Wat kan acupunctuur voor mij doen?

Acupunctuur is een behandeling die is afgeleid van de oude Chinese geneeskunde. Dunne naalden worden op bepaalde plaatsen in het lichaam ingebracht voor therapeutische of preventieve doeleinden. Weer mensen vragen zich af of acupunctuur nu echt werkt of dat het onzin is. In dit artikel kijken we naar de wetenschappelijke onderbouwing.

Is het wetenschappelijk bewezen?
Er zijn uitgebreide studies verricht naar acupunctuur, met name voor rug- en nekpijn, artrose/kniepijn, en hoofdpijn. Onderzoekers beginnen echter pas te begrijpen of acupunctuur nuttig kan zijn voor verschillende gezondheidsaandoeningen.

Wat weten we over de effectiviteit van acupunctuur?
Onderzoek suggereert dat acupunctuur kan helpen bij het verminderen van bepaalde pijnlijke aandoeningen, zoals:

Lage rugpijn:

• In een analyse uit 2012 van gegevens over deelnemers aan acupunctuurstudies werden rug- en nekpijn samen bekeken en werd vastgesteld dat echte acupunctuur meer hielp dan geen acupunctuur of gesimuleerde acupunctuur.
• Uit een onderzoek van het Agency for Healthcare Research and Quality uit 2010 bleek dat acupunctuur de lage-rugpijn onmiddellijk na de behandeling verlichtte, maar niet over langere perioden.
• Een systematische review van 2008 van studies over acupunctuur bij lage rugpijn vond sterke aanwijzingen dat het combineren van acupunctuur met gebruikelijke zorg meer helpt dan gebruikelijke zorg alleen. Dezelfde review vond ook sterke aanwijzingen dat er geen verschil is tussen de effecten van echte en gesimuleerde acupunctuur bij mensen met lage-rugpijn.
• In de richtlijnen voor klinische praktijken van de American Pain Society en het American College of Physicians uit 2007 wordt acupunctuur aanbevolen als een van de niet-medicamenteuze benaderingen die artsen moeten overwegen wanneer patiënten met chronische lage-rugpijn niet reageren op zelfzorg (praktijken die mensen zelf kunnen doen, zoals actief blijven, warmte toepassen en pijnstillende medicatie nemen).

Nekpijn:

• Uit een analyse uit 2009 bleek dat werkelijke acupunctuur meer hielp tegen nekpijn dan gesimuleerde acupunctuur, maar de analyse was gebaseerd op een kleine hoeveelheid bewijsmateriaal (slechts drie studies met kleine studiepopulaties).
• Een groot Duits onderzoek met meer dan 14.000 deelnemers evalueerde het toevoegen van acupunctuur aan de gebruikelijke zorg voor nekpijn. De onderzoekers stelden vast dat de deelnemers een grotere verlichting van de pijn rapporteerden dan degenen die geen acupunctuur kregen; de onderzoekers testten geen echte acupunctuur tegen gesimuleerde acupunctuur.

Osteoartritis/kniepijn:

• Een Australische klinische studie uit 2014 met 282 mannen en vrouwen toonde aan dat naald- en laseracupunctuur bescheiden beter waren in het verlichten van kniepijn door osteoartritis dan geen behandeling, maar niet beter dan gesimuleerde (sham) laseracupunctuur. De deelnemers kregen 8 tot 12 werkelijke en gesimuleerde acupunctuurbehandelingen gedurende 12 weken. Deze resultaten zijn over het algemeen consistent met eerdere studies, die aantoonden dat acupunctuur consistent beter is dan geen behandeling, maar niet noodzakelijkerwijs beter dan gesimuleerde acupunctuur bij het verlichten van artrosepijn.
• Een grote analyse uit 2012 van gegevens over deelnemers aan acupunctuurstudies wees uit dat daadwerkelijke acupunctuur meer hielp tegen artrosepijn dan gesimuleerde acupunctuur of geen acupunctuur.
• Een systematische review uit 2010 van onderzoeken naar acupunctuur voor knie- of heupartrose concludeerde dat werkelijke acupunctuur meer hielp tegen artrosepijn dan gesimuleerde acupunctuur of geen acupunctuur. Het verschil tussen werkelijke en gesimuleerde acupunctuur was echter zeer klein, terwijl het verschil tussen acupunctuur en geen acupunctuur groot was.

Hoofdpijn:

• In een analyse uit 2012 van gegevens over individuele deelnemers aan acupunctuurstudies werd gekeken naar migraine en spanningshoofdpijn. Uit de analyse bleek dat werkelijke acupunctuur effectiever was dan geen acupunctuur of gesimuleerde acupunctuur bij het verminderen van de frequentie of de ernst van hoofdpijn.
• Een systematisch overzicht van studies uit 2009 concludeerde dat werkelijke acupunctuur, vergeleken met gesimuleerde acupunctuur of pijnstillende medicijnen, mensen met spanningshoofdpijn hielp. Een systematische review van studies uit 2008 suggereerde dat feitelijke acupunctuur een zeer gering voordeel heeft boven gesimuleerde acupunctuur wat betreft het verminderen van de intensiteit van spanningshoofdpijn en het aantal hoofdpijndagen per maand.
• Uit een systematische review uit 2009 bleek dat toevoeging van acupunctuur aan de basiszorg voor migraine hielp om de migraine frequentie te verminderen. In studies waarin werkelijke acupunctuur werd vergeleken met gesimuleerde acupunctuur, stelden onderzoekers echter vast dat de verschillen tussen de twee behandelingen mogelijk te wijten waren aan toeval.

Andere aandoeningen:

• allergieën
• angst en depressie
• artrose
• chronische pijn, vaak in de nek, rug, knieën, en hoofd
• hoge bloeddruk
• slapeloosheid
• menstruatiekrampen en PMS
• migraine
• ochtendmisselijkheid
• verstuikingen
• beroertes

De resultaten van een systematisch onderzoek waarin gegevens van 11 klinische studies met meer dan 1.200 deelnemers werden gecombineerd, wijzen erop dat acupunctuur (en stimulatie van acupunctuurpunten) kan helpen bij bepaalde symptomen die verband houden met kankerbehandelingen

Acupunctuur wordt sinds de jaren zeventig gepromoot als behandeling om te stoppen met roken, maar onderzoek heeft niet aangetoond dat het mensen helpt te stoppen met roken.

Wat weten we over de veiligheid van acupunctuur?
Acupunctuur wordt over het algemeen als veilig beschouwd wanneer het wordt uitgevoerd door een ervaren, goed opgeleide beoefenaar die steriele naalden gebruikt. Onjuist uitgevoerde acupunctuur kan ernstige bijwerkingen veroorzaken.

Wat is acupunctuur?
Acupunctuur is een techniek waarbij beoefenaars specifieke punten op het lichaam stimuleren – meestal door het inbrengen van dunne naalden door de huid. Het is een van de praktijken die wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM).

Wat de wetenschap zegt over de doeltreffendheid van acupunctuur
Resultaten van een aantal studies suggereren dat acupunctuur kan helpen bij het verlichten van soorten pijn die vaak chronisch zijn, zoals lage rugpijn, nekpijn en osteoartritis/kniepijn. Het kan ook helpen de frequentie van spanningshoofdpijn te verminderen en migraine te voorkomen. Daarom lijkt acupunctuur een redelijke optie voor mensen met chronische pijn om te overwegen. Klinische praktijkrichtlijnen zijn echter inconsistent in hun aanbevelingen over acupunctuur.

De effecten van acupunctuur op de hersenen en het lichaam en hoe deze het best gemeten kunnen worden, beginnen nog maar net begrepen te worden. Het huidige bewijs suggereert dat veel factoren, zoals verwachting en geloof, die niet gerelateerd zijn aan acupunctuur.

Wat de wetenschap zegt over veiligheid en bijwerkingen van acupunctuur
Er zijn relatief weinig complicaties gemeld bij het gebruik van acupunctuur. Toch zijn er complicaties opgetreden door het gebruik van niet-steriele naalden en onjuiste toediening van behandelingen. Wanneer het niet correct wordt toegediend, kan acupunctuur ernstige bijwerkingen veroorzaken, met inbegrip van infecties, doorboorde organen, ingeklapte longen, en letsel aan het centrale zenuwstelsel.

Tips voor veilig gebruik van acupunctuur via een behandelaar:

• Gebruik acupunctuur niet om een bezoek aan een zorgverlener over een gezondheidsprobleem uit te stellen.
• Als je besluit een acupuncturist te bezoeken, controleer dan zijn of haar geloofsbrieven. De meeste staten vereisen een licentie, certificering of registratie om acupunctuur te mogen beoefenen; de opleidings- en trainingsnormen en de vereisten om deze te verkrijgen verschillen echter van staat tot staat. Hoewel een licentie de kwaliteit van de zorg niet garandeert, geeft het wel aan dat de beoefenaar voldoet aan bepaalde normen met betrekking tot de kennis en het gebruik van acupunctuur. De meeste staten vereisen een diploma van de National Certification Commission for Acupuncture and Oriental Medicine voor het verkrijgen van een licentie.
• Sommige conventionele medische beoefenaars, waaronder artsen en tandartsen, beoefenen acupunctuur. Bovendien kunnen nationale acupunctuurorganisaties (die je kunt vinden via bibliotheken of door te zoeken op het internet) doorverwijzen naar acupuncturisten. Wanneer je een acupuncturist overweegt, vraag dan naar zijn opleiding en ervaring.
• Vraag de behandelaar naar het geschatte aantal benodigde behandelingen en hoeveel elke behandeling zal kosten. Sommige verzekeringsmaatschappijen dekken de kosten van acupunctuur, andere niet.
• Help je zorgverleners om je een beter gecoördineerde en veilige zorg te geven door hen te vertellen over alle benaderingen van de gezondheidszorg die je gebruikt. Geef ze een volledig beeld van wat je doet om je gezondheid te beheersen.

Acupunctuur integreren in het echte leven
Voor nu, als je een aandoening hebt waarvoor acupunctuur wetenschappelijke ondersteuning is, is dit wat je kunt verwachten van een sessie: een acupunctuursessie kan tussen 60 en 90 minuten duren, hoewel het grootste deel van deze tijd kan worden besteed aan het bespreken van je symptomen en zorgen met je arts, zonder naalden. Het eigenlijke behandelingsgedeelte van acupunctuur kan ongeveer 30 minuten duren, hoewel je niet noodzakelijk naalden in je huid hoeft te hebben gedurende die tijd! In termen van resultaten, is het bijna onmogelijk te zeggen wat men zou moeten verwachten, omdat iedereen anders reageert op acupunctuur.

Hoe werkt acupunctuur?
Westerse medische acupunctuur is het gebruik van acupunctuur na een medische diagnose. Het gaat om het stimuleren van gevoelszenuwen onder de huid en in de spieren. Dit resulteert in de productie door het lichaam van natuurlijke stoffen, zoals pijnstillende endorfines. Het is waarschijnlijk dat deze natuurlijk vrijgemaakte stoffen verantwoordelijk zijn voor de gunstige effecten die worden ervaren met acupunctuur. Een kuur van acupunctuur zorgt meestal voor een langduriger verlichting van de pijn dan wanneer een enkele behandeling wordt toegepast. Traditionele acupunctuur is gebaseerd op het geloof dat een energie, of “levenskracht”, door het lichaam stroomt in kanalen die meridianen worden genoemd. Deze levenskracht staat bekend als Qi (uitgesproken als “chee”). Beoefenaars die acupunctuur op de traditionele manier toepassen, geloven dat wanneer Qi niet vrij door het lichaam stroomt, dit ziekte kan veroorzaken. Zij geloven ook dat acupunctuur de stroom van Qi kan herstellen, en zo de gezondheid kan herstellen.

Hoe wordt acupunctuur uitgevoerd?
Een eerste acupunctuursessie duurt meestal 20 minuten tot 1 uur en omvat een beoordeling van je algemene gezondheid, medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek, gevolgd door het inbrengen van de acupunctuurnaalden. Behandelingskuren omvatten vaak meerdere afzonderlijke sessies, maar dit kan variëren.

Inbrengen van de naalden
De naalden worden ingebracht op specifieke plaatsen op het lichaam, die beoefenaars acupunctuurpunten noemen. Tijdens de sessie wordt je meestal gevraagd om te zitten of te liggen. Je kunt ook worden gevraagd wat kleren uit te trekken, zodat de acupuncturist bij bepaalde delen van je lichaam kan komen. De gebruikte naalden zijn zeer fijn en zijn meestal een paar centimeter lang. Het zijn naalden voor eenmalig gebruik, vooraf gesteriliseerd, die onmiddellijk na gebruik worden weggegooid. Acupunctuurbeoefenaars kiezen specifieke punten om de naalden te plaatsen op basis van je aandoening. Verschillende punten kunnen worden gebruikt tijdens een typische sessie, afhankelijk van het aantal symptomen dat je heeft. De naalden kunnen net onder de huid worden ingebracht, of dieper zodat ze de spieren bereiken. Als de naalden eenmaal op hun plaats zitten, kunnen ze een paar minuten tot ongeveer 30 minuten op hun plaats blijven. Je kunt een tinteling of een doffe pijn voelen wanneer de naalden worden ingebracht, maar je zou geen noemenswaardige pijn moeten ervaren. Als je dat wel voelt, laat het je arts dan meteen weten.

Veiligheid en regelgeving voor acupunctuur
Er is geen wettelijke regeling voor acupunctuur in ons land. Als je kiest voor acupunctuur, wordt je aangeraden te controleren of de acupunctuurbeoefenaar een gereguleerde beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg is, zoals een arts, verpleegkundige of fysiotherapeut, of lid is van een nationale acupunctuurorganisatie. Je kunt een geaccrediteerd register van acupunctuurbeoefenaars vinden op de website van de Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur. Wanneer het wordt gedaan door een gekwalificeerde beoefenaar, is acupunctuur over het algemeen zeer veilig. In zeldzame gevallen ervaren sommige mensen milde, kortdurende bijwerkingen zoals:

• pijn waar de naalden de huid doorboren
• bloeding of blauwe plekken waar de naalden de huid doorboren
• slaperigheid
• misselijk gevoel
• duizeligheid of flauwvallen
• verergering van reeds bestaande symptomen

Als je een bloedingsstoornis hebt, zoals hemofilie, of antistollingsmiddelen gebruikt, overleg dan met je huisarts voordat je acupunctuur gaat gebruiken. Acupunctuur wordt meestal ook afgeraden als je een metaalallergie of een infectie hebt in het gebied waar naalden kunnen worden ingebracht. Het is over het algemeen veilig om acupunctuur te ondergaan als je zwanger bent. Laat je acupunctuurbeoefenaar echter weten of je zwanger bent, omdat bepaalde acupunctuurpunten niet veilig kunnen worden gebruikt tijdens de zwangerschap.

Bronnen:

• Acupuncture: In Depth, U.S. Department of Health and Human Services.
• Acupuncture, NHS National Health Service (U.K.).
• Is Acupuncture the Miracle Remedy for Everything? Medically reviewed by Debra Sullivan, Ph.D., MSN, R.N., CNE, COI — Written by Danielle Sinay – Healthline.