bij coeliakie, kanker, cystische fibrose, of inflammatoire darmziekten (IBD);
• Een operatie hebben ondergaan die impact heeft op maag of darmen;
• Zo kieskeurig zijn met eten dat ze moeite hebben voldoende gevarieerde voeding binnen te krijgen.

Met name kinderen die voornamelijk plantaardige voeding krijgen kunnen tekorten oplopen aan calcium, ijzer, zink en vitamine B12 en D – zeker als ze heel weinig of helemaal geen dierlijke producten eten (11). Vooral een veganistisch dieet kan gevaarlijk zijn voor kinderen, indien bepaalde voedingsstoffen zoals vitamine B12 – die van nature in dierlijke voeding zit – niet worden aangevuld met supplementen of verrijkte voedingsmiddelen. Zonder vervangende nutriënten kunnen de kinderen ernstige gevolgen ondervinden, zoals een abnormale groei of ontwikkelingsachterstanden (15). Het is echter wel mogelijk voor kinderen op een plantaardig dieet om voldoende voedingsstoffen te halen uit de voeding alleen, als de ouders maar voldoende plantaardige voeding geven die van nature bepaalde vitamines en mineralen bevat of ermee zijn verrijkt (11).

Kinderen met coeliakie of IBD kunnen soms moeite hebben met de opname van verscheidene vitamines en mineralen, vooral ijzer, zink en vitamine D. Dat komt doordat deze ziekten de gebieden in de darmen beschadigen die micronutriënten opnemen (13, 16, 17). Aan de andere kant kunnen kinderen met cystische fibrose moeite hebben met de opname van vet en daardoor met de opname van de vetoplosbare vitamines A, D, E en K (12). Bovendien hebben kinderen met kanker, of met andere ziektes die een verhoogde behoefte aan nutriënten met zich meebrengen, bepaalde supplementen nodig om ziektegerelateerde ondervoeding te voorkomen (18).

En tot slot zijn er studies die verbanden zien tussen kieskeurig eetgedrag tijdens de jeugd en een te lage inname van micronutriënten (14, 19). Een studie onder 937 kinderen tussen de 3 en 7 jaar zag een sterke associatie tussen kieskeurig eten en een lage inname van ijzer en zink. Toch bleek uit de resultaten dat de bloedwaardes van deze mineralen bij kieskeurige eters niet significant afweken van die van niet-kieskeurige eters (14). Niettemin is het mogelijk dat langdurig kieskeurig eetgedrag op de lange duur kan leiden tot tekorten aan micronutriënten en dan zijn voedingssupplementen wellicht wel nodig.

Kortom: Suppletie van vitaminen en mineralen is vaak nodig bij kinderen die een veganistisch of vegetarisch dieet volgen, of die een aandoening hebben die invloed heeft op de opname van voedingsstoffen, of bij kinderen die erg kieskeurig zijn met eten.

Het kiezen van een supplement

Kinderen op een beperkt dieet, of kinderen die nutriënten niet goed kunnen opnemen of kieskeurig zijn met eten, kunnen baat hebben bij extra vitaminen. Bespreek het altijd wel met een gezondheidsprofessional als je ze wilt gaan geven aan je kind. Zoek bij het kiezen naar een supplement naar een kwaliteitsmerk, met een keurmerk van een derde partij zoals een biologisch keurmerk of certificaat. En vergeet vooral niet dat je vitamines kiest die speciaal zijn gemaakt voor kinderen, waarbij gewaarborgd is dat ze geen zeer grote doseringen bevatten die boven de dagelijkse behoefte van kinderen uitgaan.

Voorzorgsmaatregelen voor kinderen

Bij een te hoge dosering van vitaminen- of mineralensupplementen kan vergiftiging optreden bij kinderen. Dit geldt vooral voor de vetoplosbare vitamines A, D, E en K, die in het lichaamsvet worden opgeslagen (20). Er is een geval bekend van een kind met vitamine-D-vergiftiging; het kind had een te hoge dosis van een supplement binnengekregen (21).  In de VS krijgen kinderen soms vitamines in de vorm van snoep (gummy vitamins) en daarvan kunnen ze makkelijk te veel eten. Er zijn volgens een studie een paar gevallen bekend van vitamine-A-vergiftiging bij kinderen die te veel snoepachtige vitamines hadden gegeten (22, 23). Het best kun je vitamines buiten het bereik van kleine kinderen bewaren om te voorkomen dat ze per ongeluk te veel van een supplement binnenkrijgen. Als je bang bent dat je kind te veel heeft binnengekregen van een vitaminen- of mineralensupplement neem dan direct contact op met je arts.

Kortom: Zoek bij het kiezen van een supplement naar een kwaliteitsmerk met de juiste doseringen voor kinderen.

Hoe zorg ervoor dat je kind voldoende nutriënten binnenkrijgt?

Om ervoor te zorgen dat je kinderen voldoende hoeveelheden voedingsstoffen binnenkrijgen, zodat ze geen supplementen nodig hebben, is het van belang om ervoor te zorgen dat ze al die stoffen via het eten binnenkrijgen. Geef ze fruit, groenten, volkorengranen, magere eiwitten en zuivelproducten (als ze daar tegen kunnen), dan zullen ze waarschijnlijk voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgen. Om je kind te helpen meer van deze gezonde dingen te eten is het goed om steeds nieuwe groenten en fruit aan te bieden, op verschillende manieren en lekker bereid. Een gezond dieet voor kinderen hoort ook weinig toegevoegde suiker en bewerkte voeding te bevatten. Geef ook zoveel mogelijk fruit in de vorm van de hele vrucht in plaats van vruchtensap. Als je echter denkt dat jouw kind via de voeding niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, dan kan een supplement een veilige en effectieve manier bieden om alsnog te zorgen voor voldoende nutriënten. Raadpleeg een (kinder)arts als je bezorgd bent over wat je kind binnenkrijgt.

Kortom: Door je kind een grote variatie aan volwaardige, onbewerkte voeding te geven kun je ervoor zorgen dat ze alles binnenkrijgen wat nodig is voor een goede gezondheid.

Conclusie

Kinderen die een gezond, evenwichtig eetpatroon hebben kunnen meestal aan hun nutriëntenbehoefte voldoen via voeding. Toch kunnen supplementen wel nodig zijn voor kieskeurige eters, kinderen met bepaalde ziektes die de opname van voedingsstoffen beïnvloeden of de behoefte eraan verhogen, of die een vegetarisch of veganistisch dieet volgen. Als je je kinderen vitamines geeft, zorg er dan voor at ze van hoge kwaliteit zijn en de juiste doseringen voor kinderen bevatten. Om er zeker van te zijn dat je kind voldoende voedingsstoffen krijgt, kun je het best een evenwicht dieet aanbieden met een grote variëteit aan volwaardige voedingsmiddelen en weinig snoep en bewerkt eten (met toestemming vertaald).