Goed nieuws voor liefhebbers van chocolade, koffie en rode wijn! Deze lekkernijen bevatten polyfenolen die een indrukwekkende beschermende werking hebben op je gezondheid. Uit nieuw onderzoek in Brazilië blijkt nu dat mensen die regelmatig polyfenolrijke voeding tot zich nemen, aanzienlijk minder kans hebben op het ontwikkelen van stofwisselingsproblemen.
Wat zijn polyfenolen?
Polyfenolen zijn natuurlijke verbindingen met sterke antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen. Ze komen voor in meer dan 8000 verschillende vormen en zitten voornamelijk in plantaardige voeding. Je vindt ze in overvloed in producten als fruit, groenten, koffie, thee, rode wijn, pure chocolade en verschillende soorten noten en zaden. Deze stoffen zijn niet alleen belangrijk voor de planten zelf (als bescherming tegen UV-straling en ziekteverwekkers), maar blijken nu ook fundamenteel voor onze gezondheid.
De grootste studie naar polyfenolen
Het Braziliaanse onderzoek, uitgevoerd door de Universiteit van São Paulo, is werkelijk uniek in zijn omvang. Gedurende acht jaar volgden wetenschappers meer dan 6300 deelnemers en verzamelden ze gedetailleerde informatie over hun voedingsgewoonten. Ze hielden daarbij niet alleen rekening met wat mensen aten, maar ook met hoe het voedsel was bereid – een factor die grote invloed kan hebben op het polyfenolgehalte. Eerdere studies toonden al verbanden aan tussen polyfenolen en een verbeterde stofwisseling, maar nooit eerder werd dit zo uitgebreid en langdurig onderzocht.
Metabool syndroom: een groeiend probleem
Maar wat is nu eigenlijk dat metabool syndroom waar deze studie over gaat? Het is een verzamelnaam voor een combinatie van gezondheidsproblemen die vaak samen voorkomen: veel buikvet, hoge bloeddruk, verhoogde bloedsuiker, ongunstige vetwaarden in het bloed en een verstoorde vetverdeling in het lichaam. Wanneer je drie of meer van deze aandoeningen hebt, spreken artsen van het metabool syndroom. De gevolgen zijn ernstig. Mensen met dit syndroom hebben driemaal zoveel kans op een hartaanval of beroerte en vijfmaal meer kans op diabetes type 2. In Nederland heeft tussen de 20 en 30 procent van de bevolking hiermee te maken, een percentage dat jaarlijks toeneemt door onze leefstijl.
De verbluffende resultaten
De bevindingen van het onderzoek zijn opmerkelijk. Deelnemers die dagelijks ongeveer 500 mg polyfenolen binnenkregen, hadden 23 procent minder kans op het ontwikkelen van het metabool syndroom dan mensen die minder dan 200 mg binnenkregen. Dat is bijna een kwart minder risico, simpelweg door meer polyfenolrijke voeding te eten.
Vooral fenolzuren bleken krachtige beschermers. Deze specifieke groep polyfenolen komt veel voor in koffie, rode wijn en thee. Ook flavanolen, een subgroep binnen de familie van flavonoïden, toonden indrukwekkende resultaten: mensen met een hoge inname hadden 20 procent minder risico op stofwisselingsproblemen.
Rode wijn en chocolade: verrassende bondgenoten
Opvallend genoeg was rode wijn de belangrijkste bron van flavanolen onder de deelnemers. Het droeg bij aan maar liefst 80 procent van de totale inname. Pure chocolade volgde op gepaste afstand met een bijdrage van 10 procent. Deze uitkomst nuanceert het vaak negatieve beeld rond wijn en chocolade.
Het onderzoek laat zien dat een breed voedingspatroon met verschillende polyfenolen het meest gunstige effect heeft op de gezondheid. De verschillende soorten polyfenolen beïnvloeden namelijk elk op hun eigen manier de darmbacteriën in ons microbioom, het complexe ecosysteem in onze darmen dat steeds meer wordt gezien als sleutel tot onze algehele gezondheid.
Bescherming tegen specifieke aandoeningen
De beschermende werking van polyfenolen gaat verder dan alleen het metabool syndroom als geheel. De onderzoekers ontdekten dat mensen met een polyfenolrijke voeding tot 30 keer minder kans hadden op specifieke problemen zoals hoge bloeddruk en insulineresistentie – een toestand waarbij cellen minder gevoelig worden voor insuline, wat kan leiden tot diabetes type 2.
Ook het risico op verhoogde triglyceridenwaarden – een type bloedvet dat in verhoogde concentraties schadelijk is – was maar liefst 17 keer lager bij mensen die veel polyfenolen consumeerden. Bij deze berekeningen hielden de wetenschappers zorgvuldig rekening met andere factoren zoals leeftijd, geslacht, roken en lichaamsbeweging.
Praktische toepassingen
Wat betekenen deze resultaten nu concreet voor je dagelijkse voedingspatroon? Het goede nieuws is dat polyfenolen in veel alledaagse producten zitten die je makkelijk in je dieet kunt opnemen. Een paar voorbeelden: Een kopje koffie (200 ml) bevat ongeveer 100-150 mg polyfenolen. Een glas rode wijn (150 ml) levert ongeveer 100-200 mg. Vers fruit zoals aardbeien (100 gram) bevat rond de 50-100 mg, terwijl een stukje pure chocolade (20 gram) zo’n 30-50 mg kan bevatten. Groene thee, bessen, appels, noten en olijfolie zijn eveneens uitstekende bronnen. Met andere woorden, door middel van relatief kleine aanpassingen in je voedingspatroon kun je al snel de gewenste 500 mg per dag bereiken.
Conclusie
Dit onderzoek vormt een solide wetenschappelijke onderbouwing voor iets wat vele voedingsdeskundigen al vermoedden: de natuurlijke verbindingen in plantaardige voeding zijn onmisbaar voor onze gezondheid. Het feit dat meer dan 6000 mensen gedurende acht jaar zijn gevolgd, geeft deze resultaten bijzonder veel gewicht. Voor je dagelijkse keuzes in de keuken betekent dit goed nieuws. Een gevarieerd voedingspatroon met voldoende fruit, groenten, noten, koffie, thee en – in matige hoeveelheden – rode wijn en pure chocolade, kan een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen van ernstige gezondheidsklachten. Polyfenolen kunnen zeer gunstige effecten hebben op je gezondheid. Met deze kennis kun je bewuster kiezen voor voeding die niet alleen lekker is, maar je ook beschermt tegen een van de meest voorkomende gezondheidsrisico’s van deze tijd: het metabool syndroom (bron: Scientias.nl).
