Zogenaamde ‘cravings’, het snakken naar bepaald voedsel, zijn heel gewoon. Ze zijn moeilijk te negeren en manifesteren zich meestal door een intense of dringende hunkering naar een specifiek soort voedsel – hoewel het gewenste voedsel van persoon tot persoon zal verschillen. Cravings kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zowel fysiek als mentaal. In bepaalde gevallen kunnen ze ook een teken zijn van een onderliggende aandoening en mogen ze niet worden genegeerd. In dit artikel wordt ingegaan op wat deze sterke behoefte kan betekenen, en wat de mogelijke redenen daarvoor zijn.
Mogelijke oorzaken voor je verlangens
Het hunkeren naar bepaald voedsel kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, die meestal in twee hoofdcategorieën kunnen worden onderverdeeld: fysiek en mentaal. Het feit dat je je bewust bent van deze factoren kan je helpen om vast te stellen welke factoren specifiek jouw verlangens opwekken.
Fysieke oorzaken:
- Disbalans tussen leptine en ghreline: Een disbalans in deze honger- en verzadigingsshormonen kan ertoe leiden dat bepaalde mensen meer cravings hebben dan andere (1).
- Zwangerschap: Hormonale veranderingen in de zwangerschap kunnen invloed hebben op je geur- en smaakreceptoren, waardoor je verlangens intensiever ervaart (2).
- Premenstrueel syndroom (PMS): De veranderingen in de hormonen oestrogeen en progesteron die zich vlak voor de menstruatie voordoen, kunnen het verlangen intensiveren, vooral naar koolhydraatrijk voedsel (3, 4).
- Gebrek aan slaap: Te weinig slaap, of kwalitatief slechte slaap, kan zorgen voor verstoring van niveaus van de hormonen die verantwoordelijk zijn voor het reguleren van honger, volheid en slaap-waak cycli, wat kan leiden tot toename van de eetlust, vooral ‘s avonds (5, 6).
- Een voedingspatroon arm aan voedingsstoffen: Voedingsstoffen zoals eiwitten en vezels kunnen je helpen je vol te voelen. Een dieet met een laag gehalte aan deze voedingsstoffen kan ervoor zorgen dat je honger krijgt of cravings, ook al heb je genoeg calorieën gegeten (7, 8).
- Slechte hydratatie: Het innemen van te weinig vocht kan bij sommige mensen het hongergevoel versterken (9).
- Je darmflora: Er is enig bewijs dat het soort bacteriën dat in je darm aanwezig is van invloed kan zijn op de frequentie en het soort cravings die je kan hebben. Er is echter meer onderzoek nodig om deze link te bevestigen (10).
- Lichamelijke activiteit: Zorgen voor meer lichamelijke activiteit, al was het maar door meer te lopen, kan helpen om cravings te verminderen. Andersom kan minder bewegen dan je gewoonlijk doet ervoor zorgen dat je meer eetlust ervaart (11).
- Sterk bewerkte voedingsmiddelen: Er is enig bewijs dat sterk bewerkte voedingsmiddelen die rijk zijn aan toegevoegd vet en suiker, op hun beurt verslaving-achtige symptomen kunnen veroorzaken, met als mogelijk gevolg een toename van cravings (12).
- Frequentie waarmee je het gewenste voedsel eet: Minder vaak het voedsel eten waar je naar hunkert kan effectiever zijn in het verminderen van je trek daarin dan het eten van een kleine portie van datzelfde voedsel wanneer je een craving voelt opkomen (11, 13, 14).
Geestelijke oorzaken:
- Stress: Stress kan je niveau van het hormoon cortisol verhogen. Een hoog cortisolgehalte kan verband houden met honger, hunkering naar voedsel en een grotere kans op stress- of eetbuiengedrag (1).
- Je persoonlijkheid: Er zijn aanwijzingen dat impulsievere mensen, of mensen die hoger scoren op een schaal die een verslavingsgevoelige persoonlijkheid meet, ook een grotere kans hebben op het ervaren van cravings (12, 15).
- Eetcontext: Je hersenen kunnen het eten van een specifiek voedingsmiddel associëren met een specifieke context – bijvoorbeeld popcorn en een film. Dit kan ervoor zorgen dat je elke keer dat dezelfde context zich voordoet naar dat specifieke voedsel hunkert.
- Jouw humeur: Bepaalde gemoedstoestanden kunnen een hunkering naar specifieke voedingsmiddelen uitlokken. Bijvoorbeeld, negatieve gemoedstoestanden lijken vaak te leiden tot hunkering naar troost-eten (16).
Kortom: De hunkering naar bepaald voedsel kan door verschillende factoren worden veroorzaakt – zowel fysiek als mentaal. Je bewust zijn van deze factoren kan je helpen om te bepalen wat bij jou cravings opwekt. Uiteindelijk kan het je helpen om ze te verminderen.
Zijn cravings een teken van een tekort aan voedingsstoffen?
Er is een populair geloof dat het verlangen een teken is dat je lichaam bepaalde voedingsstoffen mist. Toch wordt deze theorie op dit moment in de meeste gevallen om een paar redenen niet door de wetenschap ondersteund. Zo kan het zoutgehalte in sommige gevallen worden veroorzaakt door een tekort aan natrium. De meeste mensen die hunkeren naar zout voedsel hebben echter geen tekort aan deze voedingsstof (17). Bovendien zou je op basis van deze theorie van voedingsstoffentekorten verwachten dat je dan de meeste trek zou hebben in voedsel dat rijk is aan voedingsstoffen en minimaal bewerkt is, zoals fruit, groenten, volle granen of peulvruchten. Maar in werkelijkheid verlangen de meeste mensen vooral naar levensmiddelen met een lage voedingswaarde, zoals sterk bewerkte levensmiddelen die rijk zijn aan toegevoegd vet, suiker of zout (16). Bovendien suggereert onderzoek dat mannen en vrouwen vaak cravings hebben naar verschillende voedingsmiddelen. Vrouwen hebben bijvoorbeeld meer trek in zoet voedsel, terwijl mannen waarschijnlijk meer trek hebben in hartig (4). Maar er is weinig bewijs dat vrouwen een tekort aan voedingsstoffen zouden hebben die eerder in zoet voedsel worden gevonden en dat mannen een tekort aan voedingsstoffen zouden hebben die waarschijnlijker in hartig voedsel worden gevonden. Tot slot suggereert onderzoek dat hoe minder vaak je bepaalde voedingsmiddelen eet, hoe minder kans je hebt ernaar te hunkeren. Echter, als het snakken naar bepaald voedsel teweeggebracht zou worden door een tekort aan dit voedsel, zou je precies het tegenovergestelde effect verwachten (11, 13, 14).
Kortom: Er is momenteel weinig bewijs om het idee te ondersteunen dat het verlangen naar voedsel wordt veroorzaakt door een onvoldoende inname van voedingsstoffen in genoemd voedsel.
Wat als ik trek heb in niet-eetbare substanties?
Hoewel het onwaarschijnlijk is dat het verlangen naar voedingsmiddelen een teken is van een tekort aan voedingsstoffen, kan het verlangen naar niet-eetbare substanties dat wel zijn. Een voorbeeld hiervan is pica, een aandoening die ervoor kan zorgen dat mensen hunkeren naar niet-eetbare substanties, zoals steentjes, aarde of waspoeder. Pica komt het meest voor bij kinderen en zwangere vrouwen, en de exacte oorzaak is nog niet achterhaald. Studies suggereren echter dat mensen met pica vaak een laag ijzer-, calcium- of zinkgehalte hebben. Bovendien lost hun verlangen naar niet-eetbare substanties vaak op wanneer de ontbrekende voedingsstoffen worden aangevuld (18, 19, 20, 21). Dat gezegd hebbende, niet alle gevallen van pica worden opgelost door middel van suppletie. Daarom is er meer onderzoek nodig om de exacte rol te bepalen die voedingsstoffentekorten spelen bij pica (22).
Kortom: Het verlangen naar niet-eetbare substanties, zoals steentjes, aarde of waspoeder, kan een teken zijn van een laag ijzer-, zink- of calciumgehalte. Er is wel meer onderzoek nodig om deze link te bevestigen.
Om te onthouden
Het verlangen naar voedsel kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan fysieke of mentale factoren. Cravings kunnen een teken zijn van hormonale onevenwichtigheden, een suboptimaal voedingspatroon, hoge stressniveaus, of een gebrek aan slaap of lichamelijke activiteit. Het verlangen naar voedsel is zelden een teken dat je de voedingsstoffen in dat voedsel mist. Echter, hunkering naar niet-eetbare substanties, zoals aarde, steentjes of waspoeder, kan soms worden veroorzaakt door een voedingspatroon dat te weinig van bepaalde voedingsstoffen bevat. Heb je nu trek in niet-eetbare substanties, spreek dan met je zorgverlener om tekorten aan voedingsstoffen als oorzaak uit te sluiten (met toestemming vertaald).
