Hoofdpagina » Nieuws » Kunstmatige zoetstoffen mogelijk kankerverwekkend

Kunstmatige zoetstoffen mogelijk kankerverwekkend

Al jaren is er veel discussie over de vraag of kunstmatige zoetstoffen wel zo gezond zijn. Inmiddels zijn er aanwijzingen dat je deze vorm van suiker maar beter kunt laten staan, want volgens een recente studie wordt het regelmatig nuttigen van kunstmatige zoetstoffen in verband gebracht met een 13% hogere kans op kanker. Dat is zorgwekkend, want als we de cijfers mogen geloven, dan kiest 80% van de Nederlanders zo nu en dan voor light-frisdrank (1).

De studie is afkomstig van Franse bodem en is gebaseerd op de gegevens van ruim 100.000 mensen. De onderzoekers concluderen dat mensen die gedurende 8 jaar een bovengemiddelde hoeveelheid kunstmatige zoetstoffen nuttigen, een 13% hogere kans op kanker hebben. Dit zou met name voor aspartaam en acesulfaam-K gelden. De resultaten zouden in lijn zijn met de bevindingen in eerdere reageerbuis- en dierstudies (2). Toch moeten we deze studie voorzichtig interpreteren, want hij is observationeel van opzet. Een causaal verband moet daarom nog in toekomstige studies worden aangetoond.

Verstoring microbioom
Volgens het Voedingscentrum en de Europese voedselveiligheidsdienst EFSA zijn zoetstoffen zoals aspartaam volledig veilig (3). Recent onderzoek toont echter aan dat kunstmatige zoetstoffen de darmbacteriën bij mensen kunnen ontregelen (456). Bij dieren is dit ook het geval (78910). Omdat een evenwichtige darmflora van groot belang is voor de gezondheid (1112), kan een verstoring hiervan zorgen voor het op gang brengen van ziektes en overgewicht (131415). Om deze reden twijfelen sommige wetenschappers aan de veiligheid van kunstmatige zoetstoffen; zij vinden dat overheden de bevolking zouden moeten inlichten over de mogelijke risico’s ervan (16).

Moeten we dan weer terug naar de suiker?
De resultaten van deze studie zijn geen vrijbrief om weer los te gaan op suiker. Zowel normale suiker als deze kunstmatige zoetstoffen voegen niks toe aan onze gezondheid. Ze zitten vooral in bewerkte producten, die we toch al beter kunnen laten liggen.

Wat dan wel?
Het beste is om de zoete smaak te ontwennen. Als je toch wilt zoeten, dan zijn er gezondere en ongezondere keuzes. In de basis bestaan er twee soorten zoetstoffen: de intensieve en extensieve. Onder de intensieve zoetstoffen vallen suikers die nauwelijks of geen calorieën leveren, maar wel tot 40.000 keer zoeter kunnen zijn dan suiker. Hieronder vallen de veelgebruikte synthetische aspartaam, acesulfaam-K en sucralose. Ook de natuurlijke stevia valt hieronder. Aan de andere kant heb je ook de extensieve (niet-intensieve) zoetstoffen. Deze zijn vaak minder zoet in vergelijking met witte tafelsuiker, bevatten minder calorieën en komen meestal uit de natuur. Vaak zijn dit zogenaamde polyolen zoals xylitol (komt uit planten en bomen) en mannitol (uit paddenstoelen). Een nieuwer type niet-intensieve zoetstof is erythritol.

Erythritol
Deze zoetstof komt van nature voor in onder meer vruchten zoals meloen en peer, maar ook in paddenstoelen en kaas. De zoetkracht van erythritol ligt op ongeveer 70% van die van normale suiker en bevat bijna geen calorieën. Deze suiker lost goed op in water, waardoor het prima geschikt is voor in de keuken. De zoetstof is in 1999 goedgekeurd voor menselijk gebruik (17). Modern onderzoek lijkt niet te wijzen op nadelige gezondheidseffecten van erythritol op de lange termijn (1819). Deze suiker wordt voor 90% opgenomen in het bloed en slechts 10% bereikt de dikke darm (2021). Het wordt hier niet gefermenteerd door de bacteriën (22). Erythritol wordt door de meeste mensen goed verdragen, maar plotselinge grote hoeveelheden kunnen in sommige gevallen zorgen voor een opgeblazen gevoel of misselijkheid (2324). Opvallend is dat erythritol volgens onderzoekers als een antioxidant in het bloed kan werken (25). Ook is het niet schadelijk voor de tanden en laat het de bloedsuikerspiegel niet stijgen (262728).

Hoewel erythritol van nature in onze voeding voorkomt, is de in de winkels verkochte variant niet afkomstig uit groente en fruit, maar verkregen via fermentatie van maiszetmeel door gisten (29). Hoewel het eindresultaat helemaal overeenkomt met de natuurlijke variant en fermentatie een natuurlijk proces is, zijn de gisten wel aangepast om erythritol uit te scheiden (30). Dat is dan weer ietsje minder natuurlijk. De echte purist zal daarom liever kiezen voor echt natuurlijke suikers om mee te zoeten.

Natuurlijke opties
Als alternatief voor geraffineerde suiker, kun je de ongeraffineerde varianten gebruiken. Hieronder vallen kokosbloesemsuiker, palmsuiker, ahornsiroop, honing en melasse. Deze bevatten nog de van nature aanwezige antioxidanten en mineralen, waardoor ze minder slecht voor de gezondheid zijn dan witte kristalsuiker. Een calorievrije optie is stevia. Meestal wordt deze aangeboden in de geraffineerde witte variant; deze is weliswaar helemaal natuurlijk, maar wel geraffineerd. De groene stevia is wel ongeraffineerd en staat daardoor dichter bij de natuur. Toch heeft stevia een bijsmaakje dat niet iedereen kan waarderen, waardoor erythritol een betere keuze kan zijn als je voor een suiker zonder calorieën wilt gaan. Voor welke suiker je ook kiest: neem er nooit te veel van. Hoe minder, hoe beter. Suiker eet je nooit voor je gezondheid, de gezondere alternatieven zijn hoogstens minder slecht. Als je zoet met honing, kun je deze beter niet te heet verwarmen, omdat dan de gunstige stoffen afbreken (3132). Daarbij kun je het beste kiezen voor lokale Nederlandse honing, omdat de antistoffen hierin corresponderen met de omgeving (3334).

Slotwoord
Hoewel overheden en adviesorganen stellen dat kunstmatige zoetstoffen helemaal veilig zijn voor menselijke consumptie, stapelen zich de laatste jaren steeds meer bewijzen op die het tegendeel beweren. In het kader van ‘better safe than sorry’ kun je deze zoetstoffen maar beter links laten liggen. Deze zoetstoffen zitten vrijwel altijd in bewerkte producten, die je toch al beter niet kun eten. Je kunt het gebruik van suiker het beste tot het minimum beperken, maar als je toch wilt zoeten, dan kun je beter uitwijken naar de bovengenoemde natuurlijke opties.

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:
Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Word lid van onze nieuwsbrief en ontvang gratis meer dan 100 wetenschappelijke tips om af te vallen!

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.