Zowel kraanwater als mineraalwater bevat mineralen zoals magnesium en calcium, die essentieel zijn voor de gezondheid van de mens. Volgens sommigen heeft het geen zin om dit water met mineralen te drinken, omdat we het niet zouden opnemen. De mineralen in water zouden anorganisch zijn en wij mensen zouden alleen organische mineralen kunnen opnemen. Wat is organisch en anorganisch? Kunnen we de mineralen in water nu wel of niet opnemen? In dit artikel bespreken we wat de medische literatuur hierover te zeggen heeft.
Wat zijn organische en anorganische stoffen?
De termen anorganisch en organisch worden gebruikt om de samenstelling van een chemische verbinding in te delen:
Organische stoffen
Organische stoffen zijn stoffen die afkomstig zijn van levende wezens of die het product zijn van levende organismen. Om een stof als organisch te kunnen classificeren, moet het molecuul minstens één waterstofatoom (H) en één koolstofatoom (C) bevatten. Daarnaast is er meestal een zuurstofatoom te vinden in de meeste organische verbindingen. Zowel glucose (C₆H₁₂O₆) als methaan (CH4)zijn voorbeelden van organische verbindingen.
Anorganische stoffen
Anorganische stoffen komen uit de ‘dode’ natuur. Dit zijn chemische verbindingen zonder de elementen koolstof (C) en waterstof (H) bevatten. Kleine moleculen vormen anorganische stoffen, die geen enkele vorm van energie bezitten. Anorganische verbindingen zijn onder andere water (H₂O) en koolstofdioxide (CO2).
Verschil organische en anorganische stoffen
Een molecuul wordt organisch genoemd als deze een koolstofatoom bevat, wat inhoudt dat deze ten minste één C-binding bevat. De rest van het molecuul bevat bij een organische stof ook het element waterstof (H) en in sommige gevallen ook zuurstof (O):
- Een anorganisch mineraal is dus een molecuul die geen koolstof bevat. Met andere woorden, alle mineralen die geen koolstof bevatten staan bekend als anorganische mineralen. Deze komen voor in dood materiaal zoals zouten of ‘krijt’. Voorbeelden van anorganische mineralen zijn oxide, chloride en carbonaat.
- Een organisch mineraal daarentegen, is een mineraal met minstens één H atoom en één C atoom. Deze mineralen komen voor in de levende natuur. Voorbeelden van organisch gebonden mineralen zijn glycinaat, gluconaat, aminozuur-chelaat, malaat en citraat. Zo is magnesium citraat een zeer veel gesuppleerde vorm van magnesium.
Mineralen in water
Mineralen in vaste vorm komen in de natuur altijd voor als een zout. Dit zijn verbindingen van ionen paren, elk paar bestaat uit een positief geladen metaal ion en een negatief geladen niet-metaal. Als je deze mineralen oplost in water, dan vallen ze uiteen in losse ionen. Een voorbeeld hiervan is het oplossen van keukenzout in water, waarbij het positief geladen natrium (Na+) en het negatief geladen chloride (Cl-) ontstaan. De mineralen in water komen voor als ionen, in de vorm van elektrisch geladen deeltjes. Ionen die positief geladen zijn noemen we kationen en negatief geladen anionen. Doordat ze kunnen oplossen in water, kunnen planten ze via hun wortels kunnen opnemen, iets wat bij mens en dieren via de darmwand gebeurt.
Worden organische of anorganische mineralen beter opgenomen?
Bij mensen worden de mineralen in ionenvorm via speciale transportmechanismen in de dunne en dikke darm opgenomen. De mineralen in ionenvorm kunnen hierbij in de opname met elkaar concurreren, waardoor er per saldo minder van wordt opgenomen. Organisch gebonden mineralen worden via een ander transportmechanisme opgenomen, waardoor de elementen in sommige gevallen beter worden opgenomen. Natrium, kalium en chloride worden voor bijna 100% opgenomen door het lichaam. Calcium, magnesium en fosfor worden wat lastiger opgenomen, maar deze zijn bij een gezond voedingspatroon niet schaars. Zwavel is voor het lichaam lastiger opneembaar en ook schaarser in het dieet. In dit geval kan het zin hebben om te kiezen voor een organisch gebonden variant.
Worden de mineralen in mineraalwater opgenomen?
De mineralen in mineraalwater komen voor als anorganische elementen en worden volgens meerdere studies prima opgenomen door het fysieke lichaam. De conclusie is dan ook dat het drinken van mineraalwater kan bijdragen aan de mineralenbehoefte van het menselijk lichaam.
Waarom zijn mineralen belangrijk?
In de menselijke fysiologie zijn mineralen essentieel voor een goede werking van het lichaam. Zo zijn mineralen onderdeel van eiwitten zoals enzymen. Ook zorgen mineralen voor het behoud van de vochtbalans en de elektrolytenbalans in het lichaam. Mineralen spelen ook een rol bij het doorgeven van zenuwimpulsen en bij het samentrekken van spieren. Daarnaast zijn mineralen bouwstoffen voor onder meer de botten en tanden. Mensen moeten voor een goede gezondheid dagelijks kleine beetjes anorganische elementen binnenkrijgen. Mineralen worden niet door het lichaam aangemaakt en moeten uit voedsel worden verkregen. De mineralen worden door planten opgenomen uit de grond waarin ze groeien. We kunnen sommige mineralen in geconcentreerde vorm ook via de consumptie van dierlijk voedsel binnenkrijgen, omdat dieren deze zelf ook via het plantenrijk tot zich hebben genomen. Volgens studies kunnen de mineralen die aanwezig zijn in (mineraal)water ook bijdragen aan de mineralenstatus van het menselijk lichaam. Calcium, fosfor, kalium, natrium en magnesium zijn mineralen waar mensen het meeste behoefte aan hebben en onze dagelijkse behoefte hieraan wordt aangeduid met milligrammen. Spoorelementen elementen die we dagelijks in zeer kleine hoeveelheden nodig hebben en worden daarom in microgrammen gemeten. Spoorelementen die we dagelijks nodig hebben zijn ijzer, zwavel, koper en zink.
Bronnen:
- Invited review: Mineral absorption mechanisms, mineral interactions that affect acid–base and antioxidant status, and diet considerations to improve mineral status. Journal of Dairy Science. 2018;101(4):2763-2813.
- Bacciottini L, Tanini A, Falchetti A, et al. Calcium bioavailability from a calcium-rich mineral water, with some observations on method. J Clin Gastroenterol. 2004;38(9):761-766.
- Verhas M, de la Guéronnière V, Grognet JM, et al. Magnesium bioavailability from mineral water. A study in adult men. Eur J Clin Nutr. 2002;56(5):442-447.
- Wynckel A, Hanrotel C, Wuillai A, Chanard J. Intestinal calcium absorption from mineral water. Miner Electrolyte Metab. 1997;23(2):88-92.
- Andrieu S. Is there a role for organic trace element supplements in transition cow health? Vet J. 2008;176(1):77-83.
- Spears JW. Trace mineral bioavailability in ruminants. J Nutr. 2003;133(5 Suppl 1):1506S-9S.
