Voedingswaarde van aardappelen per 100 gram:
| Per 100 gram | Aardappelen | ADH* |
| kcal | 88 | 4,40% |
| Kj | 371 | 4,40% |
| Water (g) | 77 | 3,85% |
| Eiwit (g) | 2 | 3,57% |
| Koolhydraten (g) | 19 | 7,31% |
| Suiker (g) | – | |
| Vet (g) | 0,1 | 0,14% |
| Verzadigd (g) | – | |
| E.O.V. (g) | – | |
| M.O.V. (g) | – | |
| Omega 6 (g) | – | |
| Omega 3 (g) | – | |
| Cholesterol (mg) | – | |
| Vezels (g) | 1,8 | 5,14% |
| A (mg) | – | |
| B1 (mg) | 0,12 | 10,91% |
| B2 (mg) | 0,04 | 2,67% |
| B3 (mg) | 1,2 | 7,50% |
| B5 (mg) | 0,36 | 7,20% |
| B6 (mg) | 0,32 | 21,33% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 20 | 6,67% |
| B12 (ug) | – | |
| C (mg) | 14 | 18,67% |
| D (ug) | – | |
| E (mg) | – | |
| Vitamine K (ug) | – | |
| Natrium (mg) | 2 | 0,20% |
| Kalium (mg) | 450 | 12,86% |
| Calcium (mg) | 6 | 0,60% |
| Fosfor (mg) | 60 | 7,50% |
| IJzer (mg) | 0,5 | 6,25% |
| Jodium (ug) | 2,5 | 1,7% |
| Magnesium (mg) | 22 | 7,33% |
| Koper (mg) | 0,09 | 10,00% |
| Selenium (ug) | 1 | 1,82% |
| Zink (mg) | 0,37 | 2,47% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Voedingswaarde van aardappels
De aardappelplant legt haar energievoorraad onder de grond aan in knolletjes. Deze knolletjes, die wij kennen als ‘aardappels’, bevatten een hoge dosis zetmeel. De aardappel is wereldwijd de belangrijkste voedselbron na mais, tarwe en rijst.
Herkomst
De aardappel is een gewas met een lange geschiedenis. Spaanse ontdekkingsreizigers hebben de aardappel vanuit Zuid-Amerika naar Europa gebracht. Monniken zorgden vanuit Spanje voor de verspreiding naar de andere Europese landen. De Inca’s verbouwden deze plant toen al honderden jaren. DNA-onderzoek heeft aangetoond dat alle aardappelrassen afstammen van één plantensoort uit Peru.
Soorten
Er worden verschillende aardappelsoorten verbouwd voor allerlei doeleinden. In Nederland worden wel 250 rassen geteeld! Zo zijn er consumptie-, poot- en fabrieksaardappelen. Uit pootaardappelen groeien nieuwe aardappelplanten. Fabrieks- en zetmeelaardappelen worden, zoals de naam al doet vermoeden, in fabrieken verwerkt tot aardappelzetmeel. De aardappel die op ons bord belandt, valt onder de noemer ‘consumptieaardappel’.
Verkrijgbaar
Aardappelen zijn het hele jaar door verkrijgbaar. De ‘nieuwe oogst’ is te koop tegen het einde van de lente t/m de herfst. In april en mei komen nieuwe aardappelen vaak uit landen rondom de Middellandse Zee.
Bewaren
Afhankelijk van het ras en mits juist bewaard zijn aardappelen vrij lang houdbaar. Je kunt ze het beste bewaren op een donkere, koele en droge plaats. Wanneer een geschilde aardappel groen kleurt, is hij niet meer eetbaar.
Toepassing
De aardappel is een allemansvriend in de keuken. Hij leent zich voor koken, stomen, roosteren, bakken, frituren en pureren. Alleen rauw is hij niet eetbaar. Nederland staat bekend om de grote aardappelconsumptie: zo’n 80 tot 140 kilo per persoon, per jaar! Wie is er niet groot geworden met het bekende trio: aardappelen, groente, vlees? Ook in de verschillende oer Nederlandse stamppotten speelt de aardappel de hoofdrol. Vergeet tot slot niet dat ook nog eens behoorlijk wat aardappelen worden geconsumeerd in de vorm van friet, chips en aardappelsnacks.
Wist je dat:
- Aardappelen zeer gevoelig zijn voor ziektes en plagen en er daarom veel pesticiden worden gebruikt tijdens het groeiproces? Koop ze daarom bij voorkeur biologisch.
- De aardappel in veel landen als groente wordt beschouwd?
- De aardappel behoort tot de nachtschadefamilie?
- De zoete aardappel geen familie is van de aardappel?
- De aardappel behoorlijk wat vitamines, mineralen en vezels bevat, maar wel een hoge glycemische index heeft?
- Het eten van koude aardappelen gezond is vanwege een vertraagde stijging van de bloedsuikerspiegel en zorgt voor boterzuurvorming in de dikke darm?
- De stengels, bladeren en bessen van de aardappelplant giftig zijn?
- Hoe bruiner je aardappels bakt, hoe meer van de giftige stof acrylamide ontstaat? Een stof die ook in chips is te vinden.
Wetenschappelijke weetjes over aardappels
Onderzoekers schatten dat er tussen de 1500 en 2000 verschillende aardappelrassen bestaan (1). Het veel en vaak eten van aardappels kan leiden tot overgewicht (2). Daarentegen verzadigen gekookte aardappels het meest van alle voedingsmiddelen (3). Een afgekoelde gekookte aardappel is iets gezonder dan een warme: de suikers zijn dan moeilijker opneembaar omdat ze zijn omgezet in resistent zetmeel (4). Deze suikers worden niet in de dunne darm opgenomen, maar gefermenteerd in de dikke darm. Dit bevordert de gezondheid van de darmflora (5). Rauw aardappelsap staat bekend als heilzaam bij maagproblemen, zoals brandend maagzuur en zweren (6). Aardappels bevatten veel snel opneembare koolhydraten. Bij overmatige consumptie kan dit zorgen voor een verhoogde bloeddruk (7).
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
(1) Machida-Hirano R. Diversity of potato genetic resources. Breeding Science. 2015;65(1):26-40.
(2) Halkjaer J, Tjønneland A, Overvad K, Sørensen TI. Dietary predictors of 5-year changes in waist circumference. Journal of the American Dietetic Association. 2009; 109(8):1356-66.
(3) Holt SH, Miller JC, Petocz P, Farmakalidis E. A satiety index of common foods. European journal of clinical nutrition. 1995; 49(9):675-90.
(4) Raatz SK, Idso L, Johnson LK, Jackson MI, Combs GF. Resistant starch analysis of commonly consumed potatoes: Content varies by cooking method and service temperature but not by variety. Food chemistry. 2016; 208:297-300.
(5) Higgins JA. Resistant starch: metabolic effects and potential health benefits. Journal of AOAC International. 2004; 87(3):761-8.
(6) Chrubasik S, Chrubasik C, Torda T, Madisch A. Efficacy and tolerability of potato juice in dyspeptic patients: a pilot study. Phytomedicine: international journal of phytotherapy and phytopharmacology. 2006; 13(1-2):11-5.
(7) Borgi L, Rimm EB, Willett WC, Forman JP. Potato intake and incidence of hypertension: results from three prospective US cohort studies. The BMJ. 2016;353:i2351.
