Waarom gaan je ogen van uien tranen?

Het is een alom bekend fenomeen dat zodra je een ui begint te snijden, je ogen beginnen te tranen. Maar wat veroorzaakt dit plotselinge huilen en is er een manier om het te voorkomen? In dit artikel gaan we dieper in op de chemische en biologische processen die verantwoordelijk zijn voor het tranen. Ook geven we je enkele tips om het huilen tegen te gaan.

Waarom moet je huilen van uien?
De oorzaak van de tranende ogen bij het snijden van uien ligt in de chemische samenstelling van de ui. Wanneer je een ui snijdt, komt er een gasvormige stof vrij, bekend als syn-propanethial-S-oxide. Deze stof wordt geproduceerd door een enzymatische reactie die optreedt wanneer de cellen van de ui worden beschadigd door het snijproces. Syn-propanethial-S-oxide lijkt op traangas en maakt deel uit van de bescherming tegen vraag door microben en dieren. In feite is het een soort chemische oorlogsvoering dus.

Wat is het het traanmechanisme?
Syn-propanethial-S-oxide is een irriterende stof die, eenmaal in contact met onze ogen, de zenuwuiteinden van het hoornvlies stimuleert. Als reactie hierop sturen de zenuwen signalen naar de traanklieren, wat resulteert in de productie van tranen. Deze tranen hebben als doel het irriterende gas uit onze ogen te spoelen om zo verdere irritatie te voorkomen.

Hoe kun je het tranen verminderen?
Er zijn verschillende methoden die men kan gebruiken om de hoeveelheid tranen bij het snijden van uien te verminderen. Enkele tips zijn:

1. Zorg voor goede ventilatie: Zorg voor een goed geventileerde ruimte tijdens het snijden van uien om de concentratie van het gas in de lucht te verminderen. Snijden onder de afzuigkap op met ene open raam is daarom aan te raden. Sommige mensen gaan zelfs zover dat ze een fan gebruiken tijdens het snijden van een ui.
2. Leg je ui in de koelkast: Door de ui voor het snijden enkele uren in de koelkast te bewaren, vertraag je de enzymatische reactie en vermindert de hoeveelheid vrijkomend gas. Je kunt de ui een kwartier voor het snijden ook even in de vriezer leggen.
3. Draag een beschermbril: Bescherm je ogen tegen het irriterende gas dooreen keukenbril of zwembril te dragen tijdens het snijden van uien. Dit voorkomt dat het gas in direct contact komt met je ogen.
4. De ui onder water snijden: Door de ui onder water te snijden, wordt het gas in het water opgenomen, waardoor het niet in contact komt met je ogen.
5. Een scherp mes gebruiken: Een scherp mes veroorzaakt minder schade aan de uicellen, waardoor er minder syn-propanethial-S-oxide vrijkomt.
6. Snijtechniek: Snijd eerst de ui doormidden, van de wortel tot de bovenkant, en verwijder de schil. Snijd vervolgens het grootste deel van de ui zonder de wortel te verwijderen. De wortel bevat de meeste enzymen die syn-propanethial-S-oxide produceren, dus door het laatst te snijden, verminder je de blootstelling aan het gas.
7. Azijn of citroensap: Dep de snijplank licht met azijn of citroensap voordat je de ui snijdt. De zure stoffen kunnen helpen om de enzymen die verantwoordelijk zijn voor het vrijkomen van het gas te neutraliseren.
8. Bewaar afstand: Plaats je gezicht verder van de snijplank tijdens het snijden van uien. Hierdoor krijgt het gas minder kans om direct in je ogen te komen.
9. Handel snel: Probeer snel en efficiënt te snijden. Hoe langer het duurt om een ui te snijden, hoe meer tijd het gas heeft om in je ogen te komen.

Op het internet wordt nog wel eens de tip gegeven om tijdens het snijden een kaars of een kleine vlam te branden in de buurt van de snijplank. De vlam zou helpen om een deel van het gas te verbranden voordat het je ogen bereikt, maar helaas moeten we dit verwijzen naar het rijk der fabelen: het is echt een broodje aap. Dit kun je zelf thuis testen en je zult zien dat het weinig uit maakt. Andere tips die niet werken zijn het door je mond ademen of de ui eerst in de magnetron plaatsen.

Waarom ga je van sommige uien niet huilen?
Bij het snijden van sommige uien ga je juist niet huilen omdat er verschillende soorten uien bestaan met variërende niveaus van zwavelverbindingen die syn-propanethial-S-oxide produceren. De hoeveelheid van deze stoffen en het type ui zijn factoren die de mate van irritatie die je ervaart bij het snijden van uien beïnvloeden.

1. Verschillende uisoorten: Er zijn veel verschillende soorten uien, zoals gele, rode, witte en zoete uien. De chemische samenstelling varieert per soort, wat betekent dat sommige uien minder syn-propanethial-S-oxide produceren dan andere. Zoete uien staan bijvoorbeeld bekend om hun lagere gehalte aan zwavelverbindingen, waardoor ze minder irriterend zijn voor de ogen.
2. Rijpheid en versheid: De rijpheid en versheid van een ui kunnen ook van invloed zijn op de hoeveelheid irriterende stoffen die vrijkomen bij het snijden. Uien die minder rijp of vers zijn, bevatten vaak minder van deze zwavelverbindingen en veroorzaken mogelijk minder irritatie.
3. Bewaarmethode: De manier waarop uien worden bewaard, kan ook invloed hebben op de hoeveelheid syn-propanethial-S-oxide die ze produceren. Bijvoorbeeld, uien die op een koele, droge plaats worden bewaard, kunnen minder van deze irriterende stoffen bevatten.

Over het algemeen is het belangrijk te weten dat de mate van irritatie die je ervaart bij het snijden van uien afhankelijk is van verschillende factoren, zoals het type ui, de rijpheid, versheid en bewaarmethode. Als je gevoelig bent voor tranende ogen tijdens het snijden van uien, kun je overwegen om zoete of milde uien te gebruiken, die doorgaans minder irriterend zijn voor de ogen.

Waarom hebben sommige mensen nergens last van?
De mate waarin mensen huilen bij het snijden van uien varieert van persoon tot persoon. Sommige mensen hebben gevoeligere ogen of zenuwuiteinden in hun hoornvlies, waardoor ze sneller tranen als reactie op syn-propanethial-S-oxide. Genetische verschillen en persoonlijke gezondheid kunnen hierbij een rol spelen. Daarbij kan de manier waarop iemand een ui snijdt, kan invloed hebben op de hoeveelheid syn-propanethial-S-oxide die vrijkomt. Mensen die efficiënt en snel snijden, geven minder tijd aan het gas om in hun ogen te komen. Bovendien kan een scherp mes minder schade aanrichten aan de uicellen, wat resulteert in minder vrijkomend gas. Bovendien is het zo dat mensen die vaak uien snijden, zoals koks, in de loop van de tijd enigszins gewend kunnen raken aan de irritatie. Dit kan leiden tot een verminderde traanreactie bij het snijden van uien. Dan hebben we nog factoren zoals luchtvochtigheid, temperatuur en ventilatie in de ruimte waarin de ui wordt gesneden, die invloed kunnen hebben op de hoeveelheid syn-propanethial-S-oxide in de lucht en hoe snel het in contact komt met de ogen. En als laatste zoals zoals eerder vermeld maakt ook het type ui uit. Er zijn verschillende soorten uien met variërende niveaus van zwavelverbindingen die syn-propanethial-S-oxide produceren. Sommige mensen kunnen gevoeliger zijn voor bepaalde soorten uien dan andere, afhankelijk van hun chemische samenstelling.

Slotwoord
Het snijden van uien hoeft geen traumatische ervaring te zijn. Door de chemische oorzaken te begrijpen en enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen, kun je het ongemak van tranende ogen aanzienlijk verminderen. Experimenteer met de genoemde tips en ontdek welke methode het beste werkt voor jou, zodat je voortaan zonder tranen uien kunt snijden.

Bronnen:

• We Tried 7 Hacks to Stop Crying While Chopping Onions (and Here’s What’s Worth Your Time), 2022, PureWow.
• How to Cut Onions Without Crying | Yummly, 2021.
• Here’s How to Cut Onions Without Crying, 2022, The Pioneer Woman.
• How to cut an onion without crying – Business Insider.
• I Tested and Ranked the Best Ways to Cut Onions Without Crying – Thrillist.