Elk jaar brengt het wetenschappelijk onderzoeksteam van de EWG een update uit met de vastgestelde hoeveelheid aan bestrijdingsmiddelen op groente en fruit. Hieruit volgt dan de bekendmaking van de beroemde Dirty Dozen en Clean Fifteen, die respectievelijk de gewassen met de meeste en minste bestrijdingsmiddelen weergeven. In dit artikel bespreken we de resultaten!
Eerst even wat meer over de EWG. De letters EWG staan voor Environmental Working Group. Deze Amerikaanse onderzoeksgroep zet zich sinds 1992 in voor het bevorderen van gezondheid. In het begin waren ze meer gericht op het beschermen van de gezondheid van kinderen, maar later zagen ze ook de noodzaak ervan in om dit uit te breiden naar volwassenen. Het is een non-profitorganisatie die voornamelijk werkt op basis van donaties van particulieren (1).
De EWG publiceerde de toplijst van groenten en fruit met de meeste en minste bestrijdingsmiddelen voor het eerst in 2004 en brengt sindsdien jaarlijks een update uit (2). De lijst van dit jaar is samengesteld op basis van een analyse van meer dan 47.510 monsters die door de FDA (Food and Drug Administration) en het ministerie van Landbouw in de Verenigde Staten zijn genomen. Deze monsters zijn weer afkomstig van groenten en fruit zoals we ze thuis bereiden. Dit betekent dat ze goed zijn gewassen en geschild. Dus bananen worden voor het testen geschild en bosbessen en perziken worden gewassen. Omdat alle producten voor de analyse grondig zijn schoongemaakt, verandert het wassen van een groente of vrucht de plaats in de lijst niet.
De rangschikking is overigens niet alleen gebaseerd op het percentage monsters met bestrijdingsmiddelen, maar ook op het aantal en de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen in alle monsters en in afzonderlijke monsters.
De uitslag van de EWG bestrijdingsmiddelenanalyse 2024
De Dirty Dozen (meest bespoten):
- Aardbeien
- Spinazie
- Boerenkool
- Druiven
- Perziken
- Peren
- Nectarines
- Appels
- Paprika’s en chilipepers
- Kersen
- Blauwe bessen
- Sperziebonen
De Clean Fifteen (minst bespoten):
- Avocado’s
- Maïs
- Ananas
- Uien
- Papaja
- Doperwten (diepvries)
- Asperges
- Honingmeloen
- Kiwi
- Witte kool
- Watermeloen
- Champignons
- Mango’s
- Zoete aardappelen
- Wortelen
Als je de complete lijst van de meest en minst bespoten groente en fruit wil inzien, dan kun je hier terecht voor de uitprintbare versie.
Enkele cijfers over de dirty dozen en clean fifteen 2024
Er zijn in deze Dirty Dozen in totaal 209 verschillende pesticiden aangetroffen. Per soort was er minstens één monster met minimaal 13 bestrijdingsmiddelen en sommige monsters bevatten zelfs tot 23 verschillende. Meer dan 90% van de monsters van aardbeien, appels, kersen, spinazie, nectarines en druiven bevatten twee of meer bestrijdingsmiddelen. Gekeken per groente- of fruitgroep werden – op kersen na – meer dan 50 verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Op alle geteste monsters van boerenkool zijn bij elkaar opgeteld in totaal 103 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Bij de geteste paprika’s en chilipepers is dit aantal met 101 verschillende soorten net iets lager. Er zijn helaas ook verboden bestrijdingsmiddelen waargenomen.
Het goede nieuws is dat bijna 65% van deze Clean Fifteen geen waarneembare residuen van pesticiden bevatten. Met name avocado’s en mais blijken vaak helemaal schoon, met minder dan 2% van de monsters die sporen van pesticiden bevatten. Iets meer dan 10% van de Clean Fifteen-monsters bevatten residuen van twee of meer pesticiden. Geen enkel monster van de eerste zes producten van de Clean Fifteen testte positief op meer dan drie verschillende pesticiden.
De conclusie van de EWG is dat er nog steeds zorgwekkend hoge pesticidengehaltes worden gevonden op groenten en fruit. Dit brengt volgens de EWG vooral gezondheidsrisico’s met zich mee, met name voor kinderen. De EWG raadt ouders aan om vooral uit de Clean Fifteen te eten en waar mogelijk kiezen voor biologisch. Zij waarschuwen dat niet-biologische groenten en fruit veel residuen bevatten die schadelijk kunnen zijn voor onze gezondheid. Zorgwekkend is dat vele hiervan onze hormoonbalans kunnen verstoren. Zij zagen dat 75% van de niet-biologische producten residuen bevatten. De EWG raadt aan om voor biologische varianten van de Dirty Dozen-producten te gaan en voor reguliere versies van de Clean Fifteen. Toch stelt de organisatie dat het eten van groenten en fruit nog altijd gezonder is dan ze helemaal niet te eten, omdat de voordelen van de voedingsstoffen in groenten en fruit, zoals vitamines, mineralen, actieve plantenstoffen en vezels, nog altijd opwegen tegen de risico’s van blootstelling aan pesticiden.
Zijn Amerikaanse gegevens op Europa en Nederland van toepassing?
De EWG is zoals gezegd een Amerikaanse organisatie, dus je zou zeggen dat de uitslag van hun onderzoek niks zegt over de Nederlandse markt. Dat is niet helemaal waar: door de globalisering liggen er in de Nederlandse supermarkten groenten en fruit van over de hele wereld in de schappen. Dit geldt ook voor Amerika (3). Het is verplicht om op de prijskaartjes het land van herkomst te vermelden. Je zal zien dat avocado’s uit Amerika kunnen komen en kiwi’s uit Nieuw-Zeeland. Zo zijn er nog tal van andere voorbeelden. Omgekeerd kan ook; in de Amerikaanse supermarkt kunnen ook weer Spaanse tomaten liggen (4). Van alle groente uit Nederland wordt vooral de paprika (bell pepper) door Amerika geïmporteerd (5).
Het klopt dat we de Amerikaanse markt niet één-op-één kunnen overnemen naar de Europese/Nederlandse markt. Toch kunnen we de resultaten grotendeels wel overnemen. Hier zijn een aantal redenen voor:
- De groente- en fruithandel is mondiaal: Bijna de hele wereld haalt zijn fruit bijvoorbeeld uit Mexico/Zuid-Amerika (6, 7). Wij importeren zelf ook uit Amerika en Amerika weer van ons (8).
- Harmonisatie van normen: Binnen de Europese Unie zijn er strikte regels voor pesticiden, maar er is ook een streven naar harmonisatie van voedselveiligheidsnormen op internationaal niveau, inclusief de Codex Alimentarius. Dit kan leiden tot vergelijkbare residuniveaus in geïmporteerde producten, ongeacht of ze in de EU of in de VS worden verkocht.
- Onderzoeken in Europa, Nederland en Engeland tonen keer op keer vergelijkbare resultaten: Een zeer uitgebreid onderzoek van het Pesticide Action Network (PAN) Europa toont vrijwel dezelfde lijst als de EWG (9). PAN UK toont daarbij nog eens praktisch dezelfde lijst (10). Nederlandse aardbeien en appels scoren niet alleen op de EWG lijst hoog, ook onafhankelijk Nederlands onderzoek toont aan dat hetzelfde geldt voor Nederland (11, 12).
- Eigenschappen gelden wereldwijd: De gevoeligheid van groenten en fruit voor bederf of insectenvraat zijn eigenschappen die overal ter wereld hetzelfde zijn. Een blauwe bes die in Nederland snel schimmelt, zal ook elders in de wereld snel schimmelen.
Er zullen dus zeker wat relatief kleine verschillen zijn tussen de Amerikaanse en Europese markt, maar in grote lijnen zal het niet veel van elkaar verschillen. Bedenk ook dat het binnen de Amerikaanse markt van jaar tot jaar verschilt, dus we moeten dit niet klakkeloos aannemen als de waarheid, maar meer zien als een indicatie. Groenten en fruit uit de Dirty Dozen houden wereldwijd een groot risico in, en groenten en fruit uit de Clean Fifteen zijn over het algemeen een stuk veiliger. Ook is het een kwestie van logica, omdat we aardbeien en blauwe bessen niet kunnen schillen, is daar de kans op blootstelling aan residuen het grootst, zeker in vergelijking met bijvoorbeeld een kiwi, avocado, meloen of ananas. Bij deze laatste eten we de schil niet op, en dat zal wereldwijd altijd leiden tot een gunstigere positie in de lijst. De lijst betreft namelijk groenten en fruit die zijn klaargemaakt zoals we dit thuis ook zouden doen. Dat betekent dat het hier gaat om geschilde en gewassen producten.
De EWG is een fan van biologische producten, omdat deze doorgaans veel minder bestrijdingsmiddelen bevatten. Zij raden aan om alle producten die in de Dirty Dozen staan alleen nog te eten als ze biologisch zijn. Producten uit de Clean Fifteen zijn dusdanig schoon, dat je deze ook van reguliere oorsprong zou kunnen eten. Het is verstandig om vooral fruit voor het eten te wassen met een borstel.
De EWG benadrukt overigens dat groente en fruit te allen tijde van essentieel belang zijn in een gezond dieet, ongeacht of ze nu zijn bespoten of niet. In hun ogen is het niet eten van groente en fruit schadelijker dan het binnenkrijgen van wat bestrijdingsmiddelen. Sommige mensen zullen het hier vast niet mee eens zijn, maar wat moet je nu als de portemonnee de aanschaf van biologische gewassen niet toelaat? Deze mensen raden we aan om ons artikel te lezen over hoe je zelf de bestrijdingsmiddelen van groente en fruit kan verwijderen, want zo kun je de risico’s tot het minimum beperken!
Conclusies en adviezen
Het risico op blootstelling aan ongezonde hoeveelheden bestrijdingsmiddelen is nog altijd aan de orde van de dag. Zelfs kleine hoeveelheden zijn niet bevorderlijk voor de gezondheid. Daarnaast is ook onduidelijk wat stapeleffecten of kruisreacties op termijn voor invloed kunnen hebben. Voorkomen is zonder twijfel beter dan genezen. Daarom kun je het beste kiezen voor biologisch of groente en fruit uit de Clean Fifteen. Het is sterk aan te raden om alles voor het eten goed te wassen. Omdat tegenwoordig regelmatig gebruikgemaakt wordt van bestrijdingsmiddelen met waterafstotende PFAS (Teflonachtige stoffen), raad ik aan om je groente en fruit altijd onder stromend water goed te schrobben met een groenteborstel. Lees dit artikel als je meer wilt weten over hoe je op een natuurlijke manier bestrijdingsmiddelen van je groente of fruit kunt wassen.
Als je de volledige EWG lijst + de Dirty Dozen & Clean Fifteen wilt uitprinten voor onderweg, dan kun je hier terecht voor de uitprintbare PDF-versie.
