Mayonaise en frietsaus zijn beide populaire sauzen die vaak worden gebruikt als dips voor frietjes, snacks en als basis voor saladedressings. Hoewel ze qua uiterlijk en textuur vergelijkbaar kunnen zijn, zijn er enkele belangrijke verschillen tussen mayonaise en frietsaus, zowel op het gebied van ingrediënten als smaak. In dit artikel zullen we de belangrijkste verschillen tussen mayonaise en frietsaus bespreken, zodat je de juiste saus kunt kiezen voor jouw gerechten.
Mayonaise
Mayonaise is een romige, dikke saus die meestal wordt gemaakt van eigeel, plantaardige olie, azijn of citroensap, mosterd en soms kruiden of specerijen. Door het mengen van eigeel en olie ontstaat er een emulsie, wat zorgt voor de romige textuur van mayonaise. Mayonaise heeft een rijke, volle smaak en een relatief hoog vetgehalte. Mayonaise is opgebouwd uit vier fundamentele ingrediënten: eigeel, mosterd, citroen of azijn en olie. Wettelijk gezien mag een product alleen als mayonaise worden aangeduid als het minimaal 70% olie bevat. Omdat olie een kostbaar ingrediënt is, kwam er behoefte aan een voordeliger alternatief. Hieruit is frietsaus ontstaan.
Frietsaus
Deze saus wordt ook wel fritessaus genoemd. Het is een Nederlandse saus die speciaal is ontwikkeld als alternatief voor mayonaise en wordt vaak geserveerd bij frietjes en andere snacks. Frietsaus is meestal lichter en minder vet dan mayonaise. Het wordt gemaakt van plantaardige olie, water, azijn, suiker, eieren en specerijen. Frietsaus bevat ongeveer dezelfde ingrediënten als mayonaise, maar in andere verhoudingen. In vergelijking met mayonaise is frietsaus vaak iets zoeter en zuurder, en heeft het een lager vetgehalte van 25%. Dit is aanzienlijk minder dan de 75-80% vet die in de meeste soorten mayonaise aanwezig is. In frietsaus wordt het vet vervangen door water met vezels en natuurlijk zetmeel als verdikkingsmiddel zodat het een dikke saus wordt.
En halvanaise dan?
Halvanaise is een variant van mayonaise die minder vet bevat. De naam “halvanaise” is een samentrekking van “half” en “mayonaise”, wat verwijst naar het lagere vetgehalte van het product en betekent halfvolle mayonaise. Traditionele mayonaise bevat zoals reeds gezegd ongeveer 70-80% vet, terwijl halvanaise ongeveer 35-40% vet bevat. Dit wordt bereikt door een deel van de olie in het recept te vervangen door water of andere ingrediënten met een lager vetgehalte. Halvanaise is een populair alternatief voor mayonaise, omdat het minder calorieën bevat en als een lichtere optie wordt beschouwd. Het wordt vaak gebruikt als basis voor saladedressings, sauzen en andere culinaire toepassingen waar mayonaise wordt gebruikt. Hoewel halvanaise geen strikte mayonaise is vanwege het lagere vetgehalte, valt het toch onder de categorie van mayonaise-achtige producten, in plaats van frietsaus. Frietsaus is een meer algemene term voor sauzen die bij friet (of patat) worden geserveerd, en kan een breder scala aan smaken en texturen bevatten. In Nederland, bijvoorbeeld, wordt de term “frietsaus” vaak gebruikt om te verwijzen naar een specifieke soort saus die lijkt op mayonaise, maar zoeter en minder zuur is. Frietsaus met een lager vetgehalte wordt ook wel frietsaus halfvol genoemd.
Belangrijkste verschillen
De belangrijkste verschillen tussen mayonaise en frietsaus zitten in de ingrediënten en het vetgehalte. Mayonaise heeft een hoger vetgehalte en wordt gemaakt van eigeel, plantaardige olie, azijn of citroensap en mosterd. Frietsaus daarentegen bevat minder vet en heeft een iets zoetere en zuurdere smaak. De ingrediënten van frietsaus zijn vergelijkbaar met die van mayonaise, maar met toevoeging van water en suiker om het vetgehalte te verlagen en de smaak aan te passen.
De geschiedenis achter mayonaise
De geschiedenis van mayonaise gaat ver terug in de tijd, en hoewel de exacte oorsprong niet helemaal duidelijk is, zijn er verschillende theorieën over hoe deze romige saus ontstaan is. Een van de meest geaccepteerde verhalen is dat mayonaise is ontstaan op het Franse eiland Menorca, in de havenstad Mahón, tijdens de bezetting door Franse troepen in de 18e eeuw. De naam werd dan ook mahonnaise, maar de Fransen hebben moeite met het uitspreken van de letter “h”, dus maakten ze er al snel een “y” van en zo werd het mayonnaise. De saus zou zijn gemaakt door Franse chef-koks die lokale ingrediënten gebruikten om een variant te maken van de traditionele Spaanse aioli. Mayonaise verspreidde zich in de 19e eeuw door heel Europa en de Verenigde Staten en werd al snel een populair ingrediënt in tal van gerechten. In de loop der tijd zijn er verschillende variaties op het basisrecept van mayonaise ontstaan, zoals de toevoeging van kruiden, specerijen en andere smaakmakers.
De geschiedenis achter frietsaus
De geschiedenis van frietsaus is nauw verbonden met de geschiedenis van mayonaise en de behoefte aan een lichter, goedkoper alternatief. Frietsaus ontstond in Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw, toen producenten op zoek waren naar een alternatief voor mayonaise met een lager vetgehalte en minder calorieën. Dit resulteerde in een saus die op mayonaise leek, maar met een lager oliegehalte en de toevoeging van water, verdikkingsmiddelen, suiker en zout om de textuur en smaak te behouden. Frietsaus werd al snel populair in Nederland en is sindsdien een vast onderdeel van de Nederlandse eetcultuur geworden, vooral in combinatie met friet (of patat) en andere gefrituurde snacks.
Conclusie
Mayonaise en frietsaus zijn beide populaire sauzen met enkele belangrijke verschillen. Mayonaise is een romige, volle saus met een hoger vetgehalte, terwijl frietsaus een lichter en minder vet alternatief is met een iets zoetere en zuurdere smaak. Hoewel frietsaus bedoeld is als een gezonder alternatief, wordt dit effect grotendeels tenietgedaan door de grote hoeveelheden suiker en zout die worden toegevoegd. Bovendien moeten er aan frietsaus verschillende extra ingrediënten worden toegevoegd om er een smaakvolle saus van te maken. De puristen zullen eerder kiezen voor mayonaise, terwijl sommige mensen die minder vet willen eten voor frietsaus kiezen.
Bronnen:
- Wat is het verschil tussen mayonaise en frietsaus? at 24Kitchen.
- Wat is het verschil tussen mayonaise en fritessaus / halvanaise / light etc? – Jean Bâton.
- Fritessaus – Wikipedia.
- De oorsprong van … Mayonaise. VTM Koken