Mosterd is een populaire specerij gemaakt van de zaden van de mosterdplant. Deze plant is inheems in het Middellandse Zeegebied en is verwant aan voedzame groenten zoals broccoli, kool en spruiten. Zowel de zaden als de bladeren zijn eetbaar, waardoor het een veelzijdige aanvulling is bij veel gerechten. Naast het culinaire gebruik heeft mosterd een geschiedenis van gebruik als middel in de traditionele geneeskunde. Dit gebruik gaat terug tot de oude Griekse en Romeinse beschavingen – en misschien wel met een goede reden. De moderne wetenschap begint mosterd te koppelen aan gezondheidsvoordelen, variërend van een lagere bloedsuikerspiegel tot een betere bescherming tegen infecties en ziekten. Dit artikel geeft een overzicht van de wetenschap achter mosterd en de mogelijke voordelen voor de gezondheid.
Mosterd is een bron van voedingsstoffen
Mosterdplanten zijn er in enkele tientallen soorten, die allemaal rijk zijn aan voedingsstoffen. De bladeren bevatten aanzienlijke hoeveelheden calcium, koper en vitamine C, A en K, terwijl de zaden bijzonder rijk zijn aan vezels, selenium, magnesium en mangaan (1, 2). Mosterdbladeren kunnen rauw of gekookt worden gegeten, waardoor ze een veelzijdige aanvulling zijn op salades, soepen en stoofschotels. Ze kunnen op dezelfde manier worden bereid als spinazie, maar geven een scherpere, radijsachtige smaak aan je maaltijden. Mosterdzaadjes kunnen in warme melk worden gedrenkt, door saladedressings worden geklopt, gemalen, in warme maaltijden worden gestrooid, of worden geweekt en gebruikt voor het maken van mosterd. Mosterd is misschien wel de populairste manier om de mosterdzaadjes te consumeren. Met deze caloriearme specerij kun je op een eenvoudige manier wat ijzer, calcium, selenium en fosfor aan je maaltijden toevoegen (3).
Kortom: de mosterdplant is rijk aan verschillende voedingsstoffen. Zowel de zaden als de bladeren zijn eetbaar, waardoor het een veelzijdige aanvulling is op je dieet. Mosterd toevoegen aan je maaltijd is een caloriearme manier om smaak en een wat voedingsstoffen binnen te krijgen.
Bron van gunstige antioxidanten
Mosterd bevat antioxidanten en andere nuttige plantaardige stoffen die je lichaam helpen beschermen tegen schade en ziekte. Het is bijvoorbeeld een grote bron van glucosinolaten, een groep zwavelhoudende verbindingen die voorkomen in alle kruisbloemige groenten, waaronder broccoli, kool, spruitjes en mosterd. Glucosinolaten worden geactiveerd wanneer de bladeren of zaden van de plant beschadigd zijn – door erop te kauwen of erin te snijden – en ze worden verondersteld de antioxidatieve afweer van je lichaam te stimuleren om te beschermen tegen ziekten. Mosterdzaden en -bladeren zijn bijzonder rijk aan de volgende verbindingen (4):
- Isothiocyanaten. Deze verbinding is afgeleid van glucosinolaten; ze kunnen de groei en verspreiding van kankercellen helpen voorkomen (5, 6).
- Sinigrin. Deze verbinding, ook van glucosinolaten afgeleid, is verantwoordelijk voor de scherpe smaak van mosterd en wordt verondersteld anti-inflammatoire, antibacteriële, schimmelwerende, antikanker en wondgenezende eigenschappen te bezitten (7).
Mosterd is ook rijk aan carotenoïden, isorhamnetine en kaempferol. Onderzoek brengt deze flavonoïde antioxidanten in verband met bescherming tegen aandoeningen zoals diabetes type 2, hartziekten en misschien zelfs sommige soorten kanker (4, 8, 9).
Kortom: mosterd is rijk aan glucosinolaten en krachtige antioxidanten, die beide de gezondheid bevorderen en kunnen beschermen tegen verschillende ziekten.
Kan bescherming bieden tegen bepaalde ziekten
De mosterdplant wordt al eeuwenlang gebruikt als een traditioneel middel tegen diverse kwalen. Recentelijk zijn er wetenschappelijke bewijzen opgedoken die de veronderstelde voordelen van mosterd ondersteunen (10, 11):
- Kan beschermen tegen bepaalde soorten kanker. Reageerbuis- en dieronderzoek suggereert dat de glucosinolaten in mosterd kunnen helpen bij het doden van kankercellen of het voorkomen van de verspreiding ervan. Er is echter meer menselijk onderzoek nodig (12, 13, 14).
- Kan de bloedsuikerspiegel verlagen. Een kleine menselijke studie suggereert dat het nemen van bloedsuikerverlagende medicatie samen met een aftreksel van mosterdbladeren de bloedsuikerspiegel bij mensen met type 2 diabetes effectiever kan verlagen dan medicatie alleen (15).
- Kan beschermen tegen psoriasis. Dierstudies suggereren dat een dieet rijk aan mosterdzaadjes kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het bevorderen van de genezing van door psoriasis veroorzaakte letsels (16, 17).
- Kan de symptomen van contacteczeem verminderen. Dierlijk onderzoek suggereert dat mosterdzaad de genezing kan versnellen en de symptomen kan verminderen van contacteczeem, een jeukende huiduitslag die ontstaat na contact met een allergeen (18).
- Kan bescherming bieden tegen infecties. De antioxidanten in mosterdzaden kunnen enige bescherming bieden tegen bacteriën en schimmels, waaronder E. coli, B. subtilis en S. aureus. Sommige studies rapporteren echter geen beschermende effecten (19, 20, 21).
Hoewel veelbelovend, blijft het aantal studies dat deze voordelen ondersteunt klein. Bovendien zijn de meeste studies uitgevoerd op cellen of dieren met behulp van mosterdextracten. Daarom is het onduidelijk of het consumeren van mosterd(zaden) en -bladeren een soortgelijk effect zou hebben. Er is meer onderzoek nodig voordat er sterke conclusies kunnen worden getrokken.
Kortom: mosterd kan bescherming bieden tegen bacteriën, schimmels en kankercellen, maar ook ontsteking verminderen en de bloedsuikerspiegel verlagen. Er is echter meer onderzoek nodig om deze effecten te bevestigen.
Veiligheid en mogelijke bijwerkingen
Het eten van mosterd, of mosterdzaden of -bladeren, wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor de meeste mensen, vooral wanneer ze worden gegeten in hoeveelheden die normaal gesproken in het dieet van de gemiddelde persoon voorkomen. Dat gezegd hebbende, kan het consumeren van grote hoeveelheden, zoals die meestal worden gevonden in mosterdextracten, resulteren in buikpijn, diarree en darmontsteking. Er is ook een verslag van een vrouw die contacteczeem kreeg na het aanbrengen van een Chinese medicijnpleister met mosterdzaadjes direct op haar huid (22). Tot slot bevatten ongekookte mosterdzaden en -bladeren een aanzienlijke hoeveelheid goitrogenen. Dit zijn verbindingen die de normale functie van je schildklier – de klier die verantwoordelijk is voor het reguleren van je stofwisseling – kunnen verstoren. Het is onwaarschijnlijk dat dit een probleem zal veroorzaken bij mensen met een normale schildklierfunctie. Echter, voor mensen met een verminderde schildklierfunctie is het raadzaam om mosterdzaad of mosterdbladen voor inname te weken of te koken en om sowieso hun inname te beperken (23).
Kortom: het consumeren van mosterd wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor de meeste mensen. Het consumeren van grote hoeveelheden of het direct op de huid aanbrengen kan echter voor sommige mensen problemen opleveren.
Conclusie
Mosterd wordt meestal gegeten als specerij, maar je kunt ook de gezonde effecten ervan ervaren door mosterdzaden en -bladeren te eten. De gunstige effecten variëren van een lagere bloedsuikerspiegel en minder ontstekingen tot een betere bescherming tegen infecties. De verbindingen in mosterd kunnen zelfs enige bescherming bieden tegen bepaalde soorten kanker. Hoewel dit veelbelovend is, moet je er rekening mee houden dat veel van deze potentiële voordelen slechts worden ondersteund door kleine studies die meestal werden uitgevoerd op dieren, met gebruik van extracten in plaats van mosterd(zaden) of -bladeren. Dat gezegd hebbende, als je van mosterd houdt, kun je zonder veel risico toevoegen aan je dagelijkse maaltijden (met toestemming vertaald).
