Werkt Oscillococcinum tegen griep? Een objectieve beoordeling

De laatste jaren staat Oscillococcinum hoog in het lijstje van middelen die in de drogisterij worden verkocht tegen de griep. Onder gezondheidsdeskundigen en onderzoekers wordt de effectiviteit ervan echter in twijfel getrokken. Dit artikel gaat om op de vraag of het echt werkt tegen griepverschijnselen.

Wat is Oscillococcinum?
Oscillococcinum is een homeopathisch middel dat vooral wordt gebruikt ter verlichting van griepsymptomen. Het werd in de jaren 20 van de vorige eeuw bereid door Joseph Roy, die geloofde dat hij een soort ‘oscillerende’ bacterie had gevonden in mensen met de Spaanse griep. Hij beweerde ook dat hij dezelfde bacteriestam in het bloed van mensen had gevonden die andere aandoeningen hadden, zoals kanker, herpes, waterpokken en tuberculose. Oscillococcinum werd gemaakt met een actief ingrediënt dat uit het hart en de lever van een bepaalde eendensoort werd gehaald en daarna meerdere keren werd verdund. Men geloofde dat het middel specifieke verbindingen bevat die kunnen bijdragen aan het bestrijden van griepsymptomen. Maar hoe het werkt blijft onduidelijk. Hoewel de werkzaamheid van Oscillococcinum zeer omstreden is, wordt het over de hele wereld veel gebruikt als natuurlijke remedie tegen griepachtige symptomen, zoals pijn in het hele lichaam, hoofdpijn, rillingen, koorts en vermoeidheid (1).

Kortom: Oscillococcinum is een homeopathisch middel dat wordt bereid met een ingrediënt uit het hart en de lever van een bepaalde soort eend. Men gelooft dat het de symptomen van griep helpt bestrijden.

Het is zeer sterk verdund
Een van de belangrijkste zorgen omtrent Oscillococcinum is de manier waarop het wordt bereid. Het is een verdunning met 200C, volgens een maatvoering die gewoonlijk in de homeopathie wordt gebruikt. Het betekent dat het verdunningsproces 200 keer wordt herhaald totdat er nauwelijks een spoortje van het actieve ingrediënt overblijft in het uiteindelijke product. Verdunning zou volgens de homeopathie leiden tot een verhoogde kracht van een product (2). Helaas is er nog maar weinig onderzoek naar de effectiviteit van deze ultra-verdunde stoffen gedaan en naar de mogelijke voordelen voor de gezondheid (34).

Kortom: Oscillococcinum is een sterk verdund middel waarin nog nauwelijks een spoortje actief ingrediënt aanwezig is.

Bacteriën veroorzaken geen griep
Een ander probleem met Oscillococcinum is dat het is gemaakt op basis van het idee dat een specifieke bacteriestam de griep veroorzaakt. Die stam zou gevonden zijn in het hart en de lever van een eendensoort, die daarom wordt gebruikt in de formule voor Oscillococcinum. De arts die Oscillococcinum zou hebben gecreëerd geloofde ook dat deze bacteriesoort goed zou werken bij de behandeling van allerlei andere aandoeningen, waaronder kanker, herpes, mazelen en waterpokken. Tegenwoordig weet men echter dat de griep wordt veroorzaakt door een virus en niet door een bacterie (5). Bovendien wordt volgens wetenschappers ook van geen van de andere aandoeningen die met Oscillococcinum worden behandeld gedacht dat die worden veroorzaakt door een bacterie. Het is daarom onduidelijk hoe effectief Oscillococcinum kan zijn, gegeven het feit dat het gebaseerd is op theorieën waarvan men nu weet dat ze niet kloppen.

Kortom: Oscillococcinum is gemaakt met het idee dat een bepaalde bacteriestam griep zou veroorzaken. Tegenwoordig weet men echter dat virale infecties griep veroorzaken en niet bacteriën.

Meer onderzoek vereist naar de effectiviteit ervan
De onderzoeken die zijn gedaan naar de effectiviteit van Oscillococcinum leveren gemengde resultaten op. Uit een studie onder 455 mensen bleek bijvoorbeeld dat Oscillococcinum in staat was om het aantal luchtweginfecties te verminderen (6). Een ander onderzoek vond echter dat het waarschijnlijk niet erg effectief is, vooral niet als het gaat om de griep. Een overzicht van zes studies meldt geen significant verschil tussen Oscillococcinum en een placebo bij de preventie van griep (7). Een ander overzicht van zeven studies leverde soortgelijke bevindingen op en toonde aan dat Oscillococcinum de griep niet kon voorkomen. De resultaten wezen uit dat Oscillococcinum de duur  van de griep kon verkorten, maar wel met slechts zeven uur gemiddeld (8). Er is nog maar beperkt onderzoek gedaan naar de effecten van dit homeopathische middel en de meeste studies worden aangemerkt als van lage kwaliteit met een hoog risico op bias (bevooroordeeldheid). Er zijn studies van hoge kwaliteit met een groot aantal proefpersonen nodig om te bepalen hoe Oscillococcinum griepsymptomen kan beïnvloeden.

Kortom: Een studie wees uit dat Oscillococcinum in staat was om de frequentie van luchtweginfecties te beperken, maar uitgebreide overzichtsstudies laten slechts een minimaal gunstig effect zien van het middel bij griep.

Het kan een placebo-effect hebben
Hoewel onderzoek naar het middel gemengde resultaten geeft over de werkzaamheid, blijkt uit sommige studies dat het wel een placebo-effect kan hebben. Er werd bijvoorbeeld in een overzicht van zeven studies geen bewijs gevonden dat Oscillococcinum griep effectief zou kunnen voorkomen of behandelen. De onderzoekers zagen echter wel dat de mensen die Oscillococcinum kregen vaker baat zeiden te hebben bij de behandeling (8). Ander onderzoek suggereert dat veel van de gunstige effecten die worden toegeschreven aan het middel eerder door het placebo-effect zouden komen dan door het middel zelf (9). Vanwege de tegenstrijdige bevindingen is het nodig dat er meer onderzoek komt naar Oscillococcinum om te bepalen of het inderdaad een placebo-effect heeft.

Kortom: Uit sommige onderzoeken blijkt dat Oscillococcinum een placebo-effect kan hebben.

Het is veilig en geeft nauwelijks bijwerkingen
Hoewel het onduidelijk is of Oscillococcinum wel kan helpen bij de griep, bevestigt onderzoek wel dat het meestal veilig is en dat er een minimaal risico op bijwerkingen is. Volgens een overzichtsonderzoek is Oscillococcinum al meer dan 80 jaar op de markt en heeft het een uitstekend veiligheidsprofiel; er zijn nauwelijks tot geen nadelige gezondheidseffecten gemeld (10). Sommige patiënten melden wel angio-oedeem, een ernstige vorm van zwelling, na het innemen van het middel. Het is echter onduidelijk of het middel dit veroorzaakte of dat er andere factoren meespeelden (11). Houd ook in gedachten dat Oscillococcinum op de meeste plekken wordt verkocht als voedingssupplement en niet als medicijn, waaronder in de VS. Het wordt daarom niet gereguleerd door de FDA (Voedsel- en Warenautoriteit in de VS) en hoeft niet aan dezelfde standaard te voldoen als een medicijn als het gaat om veiligheid, kwaliteit en effectiviteit.

Kortom: Oscillococcinum wordt over het algemeen als veilig beschouwd en er zijn maar erg weinig nadelige effecten van bekend. Het wordt echter verkocht als voedingssupplement op de meeste plaatsen, waardoor er minder strikte regels voor gelden als voor medicijnen.

Conclusie
Oscillococcinum is een homeopathisch middel tegen griep. Vanwege de twijfelachtige wetenschap achter het product en een gebrek aan hoogwaardig onderzoek blijft de effectiviteit ervan controversieel. Het zou eerder een placebo-effect hebben dan echte medische eigenschappen. Het wordt echter wel als veilig beschouwd en heeft minimale bijwerkingen. Als je het gevoel hebt dat het voor jou werkt, kun je het veilig gebruiken als je last krijgt van de griep (met toestemming vertaald).

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:
Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Word lid van onze nieuwsbrief en ontvang gratis meer dan 100 wetenschappelijke tips om af te vallen!

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.