Bij de toenemende vraag naar gezondere en verantwoordelijkere keuzes in onze levensstijl, is de vraag naar alcoholvrij bier sterk gestegen. Maar bevat alcoholvrij bier werkelijk geen alcohol? Dit artikel duikt in de wereld van het bierbrouwen om dit mysterie te ontrafelen.
Het brouwproces
Het antwoord op deze vraag ligt in het brouwproces. Traditioneel bier wordt gemaakt door de fermentatie van granen, meestal gerst, waarbij suikers worden omgezet in alcohol door gist. Alcoholvrij bier wordt op een vergelijkbare manier gebrouwen, maar er zijn extra stappen betrokken om de alcohol te verwijderen of te verminderen.
Er zijn twee hoofdmethoden voor het produceren van alcoholvrij bier. De eerste methode is stoppen met het fermentatieproces voordat de gist alle suikers kan omzetten in alcohol. De tweede methode betreft het voltooien van het volledige brouwproces en vervolgens het verwijderen van de alcohol door verwarming of vacuümdestillatie:
- Speciale gisttechniek: Het gistingsproces speelt een cruciale rol bij het bepalen van het koolzuurgehalte, het alcoholpercentage en de algehele smaak van bier. In de brouwprocedure voor alcoholvrij bier wordt een speciale gistsoort ingezet, en de fermentatie vindt plaats bij een lagere temperatuur. Het sleutelmoment in dit proces is het afbreken van het brouwproces net voordat de gistcellen alcohol kunnen produceren. Hierdoor ontstaat een biervariant zonder alcohol.
- Destillatiemethode: Een alternatieve techniek voor het creëren van alcoholvrij bier is destillatie. Hierbij wordt het bier eerst op de reguliere manier, inclusief alcohol, gebrouwen. Gedurende het brouwproces wordt de alcohol door middel van verhitting verwijderd. Dit proces heeft echter een bijeffect: niet alleen de alcohol verdampt, maar ook belangrijke aroma’s gaan verloren. Om de kenmerkende smaak van het 0.0% bier te waarborgen, worden de aroma’s tijdens de destillatie onttrokken en later opnieuw toegevoegd.
Minder gebruikelijke methode
Een andere, minder gebruikelijke, methode om alcohol uit bier te halen is door middel van filtratie tijdens het brouwproces. Hiervoor wordt een speciaal membraan gebruikt om het bier door te persen. Hoewel deze methode effectief is, is het een tijdrovend en kostbaar proces, waardoor het minder vaak wordt toegepast door brouwers.
Bevat alcoholvrij bier alcohol?
Het korte antwoord is: ja, meestal wel, maar in zeer kleine hoeveelheden. De meeste ‘alcoholvrije’ bieren bevatten in werkelijkheid een klein percentage alcohol, meestal minder dan 0,5%. Dit komt omdat het extreem moeilijk is om alle alcohol volledig te verwijderen zonder de smaak van het bier te beïnvloeden. Het is belangrijk op te merken dat het alcoholpercentage in alcoholvrij bier zo laag is dat het over het algemeen als verwaarloosbaar wordt beschouwd. Ter vergelijking: natuurlijke fermentatieprocessen vinden plaats in verschillende voedingsmiddelen die we regelmatig consumeren, zoals brood en rijp fruit, die ook sporen van alcohol kunnen bevatten. In de Nederlandse wetboeken staat beschreven dat voor een biertje het label ‘alcoholvrij’ of ‘malt’ te verdienen, er niet meer dan 0,1% alcohol in mag zitten. Om dat in perspectief te plaatsen: dat is ongeveer net zoveel alcohol als je zou vinden in een goed rijpe banaan. Ter vergelijking, zelfs in vruchtensap kan er tot 0,5% alcohol zitten. Als je op een bierflesje ziet dat er 0.0 op het label staat, houdt dat in dat er naar beneden afgerond 0.0% alcohol in het bier aanwezig is. Heineken geeft aan dat hun 0.0 bier een zeer kleine hoeveelheid alcohol bevat van maximaal 0,03%.
Alcoholarm
Er is ook een categorie die we ‘alcoholarm bier’ noemen. De Nederlandse wet schrijft voor dat een in Nederland geproduceerd biertje als ‘alcoholarm’ wordt aangemerkt als het alcoholgehalte boven de 0,1%, maar niet meer dan 1,2% is. In de praktijk kom je erachter dat de meeste alcoholarme biertjes in Nederland ongeveer 0,5% alcohol bevatten.
Buitenland
Het is van belang op te merken dat de regelgeving met betrekking tot ‘alcoholvrij’ bier varieert binnen de Europese grenzen. Zo kan bijvoorbeeld een Duits gebrouwen ‘alcoholvrij’ biertje tot 0,5% alcohol bevatten, terwijl een Spaanse variant zelfs tot 1,2% alcohol mag bevatten. Ondanks deze variaties zijn deze bieren ook verkrijgbaar in Nederland, en worden ze nog steeds geadverteerd als ‘alcoholvrij’. Daarom wordt sterk aanbevolen om het label zorgvuldig te bekijken en het daadwerkelijke alcoholpercentage te controleren voordat je een ‘alcoholvrij’ biertje consumeert. Deze voorzichtigheid is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de consumptie voldoet aan jouw specifieke dieet- of gezondheidsdoelen. Het Voedingscentrum heeft ontdekt dat bieren met het label ‘alcoholvrij’, ‘alkoholfrei’ of ‘non alcoholic’ soms toch alcohol bevatten, nadat het de etiketten van een aantal bieren heeft geanalyseerd. Sommige geïmporteerde bieren bevatten meer alcohol dan volgens de Nederlandse wet is toegestaan onder de benaming ‘alcoholvrij’.
Kun je alcoholvrij bier drinken als je zwanger bent?
Als je zwanger bent en alcoholvrij bier wilt drinken, moet je ervoor zorgen dat het bier 0.0% alcohol bevat. Als je per ongeluk bier met maximaal 0.5% alcohol hebt gedronken, hoef je je geen zorgen te maken over je gezondheid of die van je baby. Het is echter belangrijk om altijd het etiket te controleren en ervoor te zorgen dat fabrikanten en importeurs zich aan de Nederlandse regels houden. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt hierop toezicht.
Controleer het etiket
Het is belangrijk om het alcoholpercentage op het etiket van alcoholvrije bieren te controleren, maar het is niet altijd goed zichtbaar of leesbaar. Soms staat het zelfs helemaal niet op het etiket. Kies daarom altijd voor bieren met 0.0% alcohol om er zeker van te zijn dat er geen alcohol in zit.
Slotwoord
Het is dus duidelijk dat de term “alcoholvrij bier” een beetje misleidend kan zijn, aangezien de meeste varianten inderdaad een minimaal percentage alcohol bevatten. Toch is de aanwezige hoeveelheid zo laag dat het over het algemeen niet als significant wordt beschouwd. Het is altijd raadzaam om het etiket te controleren als je absoluut zeker wilt zijn van het alcoholgehalte in je bier. Voor degenen die op zoek zijn naar een verantwoordelijke keuze zonder de geliefde biersmaak te missen, blijft alcoholvrij bier een uitstekende keuze.
Bronnen:
- Heineken® 0.0: Een lekker 0.0 biertje drinken, now you can! 2023, Heineken.com.
- “Alcoholvrij” bier is soms niet echt vrij van alcohol | Voedingscentrum. (2020, June 19).
- De feiten over alcoholvrij bier. 2019, November 8 – Nederlandse Brouwers.
- Hoe wordt alcoholvrij bier gemaakt? Brouwproces Alcoholvrij Bier – Nederlandse Brouwers.
