Volgens de Voedselconsumptiepeiling eten Nederlanders dagelijks slechts 131 gram groenten per dag. Dit is opmerkelijk, want de richtlijn is 250 gram groente per dag. De meeste Nederlanders eten dan ook veel te weinig groenten. Slechts 16% van de volwassen Nederlanders haalt de 200 gram groente per dag. Dit is een gemiste kans, want groenten zijn een belangrijke leverancier van vitamine K, vezels, plantaardige eiwitten, vitamine C, foliumzuur en vitamine A. de consumptie van groenten stijgt in Nederland met de leeftijd. Hoe ouder we worden, hoe meer groenten eten. Maar welke zijn nu het populairst?
De top 10 van groentesoorten naar gemiddelde consumptie:
- Tomaat
Tomaten zijn een van de bekendste (vrucht)groenten in ons land. De groente is een echte zonaanbiddende soort, die met een portie zonneschijn achter de rug beduidend beter smaakt. We eten tomaat vaak als groente, maar botanisch gezien gaat het hier om een fruitsoort. Tomaten komen oorspronkelijk uit Midden-Amerika, waar de Inca’s de vruchtgroentes in kleine vorm kweekten. Door de verovering van Mexico door de Spanjaarden is de tomaat naar Europa gekomen . Naast rode tomaten, worden er ook gele en groente tomaten geteeld. Daarnaast kent de rode tomaat vele rassen: de vleestomaat, romatomaat en cherrytomaat zijn daarvan de meest bekende. - Wortel
Wortelen kun je het beste stomen en niet in water koken, om zo de vitamines het beste te bewaren. Vitamines lekken gemakkelijk weg in het kookwater en dat is zonde. Door het koken van wortelen verbeter je de biobeschikbaarheid van caroteen. De opneembaarheid van caroteen verhoog je nog verder door wortelen te bereiden met wat vet. Dit kan roomboter of olijfolie zijn, wat je maar lekker vindt. Voeg een beetje peterselie toe voor nog meer voedingswaarde. - Sla
Er zijn vele soorten sla, maar ijsbergsla wordt hiervan het meest gegeten Hoewel ijsbergsla oorspronkelijk uit Amerika komt, is het op dit moment een van de meest gegeten slasoorten in Nederland. De naam ijsbergsla komt uit de tijd dat deze slasoort tijdens de treinreis van de Amerikaanse westkust naar de oostkust met ijs werd geconserveerd. Op zichzelf is ijsbergsla goed houdbaar omdat het een dichte krop heeft. De bite is knapperig en de smaak is iets pittiger dan de gewone kropsla. Ten opzichte van andere slasoorten is ijsbergsla geen uitblinker in voedingswaarde. - Komkommer
De komkommer behoort tot de kalebasfamilie. Ze komen oorspronkelijk uit Zuid-Azië en groeien inmiddels op de meeste continenten. De komkommer is een kruipende liaan die in de grond wortelt en tegen hekken en palen opgroeit. Schil een komkommer niet, want juist in de schil zit de meeste vitamine K. - Ui
De ui, ook wel ajuin genoemd, is een bekende smaakmaker in tal van gerechten en vaak het begin van het bereiden van de maaltijd: het pellen, snipperen en fruiten van een ui. De ui behoort tot de lookfamilie, net als prei, knoflook en sjalotjes, en is een bolgewas. Waarschijnlijk komen uien uit Midden-Azië. Uit gevonden geschriften blijkt namelijk dat de plant in Azië, Iran en Afghanistan werd geteeld. Later is de ui bekend geworden in China en India. Vanuit hier is de groente verspreid naar Egypte en Europa: beginnend in Griekenland. Bij het verbouwen van uien zijn er verschillende teeltwijzen te onderscheiden. Zo zijn er zaaiuien, winteruien maar bijvoorbeeld ook de teelt van zilveruien. Plantuien worden puur en alleen geteeld als bolletjes voor de volgende oogst. - Sperziebonen
Sperziebonen vormen een geliefde groente bij veel Nederlanders. Deze groente is in het voorjaar en de zomer het lekkerst, want dan komen de frisgroene boontjes van eigen land. Oorspronkelijk komt de sperzieboon uit Zuid-Amerika, maar tegenwoordig wordt deze groente op veel plekken op de wereld verbouwd. De sperzieboon doet het zowel goed in een gematigd klimaat als warmere oorden. De sperzieboon is een peulvrucht die wij vers eten. In tegenstelling tot andere peulvruchten eten wij zowel de peul als het zaad. Sperziebonen worden daarom ‘verse peulvruchten’ genoemd en mogen worden gerekend tot groente-inname. - Roerbakgroente
Vanwege het gemak staan roerbakgroentes ook in deze toplijst van meest gegeten soorten groentes. Er zijn vele varianten roerbakgroente te krijgen. Een populaire roerbakgroente is de Chinese wokgroente variant, die bestaat uit fijngesneden witte kool, sperziebonen, paprika, prei en taugé. Italiaanse roerbakgroente wordt ook veel verkocht in de Nederlandse supermarkten, deze bevat doorgaans kastanjechampignons, prei, rode ui en peterselie. De Mexicaanse variant doet het ook goed en heeft als ingrediënten maïskorrels, sperziebonen, rode paprika, witte kool, prei en kidneybonen. Verder zijn ook provinciaalse roerbakgroenten veel verkocht, maar ook Thaise en Indonesische wokgroentes zijn in trek. Roerbakgroentes bevatten meestal wat minder vitamines dan vers gesneden groenten. Op het gebied van de mineralen is er weinig verschil. Verder hebben versgesneden groenten vaak wat meer smaak. - Broccoli
De broccoli is een koolgroente en behoort tot de familie van de kruisbloemigen. Deze groene groente is nauw verwant aan de bloemkool. Een broccoli bestaat uit allemaal kleine bloemknoppen in een groene of paarse kleur. In deze bloemknoppen liggen veel voedingsstoffen opgeslagen. In de zestiende eeuw werd broccoli in Nederland alleen verbouwd als sierplant. De eerste grootschalige consumptieteelt vond plaats in Italië. Vanuit dit land is de broccoli in heel Europa bekend geworden als groente. Vroeger werd broccoli daarom ook wel ‘Italiaanse bloemkool’ genoemd. Broccoli is zeer rijk aan het stofje sulforafaan, dat in verband wordt gebracht met een werking tegen kanker. - Spinazie
Deze groente staat tegenwoordig als superfood bekend. Hoewel de voedende waarde zeer hoog is, kun je deze groente beter afwisselen met andere bladgroente. Dit vanwege het hoge gehalte aan oxaalzuur. Oxaalzuur kan een complex met calcium vormen, waardoor het calciumoxalaat kan neerslaan in de nieren en er nierstenen kunnen worden gevormd. Lange tijd werd het afgeraden om spinazie niet voor een tweede maal op te warmen vanwege mogelijk te hoge nitrietconcentraties. Dit advies stamde uit een tijd dat koelkasten geen gemeengoed waren. Tegenwoordig heeft iedereen een koelkast en kunnen we gerust spinazie uit de koelkast een tweede maal opwarmen. - Bloemkool
De bloemkool valt onder de koolsoorten en behoort tot de kruisbloemenfamilie. Hetgeen wat we van de bloemkool eten zijn de eigenlijke bloemknoppen. Door zijn neutrale, toegankelijke smaak is het een van de meest geliefde groenten in Nederland. Al sinds de zestiende eeuw wordt de groente in heel Europa verbouwd en van de Romeinen is bekend dat zij de milde smaak van de bloemkool zeer konden waarderen. Bloemkolen groeien boven de grond met flink wat blad. De bladeren worden voor de commerciële verkoop voor een groot deel verwijderd. Bloemkolen kunnen ontzetten groot worden, maar zijn ook klein al eetbaar en hebben dan ook wat meer smaak. Er is sprake van een zomer, herfst en lenteteelt. De winterteelt is een gevoelige onderneming, vanwege de kans op vorstschade.
Andere populaire groentesoorten die in Nederland veel worden gegeten zijn paprika, champignons, prei en courgette. Spruitjes, rode kool, andijvie en doperwten zijn weer ietsje minder populair.
Nederlanders eten gemiddeld zes dagen in de week groente. Vooral hoogopgeleiden eten meer groenten in vergelijking met laagopgeleiden. Mannen en vrouwen eten in Nederland ongeveer even veel groenten. Wel eten volwassenen veel meer groenten dan kinderen. De inname van groente neemt toe met de leeftijd. Mensen met overgewicht eten over het algemeen minder groente dan mensen met een normaal gewicht.
Zeker 90% van alle groenteconsumptie door Nederlanders vindt thuis plaats. Buiten de deur wordt er op scholen en op het werk nog wel eens mondjesmaat groente gegeten. In het restaurants worden ook wel groentes gegeten, maar dat is relatief weinig. In restaurants richten mensen zich vooral op vlees en koolhydraten.
De typische Nederlander eet groenten vooral als onderdeel van de avondmaaltijd. Dat is een gemiste kans, want de inname van groente kan gemakkelijk worden verhoogd door deze ook in te zetten als onderdeel van een lunch, ontbijt of zelfs een tussendoortje.
Groenten worden vaak gecombineerd met aardappels en vlees, vaak een AGV’tje genoemd. De letters AGV staan voor Aardappelen, Groente en Vlees. Daarnaast zijn groente ook populair als onderdeel van een pastamaaltijd, rijstschotel en salade.
Bronnen:
- Voedselconsumptiepeiling 2012 – 2016 groente, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
- Consumptie van Nederlandse en Duitse consumenten in kaart gebracht: overzicht van resultaten uit de Groente- en Fruitmonitor over 2012, Wageningen University & Research.
