Volgens een recente publicatie in de gezaghebbende Lancet lijkt zout ons te beschermen tegen hartfalen. De wetenschappers baseren zich op de PURE-studie, waaraan 140.000 mensen uit 21 landen meedoen. Volgens de onderzoekers verhoogt zout wel de bloeddruk, maar niet het risico op hart- en vaatziekten. Het Voedingscentrum en de Consumentenbond waarschuwen al jaren voor het gevaar van te veel zout. Hoe zit dit nu precies?
Het ware probleem
Het is niet de eerste keer dat wetenschappers concluderen dat zout misschien toch niet zo slecht is als gedacht (1, 2). Ondertussen houdt de Consumentenbond al jaren een kruistocht tegen het gebruik van zout (3). Het is volgens hen een ziekmaker (4). Ook het Voedingscentrum adviseert om zoveel mogelijk bij zout weg te blijven (5). Als je beter kijkt naar hun adviezen, dan blijkt dat het vooral gaat om zout in bewerkte producten. Maar zowel de Consumentenbond als het Voedingscentrum hebben geen bezwaar tegen bewerkte producten, als er maar weinig zout in zit. Wat ze vergeten is dat er ook onderzoekers zijn die melden dat niet zout, maar juist suiker op de lange termijn voor problemen aan het cardiovasculaire stelsel kan zorgen (6). Het probleem is dus eigenlijk geraffineerd fabrieksvoedsel met zowel suiker als zout. Het is te kortzichtig om alleen op zout gefocust te zijn.
Het Voedingscentrum
Mijn grootste bezwaar tegen het Voedingscentrum is dat deze organisatie het niet opneemt voor de burger. Ze geven adviezen waar bijna niemand naar luistert en doen vervolgens niks tegen alle misstanden. Kindermarketing, snoep bij de kassa, productmisleiding, bestrijdingsmiddelen op ons eten, snoepautomaten op scholen, schadelijke stoffen in onze verpakkingen: ze kijken gewoon toe. Laatst is er een kind overleden door het drinken van energiedrankjes (7), maar ondertussen heeft het Voedingscentrum het te druk met waarschuwen voor biologische producten. Op hun site staat te lezen dat biologische voeding niet gezonder is en beslist geen must is voor je gezondheid (8). Dat terwijl er een toename in het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de reguliere landbouw is vastgesteld (9). Er is zelfs een levendige handel in illegale bestrijdingsmiddelen (10). Het Voedingscentrum is zeer passief. Het lijkt er soms op dat het een stichting is die vooral bestaat om de industrie te beschermen en zichzelf te onderhouden.
Orthomoleculaire therapie
Ook de orthomoleculaire geneeskunde zou volgens de site van het Voedingscentrum niet bewezen werkzaam zijn; er wordt geïnsinueerd dat de werking louter berust op het placebo-effect (11). De orthomoleculaire voedingsleer schrijft onbewerkte voedingsmiddelen voor zonder e-nummers. Het Voedingscentrum verdedigt de e-nummers nog altijd (12). De orthomoleculaire geneeskunde adviseert om geraffineerd keukenzout dat slechts uit natrium en chloride bestaat, te vervangen door ongeraffineerd zeezout. In ongeraffineerd (Keltisch) zeezout zitten meer dan 84 mineralen en spoorelementen.
Geen verschil?
Volgens zowel de Consumentenbond als het Voedingscentrum is er geen verschil tussen geraffineerd en ongeraffineerd zout. Onderzoekers hebben hier recent nog naar gekeken en die zien wel degelijk een verschil. Volgens hen werkt onbewerkt zeezout helemaal niet zo bloeddrukverhogend in vergelijking met keukenzout (13). Dat is ook logisch als je bedenkt dat het derde mineraal in ongeraffineerd zout magnesium is, dat bloeddrukverlagend werkt (14).
Spoorelementen
In zeezout komen heel veel mineralen voor in de vorm van spoorelementen. Hier hebben we niet veel van nodig, daarom heten het ook spoorelementen. Veel van die spoorelementen beschermen tegen hart- en vaatziekten (15). De beste bronnen van mineralen zijn groenten, fruit en noten. Alleen ongeraffineerd zout eten om aan je mineralen te komen is dan ook niet de effectiefste manier om aan mineralen te komen. Het is wel een stuk gezonder dan de geraffineerde variant. Ook een stuk lekkerder overigens.
Is zout nu goed of slecht?
Of zout gezond of ongezond is, hangt vooral af van de dosis. Het gezondheidseffect van zout kent een U-curve: een teveel is niet goed en een tekort ook niet. Voldoende zout zorgt ervoor dat het menselijk lichaam gehydrateerd blijft (16), er minder spierkrampen optreden (17) en de zenuwgeleiding zich kan voltrekken (18). Een tekort aan zout kan volgens sommige onderzoekers zelfs het ‘slechte’ cholesterol verhogen (19) en insulineresistentie aanjagen (20). Een teveel aan zout kan weer het risico op maagkanker verhogen (21). Als je wegblijft bij sterk bewerkte fabrieksproducten, dan zal je niet gauw in de problemen komen.
Het is voor mij onbegrijpelijk dat de grote instanties niet waarschuwen voor geraffineerde voeding en dat we organisaties als Foodwatch en Wakker Dier nodig hebben om mensen en bedrijven wakker te schudden. Het begint er soms op te lijken dat de adviesorganen aan de leiband van de industrie lopen. Wat mij betreft is het weer een signaal dat we zelf op onderzoek uit moeten gaan en niet klakkeloos alle informatie voor waar moeten aannemen. Vroeger dacht men dat de aarde plat was. Nu weten we beter…
