In een opmerkelijk initiatief tegen voedselverspilling kwam de gemeente Gent begin 2025 met een verrassend voorstel: het opeten van je kerstboom na de feestdagen. Deze suggestie, geïnspireerd door Scandinavische tradities, bleek bij nader onderzoek niet zo smakelijk als aanvankelijk gedacht. Het verhaal illustreert hoe goede bedoelingen soms kunnen leiden tot onbedoelde risico’s voor de volksgezondheid.
De inspiratie voor dit idee kwam uit het hoge noorden, waar het gebruik van dennennaalden in de keuken al generaties lang wordt doorgegeven. In Scandinavië maken mensen bijvoorbeeld sparrennaaldenboter en dennennaaldenthee van wilde exemplaren die ze in de natuur vinden. Deze eeuwenoude traditie heeft zijn wortels in de rijke natuurlijke hulpbronnen van de noordelijke bossen.
Een fundamenteel onderscheid tussen de Scandinavische praktijk en het Gentse voorstel ligt in de herkomst van de bomen. Waar noordelijke landen putten uit hun natuurlijke dennenbossen, komen de kerstbomen in de Benelux van gespecialiseerde kwekerijen. Dit verschil blijkt van doorslaggevend belang voor de voedselveiligheid, zo waarschuwt het Belgische voedselagentschap FAVV.
De commerciële kweek van kerstbomen brengt namelijk specifieke uitdagingen met zich mee. Om een mooi en gezond product te leveren, gebruiken kwekers verschillende beschermende middelen. Deze behandelingen omvatten bestrijdingsmiddelen tegen schadelijke insecten en schimmels. Daarnaast worden de bomen vaak behandeld met stoffen die de brandveiligheid moeten verbeteren, zogeheten vlamvertragers. Deze toevoegingen zijn prima voor een decoratieve kerstboom, maar maken de naalden volstrekt ongeschikt voor consumptie.
Een bijkomend probleem is dat je als consument geen zicht hebt op de geschiedenis van je kerstboom. Welke behandelingen heeft de boom ondergaan tijdens zijn groei? Welke chemische middelen zijn er gebruikt? Deze informatie is niet beschikbaar voor de eindgebruiker, wat het risico op onbedoelde inname van schadelijke stoffen vergroot.
Toch is het interessant om te kijken naar de voedingswaarde van wilde dennennaalden, die wel veilig geconsumeerd kunnen worden. De jonge scheuten van deze bomen zijn verrassend voedzaam. Ze bevatten een indrukwekkende hoeveelheid vitamine C, vergelijkbaar met die van sinaasappels – ongeveer 60 milligram per 100 gram vers materiaal. Bovendien zijn ze rijk aan antioxidanten en mineralen. Deze natuurlijke componenten kunnen ontstekingen remmen en hebben mogelijk een positieve invloed op je cholesterolniveau.
Na het advies van het FAVV heeft de gemeente Gent haar oorspronkelijke boodschap aangepast. In plaats van het eten van kerstbomen aan te moedigen, wijst de gemeente nu op het belangrijke verschil tussen wilde dennenbomen en gekweekte kerstbomen. Deze aanpassing benadrukt het belang van gedegen voorlichting over voedselveiligheid.
Tot slot leert dit voorval ons dat goede intenties – zoals het verminderen van voedselverspilling – altijd gepaard moeten gaan met een grondige analyse van mogelijke gezondheidsrisico’s. Hoewel de Scandinavische traditie fascinerend is en wilde dennennaalden zeker voedingswaarde hebben, blijft je kerstboom voorlopig beter staan als sfeervolle decoratie dan als ingredient in je keuken. Voor wie geïnteresseerd is in het culinaire gebruik van dennennaalden, is het verstandiger om zich te wenden tot erkende leveranciers van eetbare wilde varianten (bron: Nu.nl).