Hoofdpagina » Nieuws » Houtkachels ongezond door uitstoot schadelijke stoffen

Houtkachels ongezond door uitstoot schadelijke stoffen

Sinds de stijging van de energieprijzen, hebben heel veel mensen hun centrale verwarming ingeruild voor een kachel. Ik weet niet precies wat de mensen allemaal in hun kachel stoppen, maar uit de geur kan ik opmaken dat het niet best is. Mijn fijnstofmeter bevestigde mijn vermoeden: de luchtkwaliteit was zo slecht dat de meters in het rood schoten. In dit artikel ga ik dieper in op wat dit betekent voor onze gezondheid.

Volgens gegevens van het RIVM komt bijna een kwart van al het fijnstof in Nederland uit schoorstenen van huizen, waarmee het bijna vier keer zoveel is als de uitstoot van onder andere auto’s en vrachtwagens (1). Houtstook is momenteel de grootste bron van deze uitstoot. Houtkachels zorgen zowel binnenshuis als buitenshuis voor een extreme hoeveelheid ultrafijnstof in de lucht (2). De huidige situatie doet sterk denken aan de slechte stedelijke luchtkwaliteit rond de middeleeuwen, toen men massaal hout, turf en kolen verbrandde (345).

Verkoop kachels in de lift
De Nederlandse Haarden- en Kachelbranche (NHK) heeft cijfers vrijgegeven waaruit blijkt dat de verkoop van haarden en kachels het afgelopen jaar met 45 procent is gestegen (6). TNO waarschuwt dat de uitstoot van fijnstof en kankerverwekkende stoffen op dit moment toeneemt, doordat burgers meer hout zijn gaan stoken om te besparen op aardgas (7).

Ziek door rooklucht
Luchtvervuiling veroorzaakt meer doden dan roken (8). Gemiddeld sterven we een jaar eerder door het inademen van vervuilde lucht (9). De meerderheid van de mensen ontwikkelt hart- en vaatziekten door luchtvervuiling, wat hun kans op een hartaanval of beroerte vergroot (1011). Ook zorgt luchtvervuiling voor longontstekingen en kanker (12,13). In Zweden wordt in de winter veelvuldig gebruikgemaakt van houtkachels en daar zagen onderzoekers een verband met een verhoogde kans op dementie (14).

Astmapatiënten direct de dupe
Nederland telt bijna een half miljoen astmapatiënten (15). Deze groep ervaart door het gebruik van een houtkachel vaker een toename in chronische hoest, slijmproductie, kortademigheid en piepende ademhaling (16).

Ook gezonde mensen de pineut
De uitstoot van houtkachels bevat heel veel ultrafijnstof dat diep in ons lichaam kan doordringen en niet alleen de longen, maar ook bloedvaten, hart en hersenen kan aantasten (1718). Houtrook kan op de korte termijn leiden tot klachten aan de luchtwegen, en op de lange termijn tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hartaanvallen, beroertes en vroegtijdig overlijden (1920). Brandend hout produceert kankerverwekkende stoffen, zoals benzeen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), die we ook aantreffenin tabaksrook (21).

Lucht zowel binnen als buiten vervuild
Het gebruik van een houtkachel is niet alleen zeer schadelijk voor de omwonenden, maar ook voor de gebruikers zelf: houtkachels verdrievoudigen de hoeveelheid schadelijke deeltjes binnenshuis volgens een wetenschappelijke studie (22). De onderzoekers constateren dat er veel onwetendheid is; ze willen dat de bevolking wordt gewezen op de gevaren van houtkachels en dat ze niet langer worden gezien als onschuldige apparaten (23). Het verbranden van hout zorgt voor een enorme toename van 2,5PM fijnstof in de lucht, wat een van de schadelijkste vormen van fijnstof is (24). Vooral voor de zich nog ontwikkelende longen van jonge kinderen is dit extreem schadelijk. We vinden het vreemd als we jonge kinderen zien roken, maar van het inademen van houtkachelrook kijkt niemand op.

Wat te doen?
Het beste is om per direct alle kachels in het land op non-actief te zetten en te verbannen uit deze wereld. Helaas is dat niet realistisch. Bij jezelf thuis heb je de volledige controle, maar dat geldt niet voor de buren. Ga daarom zeker het gesprek aan en maak mensen bewust van de gevaren voor henzelf en omwonenden. Los daarvan zijn er nog een aantal tips die de schadelijkheid van houtkachels kunnen beperken (25):

  1. Kies een gecertificeerde houtkachel: Moderne houtkachels met een milieukeurmerk zijn doorgaans efficiënter en stoten minder vervuilende stoffen uit (26). Let bij aankoop op keurmerken en kies een kachel met een hoog rendement.
  2. Gebruik droog en schoon hout: Droog, onbehandeld hout heeft een lager vochtgehalte en verbrandt schoner. Vermijd geverfd, gelakt of geïmpregneerd hout, aangezien dit schadelijke chemicaliën kan vrijgeven bij verbranding.
  3. Goed aansteken en stoken: maak het vuur aan met schone kranten of droog aanmaakhout. Gebruik nooit benzine, kerosine, houtskoolstarters of een propaanbrander om het vuur aan te steken.
  4. Voldoende luchttoevoer: Zorg voor voldoende luchttoevoer: Een goede luchttoevoer is essentieel voor een efficiënte verbranding. Laat de luchtregelaar openstaan, vooral tijdens het aansteken en bijvullen van de kachel, om rookvorming te minimaliseren. Stook hete, heldere vuren. Vermijd een smeulend vuur.
  5. Kies voor een filter: moderne filters kunnen de uitstoot van schadelijke stoffen verminderen (27). Deze filters verminderen met name de geurstoffen, op het gebied van fijnstof zijn ze minder efficiënt (28).
  6. Regelmatig onderhouden: Zorg voor regelmatig onderhoud van de kachel en het schoorsteenkanaal. Laat de schoorsteen jaarlijks vegen om roetaanslag te verwijderen en de verbranding efficiënter te maken. Verwijder regelmatig de as.
  7. Stook niet bij windstil of mistig weer: Onder deze weersomstandigheden blijven rook en verontreinigende stoffen langer in de lucht hangen. Beperk het gebruik van de houtkachel tijdens deze periodes om de luchtkwaliteit te beschermen (29).
  8. Koop een fijnstofmeter: door de luchtkwaliteit tijdens het gebruik van de kachel te monitoren, kan dat heel veel inzicht geven en je bewust maken van de situatie in en om je huis. Dit kan je helpen om gemotiveerd te blijven bij het naleven van de bovenstaande tips.
  9. Overweeg alternatieven: Als je op zoek bent naar een nieuwe verwarmingsbron, overweeg dan milieuvriendelijkere alternatieven zoals een warmtepomp of aansluiting op een warmtenet. Deze opties hebben doorgaans een lagere uitstoot en zijn beter voor het milieu en de luchtkwaliteit.

Mocht je echt niet zonder een kachel kunnen, dan is het beter om een houtkachel te vervangen door een pelletkachel. Pelletkachels zijn beter dan traditionele houtkachels vanwege hun hogere efficiëntie, lagere uitstoot van schadelijke stoffen, geautomatiseerde regeling, gebruiksgemak en duurzaamheid (30). Ze zetten meer energie om in bruikbare warmte, stoten minder luchtvervuiling uit en maken gebruik van duurzamere brandstof. Bovendien zijn ze eenvoudig te bedienen met automatische pellettoevoer en programmeerbare instellingen voor temperatuur en stooktijden, wat zorgt voor comfort en gemak.

Luchtreiniger biedt bescherming
In de strijd tegen vervuiling van de binnenlucht door houtkachels, zetten veel mensen een luchtreiniger neer. Maar is dit wel effectief? Deze vraag stelden vele wetenschappers, waardoor we over meerdere studies beschikken rondom dit onderwerp. Luchtreinigers op basis van een HEPA-filter en/of een elektrostatisch filter blijken volgens onderzoekers effectief af te rekenen met het merendeel van het fijnstof in de binnenlucht (31323334). Dit resulteert weer in een afname van de ontstekingswaarden in het bloed van de gebruikers van houtkachels (35).

Slotwoord
Het moge duidelijk zijn dat een houtkachel op de korte termijn goedkoper is voor je portemonnee, maar dat er op de lange termijn wordt betaald met je eigen gezondheid en die van omwonenden. De juiste maatregelen nemen bij het stoken met een houtkachel kan de schadelijkheid beperken, maar niet volledig wegnemen. Het is daarom sterk af te raden om gebruik te maken van een kachel en te kiezen voor minder schadelijke alternatieven.

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:
Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Word lid van onze nieuwsbrief en ontvang gratis meer dan 100 wetenschappelijke tips om af te vallen!

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.