Voedingswaardetabel van wortel per 100 gram:
Per 100 g / ml | Wortel | ADH* |
kcal | 33 | 1,65% |
Kj | 140 | 1,67% |
Water (g) | 89,2 | 4,46% |
Eiwit (g) | 1 | 1,79% |
Koolhydraten (g) | 5,2 | 2,00% |
Suiker (g) | 4,9 | |
Vet (g) | 0,2 | 0,29% |
Verzadigd (g) | – | |
E.O.V. (g) | – | |
M.O.V. (g) | – | |
Omega 6 (g) | – | |
Omega 3 (g) | – | |
Cholesterol (mg) | – | |
Vezels (g) | 3,4 | 9,71% |
A / Retinol (mg) | 0 | 0% |
Beta-caroteen (µg) | 6984 | |
Alfa-caroteen (µg) | 2684 | |
RAE (µg)** | 694 | |
Retinol equivalenten (RE) (µg)** | 1390 | |
B1 (mg) | 0,07 | 6,36% |
B2 (mg) | 0,05 | 3,33% |
B3 (mg) | 0,6 | 3,75% |
B5 (mg) | 0,27 | 5,40% |
B6 (mg) | 0,09 | 6,00% |
B11 / Foliumzuur (ug) | 13 | 4,33% |
B12 (ug) | – | |
C (mg) | 2 | 2,67% |
D (ug) | – | |
E (mg) | 0,5 | 5,00% |
Vitamine K (ug) | 7,4 | 6,17% |
Natrium (mg) | 60 | 6,00% |
Kalium (mg) | 290 | 8,29% |
Calcium (mg) | 40 | 4,00% |
Fosfor (mg) | 35 | 4,38% |
IJzer (mg) | 0,2 | 2,5% |
Jodium (ug) | 2,5 | 1,67% |
Magnesium (mg) | 10 | 3,33% |
Koper (mg) | 0,13 | 14,44% |
Selenium (ug) | 0,1 | 0,18% |
Zink (mg) | 0,6 | 4,00% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
** RAE staat voor equivalenten: 1 RAE = 1 microgram retinol = 12 microgram bètacaroteen = 24 microgram alfa-caroteen
Over wortelen
Wortelen zijn helemaal ingeburgerd in ons menu. Je kan ze de hele dag door eten: ’s ochtends door een omelet of als juice, als snackgroente bij de lunch en als groente bij het diner. Wortelen zijn zeer veelzijdig en dankzij de wat zoete smaak algemeen geliefd.
Herkomst en groeiwijze
De wortel is een gekweekte groentesoort en stamt af van de wilde peen. Deze is wit van kleur. De twee onderlinge soorten kruisen gemakkelijk. De plant behoort tot de schermbloemfamilie. De oranje wortel, zoals wij die kennen, is ontstaan uit kruisingen. De groente wordt het hele jaar door verbouwd. Er is een vroege-, een zomer- en een herfstteelt. Bij een overschot worden wortelen opgeslagen.
Verkrijgbaar
Van de wortel bestaan er twee variëteiten: de waspeen (ook wel bospeen genoemd) en de winterwortel. Waspeen is eigenlijk niks anders dan een gewassen bospeen zonder loof. Waspeen is een typische lentegroente en komt in het voorjaar van Nederlandse bodem. De rest van het jaar komt waspeen uit Duitsland, Frankrijk, Spanje en zelfs uit Israël. Winterwortel groeit, ondanks z’n naam, het hele jaar door in Nederland en wordt dus jaarrond aangeboden. Winterpeen is over het algemeen goedkoper dan waspeen.
Let er bij het kopen van wortelen op dat de groente stevig aanvoelt en niet te veel kapotte plekken heeft. De wortelen mogen in ieder geval geen beurse plekken hebben. Wanneer een wortel gaat verkleuren, vaak groenachtig, dan heeft hij zijn beste tijd gehad.
Bewaren
Bewaar wortelen op een koele plek, dan blijft de groente zo’n vier weken goed. Winterwortelen zelfs nog iets langer. Dus een handige groente om op voorraad te hebben.
Toepassing
Rauwe wortelen zijn lekker als tussendoortje, eventueel met een dip erbij. Geraspt zijn ze goed te verwerken in een salade met bijvoorbeeld: witlof, rode of witte kool, sinaasappel, rozijnen of sesamzaad. Wortelen zijn ook zeer geschikt om te roosteren in de oven en worden dan zoeter van smaak. Ook wokken met wortelen zorgt ervoor dat de zoete smaak meer naar voren komt.
Wortelen doen het goed in allerlei soorten gerechten, uit alle windstreken. Lekker in een Italiaanse pastasaus, een oosterse wokschotel of een Franse stoofpot. Dankzij de zoete smaak zijn wortelen ook geschikt om mee te bakken. Denk aan een wortelcake of wortelkoekjes. Ook het maken van een wortel-havermoutpap behoort tot de mogelijkheden.
Wist je dat:
- De teelt van wortelen zeer gevoelig is voor allerlei ziekten en plagen?
- Verschillende gezonde voedingsstoffen in een wortel beter worden opgenomen wanneer de wortel is gegaard? Met wat vet is de bètacaroteen (provitamine A) nog beter om te zetten naar vitamine A. Ongeveer de helft van de provitamine A kan worden omgezet naar vitamine A (retinol).
- Niet alle wortels mooi recht uit de grond komen? Kromme exemplaren worden gebruikt als veevoer of getransporteerd naar fabrieken waarin het voor andere producten wordt gebruikt.
Wetenschappelijke weetjes over de voedingswaarde van wortel
Recent is er door de Wageningen universiteit een tienjarig onderzoek afgesloten waaruit blijkt dat het eten van oranje wortelen het risico op hart- en vaatziekte met maar liefst 35% laat dalen (1).
Andere studies lieten zien dat wortelen het vermogen hebben om het cholesterol en het risico op prostaatkanker te verlagen (2, 3). Het koken van een wortel maakt het aanwezige bètacaroteen nog beter opneembaar. Van oudsher worden worteltjes aanbevolen voor de ogen en tegen nachtblindheid. Studies kunnen deze werkzaamheid inmiddels bevestigen (4). Door wat roomboter toe te voegen aan worteltjes wordt bètacaroteen beter opgenomen (5).
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
1. Oude Griep LM, Verschuren WM, Kromhout D, Ocké MC, Geleijnse JM. Colours of fruit and vegetables and 10-year incidence of CHD. The British journal of nutrition. 2011; 106(10):1562-9.
2. Xu X, Cheng Y, Li S. Dietary carrot consumption and the risk of prostate cancer. European journal of nutrition. 2014; 53(8):1615-23.
3. Nicolle C, Cardinault N, Aprikian O. Effect of carrot intake on cholesterol metabolism and on antioxidant status in cholesterol-fed rat. European journal of nutrition. 2003; 42(5):254-61.
4. Smith W, Mitchell P, Lazarus R. Carrots, carotene and seeing in the dark. Australian and New Zealand journal of ophthalmology. 1999; 27(3-4):200-3.
5. Brown MJ, Ferruzzi MG, Nguyen ML. Carotenoid bioavailability is higher from salads ingested with full-fat than with fat-reduced salad dressings as measured with electrochemical detection. The American journal of clinical nutrition. 2004; 80(2):396-403.