Hoe verhoudt sorghum zich tot andere granen als het gaat om eiwitten, antioxidanten en micronutriënten? En hoe zit het met de voordelen van rode sorghum ten opzichte van de zwarte en witte variëteiten?
Sorghum staat bekend als “het vergeten graan”. De Verenigde Staten is de grootste producent van sorghum. Het wordt echter niet gebruikt om voedsel voor menselijke consumptie. In plaats daarvan wordt het vooral gebruikt als veevoer, voer voor huisdieren en bouwmateriaal. Het is een basisvoedsel in vele delen van de wereld, waaronder Azië en Afrika. Sorghum staat momenteel op de vijfde plaats na tarwe, maïs en rijst en heeft rogge en haver achter zich gelaten.
Sorghum is glutenvrij en kan als veilig worden beschouwd voor coeliakiepatiënten. Het is vergelijkbaar met andere granen in termen van eiwitten. Mensen die het westerse dieet volgen hebben een ernstig tekort aan vezels, en sorghum is een goede keuze.
Het gehalte aan polyfenolen is waar sorghum in uitblinkt. Polyfenolen, plantaardige verbindingen die in verband worden gebracht met een verminderd risico op vele chronische ziekten, zoals kanker, hartziekten, neurodegeneratieve aandoeningen en sterfte aan alle oorzaken. Als je verschillende granen vergelijkt, zul je zien dat sorghum als winnaar uit de bus komt, wat zijn hogere antioxidatieve kracht helpt verklaren.
Volgens onderzoek is de antioxidantwerking van sorghum in vergelijking met groente en fruit niet zo heel imposant, maar in vergelijking met andere granen is het een heel ander verhaal. Zo kan een pak met ontbijtgraan op basis van sorghum bijvoorbeeld acht keer zoveel antioxidanten bevatten als een ontbijtgraan op basis van volkoren tarwe. Waar het echt om gaat, is niet de antioxidantwerking in een reageerbuisje, maar de antioxidantwerking in ons lichaam.
De antioxidant capaciteit van je bloed neemt iets toe nadat je gewone pasta hebt gegeten. Het neemt niet veel toe als je 30 procent tarwebloem vervangt door sorghum. Maar als je 30 procent rode pasta van sorghummeel eet, neemt de antioxidantcapaciteit van je bloedbaan met 15 keer toe. Er zijn vele soorten sorghum, zoals rode, zwarte sorghum en witte sorghum. Er is ook een gele versie van sorghum. De antioxidantwerking van rode en zwarte sorghum komen overeen met die van groente en fruit. Het probleem is dat gekleurde sorghum bijna niet te vinden is. Witte sorghum is vaak al wat beter verkrijgbaar.
Maar hoe zit het met de gezondheidseffecten van sorghum bij mensen? Uit een Chinese epidemiologische studie bleek dat het sterftecijfer voor slokdarmcarcinoom lager was in gebieden waar meer gierst of sorghum werd geconsumeerd dan in gebieden waar maïs en tarwe werden gegeten. Dit is wellicht meer te wijten aan het feit dat gierst en sorghum vrij zijn van een besmettelijke schimmelinfectie dan aan de voordelen. Hoewel, net zoals haver de enige bron is voor avenanthramides, die haver unieke gezondheidsvoordelen geeft, zo heeft sorghum dat ook. Zelfs witte sorghum bevat unieke pigmenten die bekend staan als 3-deoxyanthocyanins. Dit zijn sterke induceerders (activeerders) en inhibitors (remmers) van ontgiftende enzymen in onze levers. Zij kunnen ook de groei van kankercellen in een petrischaaltje afremmen in vergelijking met rode kool die alleen gewone anthocyanen bevat. Witte sorghum werkte krachtiger dan zwarte of rode, die meer unieke 3-deoxyanthocyaninen bevatten.
Bij menselijke borstkanker xenografts (=transplantaten van kanker) in muizen, werd aangetoond dat sorghum tumorgroei en metastase (verspreiding) remt. Wat betekent dit? Onderzoekers concluderen “dat sorghum gebruikt kan worden als een goedkope natuurlijke kankerbehandeling, zonder bijwerkingen…sterk aanbevelend voor het gebruik van sorghum als een eetbaar therapeutisch middel…met tumoronderdrukking…en anti-metastatische effecten op borstkanker bij mensen”. Xenograft is dus menselijke borstkanker geïmplanteerd in een muis. De onderzoekers zagen hierbij dat menselijke tumoren langzamer groeiden bij muizen die sorghumextracten kregen. Ze blokkeerden ook uitzaaiingen naar hun longen en deden hetzelfde met menselijke darmkanker. Ook dit was bij muizen. Het is niet mogelijk dit te vertalen naar menselijke kankers. Deze muizen hebben bijvoorbeeld geen menselijk immuunsysteem. De muizen worden gefokt zonder de thymusklier, die de oorsprong is van de kankerbestrijdende immuniteit. Hoe kun je anders voorkomen dat het immuunsysteem van de muis menselijk weefsel afstoot? Deze onderdrukking van het immuunsysteem maakt het moeilijk om deze muismodellen te vertalen naar de mens.
Veel onderzoek naar sorghum in de medische literatuur is gebaseerd op onderzoek in een reageerbuisje. Toekomstig onderzoek bij mensen zal moeten uitwijzen of de voordelen die bij proefdieren worden gezien ook voor mensen gelden.
Bronnen:
- Medeiros D, Vazquez-Araujo L, Chambers E. Sorghum: the Forgotten Grain. Food Technology Magazine. June 1, 2011.
- Awika JM. Sorghum: Its unique nutritional and health-promoting attributes. In: Taylor JRN, Awika JM, eds. Gluten-Free Ancient Grains. Woodhead Publishing; Cambridge, UK: 2017. 21-54.
- Xiong Y, Zhang P, Warner RD, Fang Z. Sorghum grain: From genotype, nutrition, and phenolic profile to its health benefits and food applications. Compr Rev Food Sci Food Saf. 2019;18:2025-46.
- Awika JM, Rooney LW. Sorghum phytochemicals and their potential impact on human health. Phytochemistry. 2004;65(9):1199-221.
- Pontieri P, Mamone G, De Caro S, et al. Sorghum, a healthy and gluten-free food for celiac patients as demonstrated by genome, biochemical, and immunochemical analyses. J Agric Food Chem. 2013;61(10):2565-71.
- Ragaee S, Abdel-Aal ESM, Noaman M. Antioxidant activity and nutrient composition of selected cereals for food use. Food Chem. 2006;98(1):32-8.
- Anunciação PC, Cardoso LM, Gomes JVP, et al. Comparing sorghum and wheat whole grain breakfast cereals: Sensorial acceptance and bioactive compound content. Food Chem. 2017;221:984-9.
- Vauzour D, Rodriguez-Mateos A, Corona G, Oruna-Concha MJ, Spencer JP. Polyphenols and human health: prevention of disease and mechanisms of action. Nutrients. 2010;2(11):1106-31.
- Taguchi C, Kishimoto Y, Fukushima Y, et al. Dietary intake of total polyphenols and the risk of all-cause and specific-cause mortality in Japanese adults: the Takayama study. Eur J Nutr. 2020;59(3):1263-71.
- Dykes L, Rooney LW. Phenolic compounds in cereal grains and their health benefits. Cereal Food World. 2007;52:105-111.
- Khan I, Yousif AM, Johnson SK, Gamlath S. Acute effect of sorghum flour-containing pasta on plasma total polyphenols, antioxidant capacity and oxidative stress markers in healthy subjects: A randomised controlled trial. Clin Nutr. 2015;34(3):415-21.
- Stefoska-Needham A, Beck EJ, Johnson SK, Tapsell LC. Sorghum: an underutilized cereal whole grain with the potential to assist in the prevention of chronic disease. Food Rev Int. 2015;31:401-37.
- Simnadis TG, Tapsell LC, Beck EJ. Effect of sorghum consumption on health outcomes: a systematic review. Nutr Rev. 2016;74(11):690-707.
- Chen F, Cole P, Mi Z, Xing LY. Corn and wheat-flour consumption and mortality from esophageal cancer in Shanxi, China. Int J Cancer. 1993;53(6):902-6.
- Yang L, Browning JD, Awika JM. Sorghum 3-deoxyanthocyanins possess strong phase II enzyme inducer activity and cancer cell growth inhibition properties. J Agric Food Chem. 2009;57(5):1797-804.
- Park JH, Darvin P, Lim EJ, et al. Hwanggeumchal sorghum induces cell cycle arrest, and suppresses tumor growth and metastasis through Jak2/STAT pathways in breast cancer xenografts. PLoS One. 2012;7(7):e40531.
- Darvin P, et al. Sorghum polyphenol suppresses the growth as well as metastasis of colon cancer xenografts through co-targeting jak2/STAT3 and PI3K/Akt/mTOR pathways. J Funct Foods. 2015;15:193-206.
- Morgan RA. Human tumor xenografts: the good, the bad, and the ugly. Mol Ther. 2012;20(5):882-4.
- Szadvari I, Krizanova O, Babula P. Athymic nude mice as an experimental model for cancer treatment. Physiol Res. 2016;65(Suppl 4):S441-53.
- Girard AL, Awika JM. Sorghum polyphenols and other bioactive components as functional and health promoting food ingredients. J Cereal Sci. 2018;84:112-24.
- Is Sorghum a Healthy Grain? Michael Greger M.D. FACLM · January 20, 2021 · Volume 52
