Kool behoort tot het plantengeslacht Brassica, waartoe ook broccoli, bloemkool en boerenkool behoren. Informeel staan de leden van deze groep bekend als kruisbloemige groenten (1). Deze veelzijdige groente kan rauw of gestoomd, gefermenteerd en zelfs tot sap verwerkt worden. Koolsap zit boordevol voedingsstoffen, zoals vitamine C en K, en het drinken ervan wordt in verband gebracht met veel vermeende voordelen, waaronder gewichtsverlies, verbeterde darmgezondheid, verminderde ontstekingen, evenwichtige hormonen en lichaamsontgifting. Slechts enkele van deze beweringen worden echter ondersteund door onderzoek. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over koolsap, zoals het gebruik, de mogelijke voordelen voor de gezondheid en de nadelen.
Voordelen van het drinken van koolsap
Terwijl veel onderzoek de gezondheidsvoordelen van hele groenten zoals kool ondersteunt, hebben maar weinig onderzoeken de effecten van het drinken van groentesap onderzocht (2). Toch zijn er onderzoeken die suggereren dat het drinken van koolsap voordelen biedt. De meeste onderzoeken zijn echter uitgevoerd bij dieren, dus aanvullend onderzoek is nodig, vooral bij mensen.
Rijk aan antioxidanten
Koolsap bevat veel antioxidanten, dit zijn stoffen die bijdragen aan het tegengaan van celschade veroorzaakt door vrije radicalen. Een ophoping van vrije radicalen in je lichaam kan leiden tot ontstekingen en ziekten (3). Kool is bijzonder rijk aan vitamine C, een voedingsstof die vele belangrijke rollen speelt in je lichaam. Vitamine C ondersteunt de gezondheid van het immuunsysteem en werkt ook als een krachtige antioxidant (4). Rode kool zit boordevol anthocyanen. Deze plantenpigmenten, die rode kool zijn roodpaarse kleur geven, hebben krachtige antioxiderende eigenschappen. Anthocyaanrijke diëten bieden veel voordelen, waaronder een verminderd risico op hartaandoeningen (5). Daarnaast hebben sommige antioxidanten in koolsap mogelijk kankerwerende eigenschappen. Een reageerbuisstudie toonde aan dat koolsap celdood teweegbracht in menselijke borstkankercellen. Dit effect werd toegeschreven aan de concentratie van antioxidanten genaamd indolen in het sap (6).
Kan ontstekingen helpen bestrijden
Koolsap bevat veel bestanddelen die ontstekingen kunnen helpen bestrijden. Hoewel kortdurende ontsteking een positieve reactie is op acute stress, kan langdurige ontsteking schadelijk zijn en leiden tot ziekte. Het is dus belangrijk om langdurige ontstekingen zoveel mogelijk te beperken (7). Kool bevat veel ontstekingsremmende bestanddelen. Hiertoe behoren sulforafaan, een zwavelverbinding die in veel koolsoorten voorkomt, en kaempferol, een krachtige antioxidant met ontstekingsremmende effecten (8, 9). Eén reageerbuisstudie toonde aan dat rode koolsap ontstekingsremmende effecten had in miltcellen (10). Een ander onderzoek keek naar de ontstekingsremmende effecten van koolsapextract op de gezondheid van de huid. Bij een groep muizen met contactdermatitis, een inflammatoire huidaandoening, verminderde plaatselijk aangebrachte koolextractzalf de ontsteking aanzienlijk (11).
Kan goed zijn voor de darmgezondheid
Het drinken van koolsap kan maagzweren helpen voorkomen en behandelen. Het is zelfs zo dat koolsap wordt gebruikt als een traditionele remedie tegen maagzweren, waarbij sommige gedateerde onderzoeken suggereren dat het een effectieve behandeling kan zijn (12, 13, 14). Hoewel het huidige onderzoek bij mensen beperkt is, hebben recente dierstudies aangetoond dat koolsap maagzweren kan helpen genezen. Uit een onderzoek bij ratten bleek bijvoorbeeld dat koolextract de genezing van maagzweren aanzienlijk verbeterde en de vorming van zweren remde (15). Het huidige onderzoek onder mensen naar de effecten van koolsap op maagzweren is echter beperkt. Gefermenteerde versies van koolsap kunnen ook goed zijn voor de darmgezondheid. Het sap dat ontstaat bij het maken van zuurkool, een soort gefermenteerde kool, bevat veel melkzuurbacteriën. Deze probiotica staan bekend om hun gunstige invloed op de darmgezondheid (16).
Andere voordelen
Andere mogelijke gezondheidsvoordelen van het drinken van koolsap zijn de volgende:
- Potentiële antikankereffecten: Koolsap kan helpen beschermen tegen bepaalde vormen van kanker. Het consumeren van 5 of meer porties kruisbloemige groenten per week is gekoppeld aan een 33% lager risico op lymfeklierkanker bij vrouwen (8, 17, 18).
- Kan goed zijn voor de hartgezondheid: In één onderzoek hadden mensen die sap met kool consumeerden een lager cholesterol dan de controlegroep. Andere onderzoeken leggen een verband tussen de inname van kruisbloemige groenten en een lager risico op hartaandoeningen (19, 20).
- Kan je helpen bepaalde voedingsstoffen op te nemen: Kool bevat bètacaroteen, een voorloper van vitamine A. Onderzoeken tonen aan dat het drinken van sap van kool leidt tot een betere opname van bètacaroteen, vergeleken met het eten van hele kool (21, 22).
- Kan handiger zijn dan rauwe kool: Door het verschil in volume is het makkelijker om veel kool in sapvorm te consumeren dan wanneer je het rauw eet. Bovendien zijn sappen eenvoudig mee te nemen onderweg.
Kortom: Koolsap heeft mogelijk antioxiderende, ontstekingsremmende en darmgezondheidsbevorderende eigenschappen. Er is echter meer onderzoek nodig om de voordelen voor de gezondheid beter te begrijpen.
Mogelijke bijwerkingen
Hoewel het drinken van koolsap waarschijnlijk verschillende voordelen biedt, zijn er ook enkele potentiële nadelen om rekening mee te houden.
Hoge hoeveelheden kunnen de schildklier aantasten
Er zijn aanwijzingen dat het consumeren van grote hoeveelheden kool je schildklier kan aantasten. Stoffen genaamd goitrogenen in kool kunnen het jodiumtransport naar de schildklier remmen, een proces dat nodig is voor een normale schildklierfunctie. Enkele onderzoeken hebben zelfs een verband aangetoond tussen de inname van kruisbloemige groenten en het risico op schildklierkanker, hoewel de resultaten niet erg overtuigend waren (23, 24, 25). Bovendien worden goitrogenen in grotere hoeveelheden gevonden in rauwe kool, dus mensen met schildklieraandoeningen, zoals hypothyreoïdie (een traag werkende schildklier), kunnen ervoor kiezen om het consumeren van koolsap te vermijden (26). Een significante hoeveelheid onderzoek naar kruisbloemige groenten en ziektepreventie suggereert echter dat de voordelen opwegen tegen de mogelijke risico’s (27, 28).
Bepaalde voedingsstoffen kunnen een wisselwerking hebben met medicijnen
Van sommige voedingsstoffen in koolsap is aangetoond dat ze een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen. Kool bevat veel vitamine K, wat het vermogen van bloedverdunners zoals warfarine om bloedstolsels te voorkomen kan beïnvloeden. Er wordt doorgaans geadviseerd om een consistente vitamine K-inname te handhaven tijdens het gebruik van de medicatie (29). Als je bloedverdunners gebruikt, is het misschien beter om geen koolsap aan je dieet toe te voegen. Maar als je anders beslist, raadpleeg dan je zorgverlener voordat je het aan je dieet toevoegt (24).
Sap maken laat veel vezels achter
Door groenten te persen verwijder je veel van hun vezels. Vezels bevorderen het gevoel van verzadiging, houden je darmen gezond, helpen je bloedsuikerspiegel te stabiliseren en kunnen het cholesterol verlagen (30, 31). Het is vooral door hun hoge vezelgehalte dat kruisbloemige groenten zoals kool worden erkend om hun vermogen om darmbacteriën positief te veranderen (32). Echter, door kool te juicen in plaats van rauw te eten, verminder je mogelijk veel van de vezels die het bevat.
Kan bij sommige mensen buikklachten veroorzaken
Sommige mensen kunnen darmklachten krijgen van het drinken van koolsap. Kool is een groente die veelal tot gasproductie leidt. Het bevat ook veel fructanen, een soort koolhydraten die mensen met het prikkelbare darmsyndroom (PDS) vaak moeilijk kunnen verteren (33). Zelfs bij een lage inname van kool kunnen mensen met PDS symptomen ervaren zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn en diarree (34).
Kortom: Het drinken van koolsap kan invloed hebben op je schildklier en een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen. Bij sommigen kan het drinken van koolsap darmklachten veroorzaken.
Moet je koolsap drinken?
Koolsap kan, samen met andere groene sappen, verschillende gezondheidsvoordelen bieden. Sap is een geweldige manier om een hoge dosis voedingsstoffen en antioxidanten binnen te krijgen in een makkelijk te consumeren vorm. Mensen met PDS en mensen die bepaalde medicijnen gebruiken moeten echter eerst overleggen met hun zorgverlener voordat ze koolsap in hun voedingspatroon opnemen. Als je ervoor kiest om koolsap te drinken, doe dat dan met mate. Omdat gewoon koolsap een sterke smaak heeft, kun je overwegen het te combineren met andere sappen, zoals appel- of wortelsap, om de bitterheid te verminderen en het smakelijker te maken. Ook als je niet van koolsap houdt, kun je gemakkelijk profiteren van de gezondheidsvoordelen door hele kool in je dieet op te nemen. Koolgerechten zoals zuurkool, rodekool en koolsla zijn een prima manier om te beginnen.
Kortom: Koolsap is een gezonde keuze. Als je echter PDS hebt of bloedverdunnende medicijnen gebruikt, raadpleeg dan je arts voordat je het aan je voedingspatroon opneemt.
Om te onthouden
Kool is een gezonde, heerlijke en veelzijdige groente. Kool aan je dagelijkse sap toevoegen kan zorgen voor een dosis antioxidanten, ontstekingsremmende en darmgezondheidsbevorderende verbindingen, die je gezondheid op verschillende manieren ten goede kunnen komen. Maar maak je geen zorgen als je niet van koolsap houdt. Je kunt profiteren van de gezondheidsvoordelen van kool, of je het nu in sap of in zijn geheel consumeert (met toestemming vertaald).
