Uit recent onderzoek van de Universiteit van Tübingen blijkt dat de omstreden stof glyfosaat in Europese rivieren voornamelijk afkomstig is van wasmiddelen, en niet van het gebruik door boeren. Glyfosaat zit in bestrijdingsmiddelen zoals Roundup, en is als waarschijnlijk kankerverwekkend bestempeld. Ondanks een vermindering van het gebruik door boeren, daalt de concentratie glyfosaat in rivieren niet. Dit wijst erop dat er een andere bron moet zijn.
Uit gedetailleerde analyse van meetgegevens blijkt dat de concentratie glyfosaat in rivieren piekt in de zomer. Dit past bij lozing vanuit rioolwaterzuiveringsinstallaties. De onderzoekers denken dat glyfosaat ontstaat bij de afbraak van bepaalde stoffen in wasmiddelen. Dit verklaart waarom pogingen om de vervuiling terug te dringen tot nu toe niet succesvol waren. Er zijn nieuwe maatregelen nodig om de vorming van glyfosaat uit wasmiddelen te voorkomen.
De onderzoekers opperen dat aminopolyfosfonaten, die worden gebruikt als antikalkmiddelen in veel Europese wasmiddelen, een mogelijke bron zijn. Aminopolyfosfonaten kunnen in afvalwaterzuiveringsinstallaties worden omgezet in aminomethylfosfonzuur (AMPA), een bekend afbraakproduct van glyfosaat. Dit impliceert dat glyfosaat mogelijk ook een afbraakproduct kan zijn van deze fosfonaten, maar nog verder onderzocht moet worden. In de Europese Unie worden aminopolyfosfonaten veelvuldig gebruikt in wasmiddelen, waterontharders en industriële toepassingen, wat de hoge concentraties van AMPA (en mogelijk glyfosaat) in rivieren kan verklaren. Dit is niet het geval in de Verenigde Staten, waar dergelijke fosfonaten veel minder worden gebruikt in huishoudelijke producten. Hierdoor zien ze daar glyfosaatvervuiling voornamelijk van landbouw. Vreemd dat er zo’n groot verschil zit tussen de bronnen in de VS en Europa.
Bij het kopen van wasmiddel kun je bijdragen aan het verminderen van glyfosaatvervuiling door te kiezen voor ecologische merken zonder fosfonaten of aminopolyfosfonaten, die vaak als “phosphonates” op de ingrediëntenlijst staan. Vermijd waterontharders zoals Calgon, en overweeg geconcentreerde en vloeibare wasmiddelen die doorgaans minder schadelijke stoffen bevatten. Kijk ook naar milieukeurmerken zoals het Europese Ecolabel voor een milieuvriendelijkere keuze.
Bron: Schwientek M, Rügner H, Haderlein SB, et al. Glyphosate contamination in European rivers not from herbicide application? Water Research. 2024;263:122140.
