Duizeligheid is een veelvoorkomend symptoom dat kan variëren van een licht gevoel van onbalans tot ernstige, invaliderende draaiduizeligheid. Hoewel duizeligheid meestal tijdelijk en onschadelijk is, kan het in sommige gevallen een teken zijn van een onderliggend medisch probleem. In dit artikel zullen we de mogelijke oorzaken van duizeligheid onderzoeken, evenals manieren om deze onaangename sensatie te verlichten of te voorkomen.
Duizeligheid is een veelvoorkomend symptoom dat wereldwijd voorkomt bij mensen van alle leeftijden. Het is heel normaal om je soms duizelig, licht in het hoofd of uit balans te voelen, en het is meestal niet ernstig. Het is moeilijk om precieze cijfers te geven over hoe vaak duizeligheid voorkomt, omdat veel mensen milde gevallen van duizeligheid niet melden bij een arts.
Hieronder geven we je een aantal oorzaken die verantwoordelijk kunnen zijn voor het opwekken van duizeligheid:
1. Benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPD)
Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) is een aandoening die zich manifesteert als korte momenten van draaiduizeligheid, die optreden bij specifieke bewegingen zoals bukken, omhoog kijken, omdraaien in bed of gaan liggen. Deze symptomen worden veroorzaakt door “steentjes” die zich in het evenwichtsorgaan bevinden. Hoewel het een onschuldige, maar hinderlijke aandoening is, gaat het vaak vanzelf over en kan het eenvoudig worden verholpen door specifieke hoofdbewegingen te gebruiken om de “steentjes” terug op hun plaats te krijgen.
2. Lage bloeddruk
Een plotselinge daling van de bloeddruk, bekend als orthostatische hypotensie, kan duizeligheid veroorzaken, vooral bij het opstaan uit een zittende of liggende positie. Om dit te voorkomen, probeer langzaam op te staan en geef je lichaam de tijd om zich aan te passen aan de verandering in bloeddruk.
3. Dehydratatie
Onvoldoende vochtinname kan leiden tot dehydratatie, wat duizeligheid kan veroorzaken door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt gedurende de dag, vooral bij warm weer of tijdens lichamelijke inspanning.
4. Lage bloedsuikerspiegel
Een lage bloedsuikerspiegel, ook wel hypoglykemie genoemd, kan duizeligheid en zwakte veroorzaken. Dit komt vaker voor bij mensen met diabetes, maar kan ook optreden bij mensen zonder de aandoening. Regelmatige, uitgebalanceerde maaltijden en snacks kunnen helpen om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden.
5. Bewegingsziekte
Het herhaaldelijk bewegen in een voertuig, zoals een auto, vliegtuig of boot, kan de structuren van het binnenoor verstoren en duizeligheid, misselijkheid en overgeven veroorzaken. Mensen noemen dit “bewegingsziekte” of “zeeziekte”. Zwanger zijn of bepaalde medicijnen gebruiken kan iemands gevoeligheid voor beweging vergroten en de kans op reisziekte vergroten. De symptomen van reisziekte verdwijnen meestal zodra de persoon voet op vaste grond zet.
6. Migraine
Migraine is een soort terugkerende hoofdpijn die een kloppende of pulserende pijn aan één kant van het hoofd kan veroorzaken. De American Migraine Foundation schat dat 30-50% van de mensen duizeligheid ervaart tijdens een migraine-episode. Soms ervaren mensen duizeligheid vóór het begin van een migraine-episode. Andere neurologische symptomen, of aura’s, kunnen voorafgaan aan de pijn van een migrainehoofdpijn. Aura’s kunnen iemands gezichtsvermogen, spraak en motoriek beïnvloeden.
7. Oorinfecties
Infecties in het binnenoor, zoals labyrinthitis, kunnen duizeligheid en evenwichtsproblemen veroorzaken. Deze infecties worden meestal veroorzaakt door virussen en zullen vaak vanzelf verdwijnen. In sommige gevallen kunnen antibiotica of andere medicijnen nodig zijn om de infectie te behandelen.
8. Ziekte van Ménière
De ziekte van Ménière ziekte is een aandoening van het binnenoor die episodische duizeligheid, gehoorverlies en tinnitus (oorsuizen) veroorzaakt. Hoewel er geen genezing is voor Ménière’s ziekte, kunnen veranderingen in levensstijl en medicijnen helpen om de symptomen te beheersen.
9. Hart- en vaatziekten
Cardiovasculaire aandoeningen kunnen duizeligheid veroorzaken. Mensen kunnen duizeligheid ervaren voor of na een hartaanval of beroerte. Andere symptomen die gepaard kunnen gaan met een hart- en vaatziekte zijn onder andere een onregelmatige hartslag, kortademigheid, ongemak of benauwdheid op de borst, een aanhoudende hoest, vochtretentie en vermoeidheid, evenals misselijkheid en braken.
10. Medicatie bijwerkingen
Bepaalde medicijnen kunnen duizeligheid als bijwerking veroorzaken. Als je vermoedt dat je medicatie de oorzaak is van je duizeligheid, bespreek dit dan met je arts. Mogelijk kunnen zij een alternatief medicijn voorschrijven of de dosering aanpassen.
11. Angst- en paniekaanvallen
Angst- en paniekaanvallen kunnen leiden tot hyperventilatie, wat op zijn beurt duizeligheid en licht gevoel in het hoofd kan veroorzaken. Ontspanningstechnieken, zoals diepe ademhaling, meditatie en progressieve spierontspanning, kunnen helpen om angstgevoelens te verminderen en hyperventilatie te voorkomen.
12. Anemie
Anemie, ook wel bloedarmoede genoemd en is tekort aan rode bloedcellen, kan duizeligheid en vermoeidheid veroorzaken als gevolg van een verminderd zuurstoftransport naar de hersenen. Anemie kan worden veroorzaakt door ijzertekort, vitamine B12-tekort, of andere factoren. Een bloedtest kan helpen om de oorzaak van anemie te identificeren en de juiste behandeling te bepalen.
13. Neurologische aandoeningen
In zeldzame gevallen kan duizeligheid een symptoom zijn van een neurologische aandoening, zoals multiple sclerose, Parkinson of een hersentumor. Als je duizeligheid aanhoudt of gepaard gaat met andere onverklaarbare symptomen, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een grondige evaluatie.
Duizeligheid door stress
Stress kan duizeligheid veroorzaken door de manier waarop het lichaam reageert op stressvolle situaties. Wanneer het lichaam stress ervaart, wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd, wat leidt tot verhoogde hartslag, snellere ademhaling en vernauwde bloedvaten. Deze reactie kan het bloed- en zuurstofniveau in de hersenen veranderen en leiden tot duizeligheid of een gevoel van lichtheid in het hoofd.
Bovendien kan stress ook van invloed zijn op het vestibulaire systeem, dat verantwoordelijk is voor het waarnemen van de lichaamshouding en beweging in onze omgeving. Stress kan de werking van dit systeem beïnvloeden, wat kan leiden tot duizeligheid en evenwichtsproblemen.
Ten slotte kan stress leiden tot spanning in de spieren van de nek en schouders, wat kan leiden tot verminderde bloedtoevoer naar de hersenen en duizeligheid kan veroorzaken.
Het is belangrijk om te weten dat duizeligheid als gevolg van stress meestal tijdelijk is en verdwijnt zodra de stressvolle situatie voorbij is. Echter, als de duizeligheid aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen, is het belangrijk om een arts te raadplegen om te bepalen of er een onderliggende medische aandoening aanwezig is.
Hoe vaak komt duizeligheid voor?
Een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift JAMA Internal Medicine schatte dat ongeveer 15-20% van de volwassenen ten minste één keer per jaar last heeft van duizeligheid. Een ander onderzoek uitgevoerd in Nederland toonde aan dat ongeveer 29% van de mensen van 18 jaar en ouder in het afgelopen jaar ten minste één keer duizeligheid had ervaren.
Over het algemeen komt duizeligheid vaker voor bij oudere volwassenen, vooral boven de 65 jaar. Er zijn ook bepaalde risicofactoren die de kans op duizeligheid kunnen vergroten, waaronder een voorgeschiedenis van hoofdletsel, bepaalde medicijnen, blootstelling aan milieuverontreinigende stoffen, lage bloeddruk en angst of depressie.
Het is belangrijk om uw arts te raadplegen als u regelmatig last heeft van duizeligheid, omdat het een teken kan zijn van een onderliggende medische aandoening die behandeling vereist.
Verschil tussen duizeligheid en vertigo
Duizeligheid en vertigo zijn beide symptomen die iemand een gevoel van onbalans of desoriëntatie kunnen geven, maar er zijn enkele belangrijke verschillen tussen de twee termen.
Duizeligheid is een algemene term die wordt gebruikt om een reeks gevoelens te beschrijven, zoals lichthoofdigheid, zwakte of een gevoel van onbalans. Het kan vele oorzaken hebben, zoals een lage bloedsuikerspiegel, uitdroging, plotselinge positieveranderingen of zelfs angst.
Vertigo, aan de andere kant, is een specifiek type duizeligheid waarbij het lijkt alsof de omgeving om je heen draait of beweegt, terwijl je zelf stilstaat. Dit gevoel van draaien of bewegen kan heel intens zijn en leiden tot misselijkheid of evenwichtsproblemen. Vertigo wordt meestal veroorzaakt door problemen in het binnenoor of het vestibulaire systeem, dat verantwoordelijk is voor het handhaven van het evenwicht en de ruimtelijke oriëntatie van het lichaam.
Wat te doen als je telkens duizelig bent?
Als je regelmatig duizelig bent, zijn er verschillende dingen die je kunt doen om voor jezelf te zorgen en de symptomen te verlichten. Dit omvat onder andere het gaan liggen tot de duizeligheid voorbij is en dan langzaam opstaan, langzaam en voorzichtig bewegen, voldoende rust nemen en veel vocht drinken, vooral water. Het is ook belangrijk om koffie, sigaretten, alcohol en drugs te vermijden. Er zijn echter ook dingen die je niet moet doen als je duizelig bent, zoals plotseling bukken, plotseling opstaan na zitten of liggen, gevaarlijke activiteiten uitvoeren zoals autorijden, op een ladder klimmen of zware machines gebruiken, en helemaal plat gaan liggen als je het gevoel hebt dat alles draait. Door deze richtlijnen te volgen, kun je je duizeligheid beter onder controle houden en voorkomen dat het erger wordt. Als de duizeligheid aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen, is het belangrijk om een arts te raadplegen.
Conclusie
Duizeligheid kan door veel verschillende factoren worden veroorzaakt, variërend van goedaardige aandoeningen tot ernstige medische problemen. Het is belangrijk om de oorzaak van je duizeligheid te identificeren en de juiste stappen te ondernemen om het symptoom te verlichten of te voorkomen. In veel gevallen kunnen eenvoudige veranderingen in levensstijl en zelfzorgmaatregelen effectief zijn om duizeligheid te beheersen. Raadpleeg echter altijd een arts als je je zorgen maakt over je duizeligheid of als de symptomen aanhouden of verergeren.
Bronnen:
- Dizziness when lying down: Why does it happen? at MedicalNewsToday.
- Dizziness at nhs.uk.
- Dizziness at Dizziness – symptoms, treatments and causes | healthdirect.
-
Benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPD) – Radboudumc.
