Sommige Surinaamse recepten vermelden het ingrediënt pomtayer, maar dat is niet iets dat je zomaar in elke supermarkt kunt krijgen. Daarom is dit in Nederland een relatief onbekende. In dit artikel zoeken we uit wat een pomtayer nou precies is en wat je ermee kunt.
De pomtayer is een knolgewas dat in heel Zuid-Amerika voorkomt, waardoor het ook in Suriname inheems is. Pomtajer kan ook geschreven worden als pomtajer, tayer of tajer. In Suriname en Nederland wordt de plant meestal tayer genoemd.
Een pomtayer is een bekend ingrediënt in de Surinaamse keuken. Deze knol lijkt een beetje op de aardappel en werd oorspronkelijk geteeld en gegeten door Joodse en Creoolse Surinamers. Dit gerecht is afkomstig uit de Joodse keuken, waar de ovenschotel oorspronkelijk gemaakt werd met aardappel, ook wel Pomme de Terre genoemd in het Frans. In Europa werden aardappelen destijds al veel gegeten, terwijl ze elders in de wereld nog als minderwaardig voedsel werden beschouwd. Aangezien aardappelen destijds nog niet in Suriname werden verbouwd, werd de knol van de tayerplant in verschillende gerechten gebruikt als vervanging voor aardappelen, zoals in de bekende ovenschotel ‘pom’.
Wat is een pom?
Pom is een populair en bekend feestgerecht binnen de Surinaamse gemeenschap, zowel in Suriname als in Nederland. Het gerecht zou van Creoolse of Joodse oorsprong zijn en werd door Portugees-Joodse plantage-eigenaren geïntroduceerd als Portugese aardappelovenschotel. Aangezien in Suriname echter geen aardappelen beschikbaar waren, werd in plaats daarvan pomtajer, de wortel van de tayerplant, gebruikt. Pomtajer is inheems in Suriname en hiervan wordt alleen de knol van de plant gebruikt voor de bereiding van pom. Het gerecht combineert doorgaans drie belangrijke ingrediënten: kip, citrussap en pomtajer. De basisbereidingswijze bestaat uit het bakken van stukken kip tussen twee lagen geraspte pomtajer gemengd met citrussap en een saus van olie, uien, tomaten, zout, peper en nootmuskaat. Het gerecht wordt vervolgens in een oven gebakken tot de pom goudbruin kleurt. Pom wordt door steeds meer cateraars, eethuizen en afhaalrestaurants geserveerd.
Surinaamse Pom bestaat uit twee afzonderlijke lagen die samen de ovenschotel vormen. De onderste laag is samengesteld uit de wortelknol van de pomtayer, terwijl de bovenste laag de vulling bevat. Een correcte bereiding vereist dat de vulling eerst wordt bereid voordat de rest van de ovenschotel wordt samengesteld. De typische afmetingen van een Surinaamse Pom ovenschaal is meestal 25 bij 20 cm, waarbij de schaal een diepte heeft van ongeveer 5 cm.
Vele variaties
Het is niet altijd even duidelijk welke ingrediënten er in de Surinaamse Pom ovenschotel kunnen zitten. Het recept kan behoorlijk variëren, wat soms kan leiden tot heftige discussies. Sommige recepten bevatten Piccalilly of zoetzure Chinese vruchten, terwijl andere variëren met zoutvlees, rode sardines, kip of walapa worden bereid.
Een spijker in je pom?
Een bekend verhaal dat de ronde doet over de Surinaamse Pom, is de mythe van de ijzeren spijker. Een pomtayer bevat van nature veel oxaalzuur, wat bij sommigen jeuk in de mond kan veroorzaken. Om dit tegen te gaan, heeft iemand ooit eens bedacht om een ijzeren spijker in de ovenschotel te steken, zodat het ijzer van de spijker het oxaalzuur zou neutraliseren. Dit is nooit wetenschappelijk bewezen, maar toch wordt deze gewoonte in Suriname nog steeds veel toegepast. Gelukkig lijkt deze gewoonte geen negatieve gevolgen met zich mee te brengen, mits je natuurlijk wel de spijker voor het eten uit de ovenschotel vist!
Andere namen
De pomtayer draagt de wetenschappelijke Latijnse naam Xanthosoma sagittifolium en wordt ook wel pijlvormig olifantsoren, malanga of Amerikaanse taro genoemd. Cultivars met paarse stelen of bladeren worden ook wel blauwe taro, paarse stengel taro, paarse stengel tannia en paarse olifantsoren genoemd. De vaak bij toko’s verkrijgbare knol ‘taro’ behoort niet tot het geslacht Xanthosoma. De taro is dus een wezenlijk andere soort dan de pomtayer, die tot het geslacht Colocasia behoort.
Verkrijgbaarheid
Een pomtayer is helaas niet in de normale Nederlandse supermarkten te krijgen, maar wel in Surinaamse toko’s. Vaak komen ze dan uit de diepvries. Ook online zijn er enkele webshops die pomtayers verkopen.
Bronnen:
- Xanthosoma sagittifolium – Wikipedia. (2022, May 1). Xanthosoma Sagittifolium – Wikipedia.
- Tayer – Wikipedia. (n.d.). Tayer – Wikipedia.
- Wat is Surinaamse Pom? Een echte feestmaaltijd! – Toko Kai Hing (Omoe). (2021, March 28).
- Wat is Pomtayer? – Moony4ever Surinaamse Blog.
