Volgens een recent onderzoek is er een verband tussen de toestand van je gebit en het functioneren van je hersenen. Mensen met een slechte orale gezondheid hebben vaker te kampen met een afgenomen hersengezondheid. In dit artikel kijken we naar hoe dit precies komt en wat we kunnen doen om dit proces om te keren.
De onderzoekers analyseerden de gegevens van 40.000 volwassenen met een gemiddelde leeftijd van 57 jaar. Zij zagen een duidelijke link tussen een slecht gebit en schade aan de witte stof in het brein. Het hebben van gaatjes, ontbrekende tanden, veel opgebouwd tandsteen en ontstoken tandvlees wijzen allemaal op een slechte gezondheid van de mond.
Wanneer het immuunsysteem in gevecht is met bacteriën die tandvleesproblemen veroorzaken, kan dit via de bloedbaan in het hele lichaam voor ontstekingen zorgen (1, 2, 3, 4). Hierdoor kunnen er weer vele andere ziektes ontstaan, zoals cardiovasculaire aandoeningen, beroertes, dementie, zwangerschapscomplicaties en kanker. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lijdt wereldwijd bijna 20% van de volwassenen aan ernstige tandvleesproblemen (5). Ongezond tandvlees kan het risico op mond-, keel- en maagkanker met ongeveer 50% verhogen (6).
Vorig jaar is er ook al een studie verschenen, die een sterke link vaststelde tussen bacteriën die ontstekingen aan het tandvlees kunnen veroorzaken en het ontstaan van de ziekte van Alzheimer. Een goede gezondheid begint in de mond (7, 8, 9). Door goed voor je gebit te zorgen, zorg je indirect voor een goede algehele gezondheid.
Tandvleesontsteking wordt vaak veroorzaakt doordat bacteriën een biofilm vormen op de tanden. Door de vorming van tandplak kan het tandvlees gemakkelijk gaan bloeden en rood en gezwollen worden. Als het niet behandeld wordt, kan er gingivitis ontstaan (ontstoken tandvlees). De tandplak wordt tandsteen en de infectie verspreidt zich onder de tandvleesrand, waardoor het weefsel beschadigd raakt. Meestal is er dan sprake van parodontitis, oftewel vergevorderde tandvleesontsteking. Gelukkig kun je veel zelf doen om dit proces om te keren.
Tips om de gezondheid van je mond te verbeteren:
- Goed voor je gebit zorgen begint bij het op tijd vervangen van je tandenborstel. Veel mensen vervangen hun tandenborstel slechts 1 tot 2 keer per jaar (10), terwijl het advies is om dit elke 3 tot 4 maanden te doen (11). Eén onderzoek stelde vast dat de hoeveelheid verwijderde tandplak, na 40 dagen gebruik van een tandenborstel, sterk terug begint te lopen (12). De opbouw van tandplak werkt sterk ontstekingsbevorderend.
- Drink dagelijks 3 – 4 kopjes groene thee. De flavonoïden in groene thee hebben een remmend effect op de groei van bacteriën die met parodontitis in verband worden gebracht (13). Daarnaast werkt groene thee op zichzelf ook al ontstekingsremmend, wat gunstig is bij tandvleesproblemen. Laat de thee minstens 5 minuten trekken om zo het gehalte aan antioxidanten flink toe te laten nemen (14).
- Zorg voor veel actieve plantenstoffen in de vorm van polyfenolen in je dieet (15). Dit kan onder meer via veel groenten en fruit (16). Cacao kan ervoor zorgen dat gaatjesvormende bacteriën te lijf worden gegaan en er geen biofilm ontstaat (17). Regelmatig spoelen met blauwebessensap kan de gezondheid van het tandvlees sterk ten goede komen (18).
- Voeg regelmatig wat vette vis toe aan je dieet. Allereerst is omega 3 gunstig tegen parodontitis (19, 20). Daarnaast kan vitamine D de tanden minder bevattelijk voor gaatjes maken (21).
- Eet meer voedsel dat rijk is aan vitamine C (22). Een tekort aan vitamine C kan leiden tot bloedend tandvlees. Onderzoekers ontdekten dat dagelijks wat grapefruit de vitamine C-status flink kan verbeteren, waardoor bloedend tandvlees sterk vermindert (23). Andere vitamine C-rijke voedingsmiddelen zijn spruitjes, paprika, bessen, kiwi, boerenkool, aardbeien en rode kool (24). Ondanks de vele suikers wordt ook fruit in verband gebracht met verminderde tandvleesontstekingen; de onderzoekers vermoeden dat dit door de vitamine C komt (25).
- Pas op met veel suiker in de vorm van glucose, dat kan de aanmaak van plak in een stroomversnelling brengen (26). Kies liever voor een onbewerkt dieet zoals het mediterrane dieet, aangezien dit in verband wordt gebracht met een afname van tandvleesontsteking (27). Dit dieet levert veel omega 3, vitamine C en D, slechts weinig geraffineerde koolhydraten en juist veel vezels, wat er tezamen voor kan zorgen dat de tandvleesontstekingen significant afnemen (28). Wegblijven bij het geraffineerde westerse dieet is gunstig voor het gebit (29).
- Slik het supplement CoQ10. Meerdere studies wijzen uit dat Q10 in staat is om de conditie van het tandvlees te verbeteren, waardoor er minder ontstekingen waar te nemen zijn (30, 31, 32). CoQ10 zit veel in (orgaan)vlees, vis, ei en zuivel (33). Er zit ook wat in pinda’s, pistachenoten, walnoten, olijfolie en avocado’s (34).
- Zorg voor minder stress in je leven. Als je veel stress hebt kan dat tandvleesontstekingen aanjagen, doordat het immuunsysteem dan minder goed in staat is om schadelijke bacteriën in de mond af te weren (35).
- Tandartsen adviseren om 2 keer per dag 2 minuten te poetsen (36, 37). Elektrisch poetsen is effectiever om plak te verwijderen en tandvleesontsteking te voorkomen dan poetsen met de normale tandenborstel (38, 39, 40). Daarnaast is dagelijks eenmaal flossen zeer sterk aan te raden (41). Voor sommige mensen is flossen een lastige klus, in dat geval kan een waterflosser uitkomst bieden. Een studie toonde aan dat een waterflosser ontstekingen in de mond sterk kan verminderen (42). Andere studies geven aan dat een waterflosser de biofilm en tandplak in de mond zeer effectief kan verwijderen (43, 44). Voor mensen die een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken, kan spoelen met een mondwater, bijvoorbeeld op basis van kruiden zoals zoethout en curcumine, de aanmaak van tandplak sterk verminderen (45, 46).
Slotwoord
Het wordt de laatste jaren steeds duidelijker dat de mondgezondheid van grote invloed is op de rest van het lichaam. Om deze reden loont het de moeite om je gebit heel goed te verzorgen. Het vraagt dagelijks maar een kleine inspanning, maar kan de levenskwaliteit later in je leven aanzienlijk verbeteren.
