Voedingswaardetabel van speculaas per 100 gram:

Per 100 g	Speculaas	ADH*
kcal	475	23,75%
Kj	1993	23,73%
Water (g)	4,5	0,23%
Eiwit (g)	5,2	9,29%
Koolhydraten (g)	65,1	25,04%
Suiker (g)	28,1
Vet (g)	20,9	29,86%
Verzadigd (g)	11,1
E.O.V. (g)	6,5
M.O.V. (g)	1,7
Omega 6 (g)	1,52
Omega 3 (g)	0,22
Cholesterol (mg)	24,1
Vezels (g)	3	8,57%
A (mg)	0,112	12,44%
B1 (mg)	0,02	1,82%
B2 (mg)	0,03	2,00%
B3 (mg)	0,7	4,38%
B5 (mg)		0,00%
B6 (mg)	0,007	0,47%
B11 / Foliumzuur  (ug)	8,6	2,87%
B12 (ug)	0	0,00%
C (mg)	0	0,00%
D (ug)	0,1	1,00%
E (mg)	2,8	28,00%
Vitamine K (ug)		0,00%
Natrium (mg)	399	39,90%
Kalium (mg)	123	3,51%
Calcium (mg)	39	3,90%
Fosfor (mg)	125	15,63%
IJzer (mg)	1,3	16,25%
Jodium (ug)	1,9	1,27%
Magnesium (mg)	14	4,67%
Koper (mg)	0,06	6,67%
Selenium (ug)	4	7,27%
Zink (mg)	0,5	3,33%

Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Over speculaas
Speculaas is één van Hollands bekendste koekjes. Ze worden vooral in de periode rond Sinterklaas gegeten. Speculaas bestaat uit bloem, boter, melk, suiker, specerijen en bakpoeder. Naast de gewone speculaasjes zijn er ook de dikkere speculaasbrokken en er is de gevulde speculaas met amandelspijs.

Herkomst
Speculaas komt voort uit een oeroud gebruik om koek te offeren aan goden. De Germanen beeldden dieren af op de koeken. Al rond de zesde eeuw beeldden christenen heiligen af op feestgebak. Koeken, genaamd ‘claeskoeken’, leken destijds nog niet op de speculaas van nu.

Vanaf de zestiende eeuw, met de komst van de VOC-handel, maakte het Nederlandse volk kennis met exotische specerijen zoals kruidnagel, foelie, kaneel, nootmuskaat en kardemom. Voor die tijd waren de specerijen wel beschikbaar voor bakkers, maar ze waren heel prijzig. Later kwamen ze in grote hoeveelheden beschikbaar en werden ook meer betaalbaar. Rond deze periode werd ook de echte speculaas ontwikkeld. Elke bakker had zijn eigen geheime recept.

Tegenwoordig bevat speculaas meestal de volgende kruiden:

• gemberpoeder
• kaneel
• kardemom
• kruidnagel
• nootmuskaat
• witte peper.

Soms wordt er gevarieerd met kruiden zoals anijs, korianderzaad en foelie.

Verkrijgbaar
Speculaasjes zijn het hele jaar door verkrijgbaar in de supermarkt. De ambachtelijke speculazen worden veelal alleen in het najaar gebakken vanwege Sinterklaas en de adventstijd. Uiteraard kun je speculaas zelf maken. Op internet staan talloze recepten. Van traditioneel tot de meer ‘gezonde’ of vegan variant zonder zuivel, gluten en/of geraffineerde suikers.

Toepassing
Speculaas wordt gewoonlijk gegeten bij de koffie, thee of chocomelk. Maar je kunt er natuurlijk ook andere dingen mee doen. Zo kun je speculaasjes verwerken in een taart(bodem) of je kunt gevulde speculaastaart maken. Je kunt ook een lekkere speculaas-smoothie maken door speculaas te blenderen met bijvoorbeeld banaan, (plantaardige) melk en kaneel. Sommige mensen doen speculaas op brood. Er is zelfs smeerbare ‘speculoos’ te koop.

Wist je dat?

• Bakkers hun deeg vroeger al drie maanden van tevoren maakten om het te laten rijpen?
• In het Engels de koekjes bekend staan als ‘spiced bisquit‘ of ‘windmill cookies’?
• Amsterdam in de zeventiende eeuw de opslagplaats was van specerijen voor heel Europa?
• Vanaf de negentiende eeuw speculaas ook in de fabriek werd gemaakt? Voor die tijd werd alle speculaas ambachtelijk bereid.

Wetenschappelijke informatie over speculaas
Onderzoekers geven aan dat in biscuits doorgaans veel van het kankerverwekkende acrylamide te vinden is (1). Daarom is het beter niet al te veel speculaas te eten. Wel  beschikken de speculaaskruiden over een sterke antioxidantkracht, die de vorming van acrylamide deels tegengaat (2).

Onderzoekers raden aan te kiezen voor volkoren speculaas, omdat hier meer antioxidanten in aanwezig zijn (3). Speculaaskoekjes vallen in de categorie ‘sterk bewerkte / geraffineerde’ producten. Hierom en vanwege de lage voedingswaarde en vele calorieën kan je ze het beste zo min mogelijk eten. (4).

Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek: