Veel gevallen van kanker blijken veroorzaakt te kunnen worden door ongezonde voeding en alcohol. Ook het hebben van overgewicht, dat vaak voorkomt bij een ongezond eetpatroon, is een grote risicofactor. Ten minste 80.000 van de 659.000 kankergevallen in de VS per jaar zouden volgens een nieuwe studie in het tijdschrift JNCI Cancer Spectrum te wijten zijn aan een ongezond voedingspatroon. De meeste mensen eten niet voldoende voeding zoals fruit, groenten of volkorengranen, maar wel veel te veel suiker en bewerkt of rood vlees, wat kankerbevorderend is. Vooral suikerrijke (fris)drank is erg slecht.
Volkoren granen
Bewerkte graanproducten, zoals witte bloem, bevatten bijna geen voedingsstoffen meer. De voedingsstoffen zitten in de kiemen en zemelen en sommige daarvan, zoals vezels, dragen bij aan een lager risico op kanker. Vezels zorgen voor een gezonde darmfunctie en een goede stoelgang. Chronische inflammatie van de darmen, een risicofactor voor kanker, wordt zo voorkomen. Veel bewerkte graanproducten en witbrood eten is slecht voor de darmen en ontstekingsbevorderend. Uiteindelijk kan dit tot ongezonde darmen en dikkedarmkanker leiden.
Bewerkt en rood vlees
De kankerbevorderende effecten van deze soorten vlees hangen samen bepaalde moleculen die tijdens de bereiding met hoge verhitting of in de dikke darm worden geproduceerd: heterocyclische amines, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKS) en N-nitroseverbindingen. Bewerkt vlees bevat meestal nitraten en nitrieten, die voor nog meer N-nitroseverbindingen zorgen. Deze stoffen dragen bij aan het kankerrisico in organen zoals de dikke darm, maag en alvleesklier, doordat ze mutaties in cellen veroorzaken die op den duur tot tumorvorming kunnen leiden.
Fruit en groenten
Naast vezels bevatten planten ook enorme hoeveelheden nutriënten en plantenstoffen (fytochemicaliën) die volgens onderzoek tumorvorming tegengaan. Het gaat om allerlei stoffen, zoals carotenoïden, flavonoïden en vitamine A, C en E. Deze hebben allemaal een gunstige werking op het spijsverteringskanaal, van de mond tot de maag en tot de dikke darm. Tevens dragen ze bij aan de preventie van borst-, long- en blaaskanker, waarschijnlijk via dezelfde biologische paden.
Suikerrijke drankjes
Suiker is niet direct kankerbevorderend, maar het bevordert wel gewichtstoename. Hoewel je best gezond kan zijn of worden met overgewicht (door regelmatig te bewegen kan je je stofwisseling en de hartgezondheid verbeteren, ook als je niet afvalt!) draagt vetmassa op zichzelf wel bij aan het kankerrisico. Lichaamsvet zet aan tot chronische inflammatie via verschillende biochemische routes, waardoor onder andere ontstekingsbevorderende stoffen worden geproduceerd. Ook is overgewicht geassocieerd met hogere insulinespiegels, wat kan leiden tot woekering van cellen en dat verhoogt vervolgens het risico op kanker. Ook de hormoonniveaus worden door een te hoge vetmassa beïnvloed, omdat vetcellen een gewilde opslagplaats zijn voor hormonen, vooral bij postmenopauzale vrouwen. Omdat hun eierstokken geen grote hoeveelheden oestrogeen meer produceren, halen zij de oestrogenen vooral uit lichaamsvet.
Voorkomt gezonder eten het krijgen van kanker?
Ja en nee, zeggen de onderzoekers. De bovengenoemde mechanismen verlagen het risico wel echt, maar veel van de kennis over de invloed van voeding op de gezondheid komt uit observationele studies, die alleen een samenhang kunnen aantonen, maar geen oorzakelijk verband. Mensen die bijvoorbeeld dagelijks veel fruit en groenten eten zullen waarschijnlijk ook andere gezonde gewoonten hebben, zoals regelmatig sporten, en ze hebben vaak ook een hogere socio-economische status waardoor ze zich een betere gezondheidszorg kunnen veroorloven. Maar het staat wel vast dat het consumeren van veel groenten en fruit en weinig bewerkt vlees, suiker en alcohol, statistisch gezien zorgt voor een lager kankerrisico. Uiteraard zijn er genoeg uitzonderingen: iedereen kent wel de verhalen van mensen die hun hele leven heel slecht eten en toch oud worden zonder kanker, of mensen die altijd heel gezond eten en toch kanker krijgen. Een gezond dieet geeft geen keiharde garanties, maar het zal je ook absoluut geen kwaad doen (bron).
