Paardenbloembladeren, -wortels en -bloemen kunnen positieve gezondheidseffecten hebben. Ze kunnen onder andere de gezondheid van de lever bevorderen en ontstekingen bestrijden. Hoewel paardenbloemen vaak worden afgedaan als hardnekkig onkruid, gebruiken mensen ze al eeuwenlang in vormen van traditionele geneeskunde. De bladeren, wortels en bloemen kunnen niet alleen kleur toevoegen aan je bord, maar ze zijn ook vaak te vinden in kruidenthee en supplementen, waarin ze worden gebruikt als een natuurlijk middel om de bloedsuikerspiegel te ondersteunen en de gezondheid van huid, lever en hart te bevorderen. Hieronder staan 13 mogelijke gezondheidsvoordelen van paardenbloemen, samen met veelvoorkomende risico’s en bijwerkingen.
1. Zeer voedzaam
van wortel tot bloem zijn paardenbloemen zeer voedzame planten boordevol vitaminen, mineralen en vezels. Paardenbloemgroenten kunnen gekookt of rauw gegeten worden en zijn een uitstekende bron van vitamine A, C en K. Ze bevatten ook vitamine E, foliumzuur en kleine hoeveelheden van andere B-vitamines. Paardenbloemen als groente leveren verschillende mineralen, waaronder ijzer, calcium, magnesium en kalium (1). Paardenbloemwortel is rijk aan het koolhydraat inuline, een soort oplosbare vezel die voorkomt in planten en die de groei en het behoud van gezonde darmbacteriën in je spijsverteringskanaal ondersteunt (2). Paardenbloemwortel wordt vaak gedroogd en er wordt thee van gezet, maar je kunt het ook in zijn geheel eten, net als andere wortelgroenten.
Kortom: De voedingswaarde van paardenbloemen strekt zich uit over alle delen van de plant. Paardenbloem is een rijke bron van vezels en vele vitaminen en mineralen.
2. Bevat krachtige antioxidanten
Paardenbloem bevat krachtige antioxidanten, wat veel van de geneeskrachtige eigenschappen kan verklaren. Antioxidanten zijn verbindingen die helpen vrije radicalen te neutraliseren – moleculen die een product zijn van de normale stofwisseling, maar bijdragen aan het risico op chronische ziekten als de niveaus te hoog worden in je lichaam. Daarom zijn antioxidanten cruciaal voor je algehele gezondheid (3). Paardenbloemen bevatten veel van het antioxidant bètacaroteen, dat mogelijk beschermt tegen celbeschadiging en oxidatieve stress (4). Ze zijn ook rijk aan een ander type antioxidanten genaamd polyfenolen, die voornamelijk in de bloem worden gevonden, maar ook voorkomen in de wortels, bladeren en stengels (5).
Kortom: Paardenbloemen zijn een rijke bron van bètacaroteen en polyfenolverbindingen, die beide schadelijke vrije radicalen kunnen neutraliseren en beschermen tegen chronische ziekten.
3. Kan helpen ontstekingen te bestrijden
Paardenbloem kan ontstekingen verminderen dankzij verbindingen zoals polyfenolen. Ontsteking is een natuurlijke reactie van het immuunsysteem op verwondingen of infecties. Langdurige ontstekingen kunnen lichaamsweefsels en DNA echter blijvend beschadigen. In sommige reageerbuisstudies werd een aanzienlijke vermindering van ontstekingsmarkers waargenomen in cellen die behandeld werden met bestanddelen uit paardenbloemen (6, 7). In een onderzoek bij ratten werd vastgesteld dat een tinctuur van paardenbloem oxidatieve stress verminderde en cardioprotectieve effecten had (8). Er is wel nog menselijk onderzoek nodig.
Kortom: Beperkt dier- en reageerbuisonderzoek suggereert dat paardenbloem ontstekingsremmende eigenschappen heeft, hoewel onderzoek bij mensen ontbreekt.
4. Kan helpen bij het beheren van de bloedsuikerspiegel
Chicorinezuur en chlorogeenzuur zijn twee bioactieve bestanddelen in paardenbloem die de bloedsuikerspiegel kunnen helpen verlagen. Uit reageerbuis- en dierstudies blijkt dat deze stoffen de afscheiding van insuline – een hormoon dat de bloedsuikerspiegel reguleert – en de opname van glucose (suiker) in je spieren kunnen verbeteren. Dit proces verbetert de insulinegevoeligheid en verlaagt de bloedsuikerspiegel (9). Chicorinezuur en chlorogeenzuur kunnen ook de vertering van zetmeelrijk, koolhydraatrijk voedsel beperken, wat verder kan bijdragen aan het vermogen van paardenbloemen om de bloedsuikerspiegel te verlagen (5). Hoewel deze resultaten bemoedigend zijn, is meer onderzoek bij mensen nodig.
Kortom: Paardenbloem bevat bioactieve bestanddelen waarvan in dier- en reageerbuisstudies is aangetoond dat ze de bloedsuikerspiegel verlagen. Onderzoek bij mensen is echter nog steeds nodig.
5. Kan het cholesterol- en triglyceridengehalte verlagen
Sommige verbindingen in paardenbloem kunnen zorgen voor verlaging van het triglyceriden- en cholesterolgehalte, twee belangrijke risicofactoren voor hartaandoeningen. Sommige van de polyfenolen in paardenbloem, zoals flavonoïden en cumaarzuurderivaten, hebben mogelijk cholesterol- en triglycerideverlagende eigenschappen (5). In een andere overzichtsstudie werd opgemerkt dat paardenbloem mogelijk het hart kan beschermen, onder andere door het verlagen van het cholesterolgehalte (10). Het huidige onderzoek is echter beperkt tot reageerbuis- en dierstudies; er zijn studies bij mensen nodig.
Kortom: Sommige dierstudies wijzen erop dat paardenbloem het cholesterol- en triglyceridengehalte verlaagt, maar er is nog onderzoek bij mensen nodig.
6. Kan de bloeddruk verlagen
Hoewel sommigen beweren dat paardenbloem de bloeddruk kan verlagen, zijn de onderzoeken beperkt. In de westerse geneeskunde worden diuretica gebruikt om het lichaam te ontdoen van overtollig vocht, wat kan helpen om de bloeddruk te verlagen (11). Eén ouder onderzoek bij mensen toonde aan dat paardenbloem een effectief diureticum is. Dit onderzoek was echter kort en er waren slechts 17 mensen bij betrokken (12). Paardenbloem bevat ook kalium, een mineraal dat in verband wordt gebracht met een verlaagde bloeddruk bij mensen met eerder verhoogde niveaus. Deze plant kan dus indirect de bloeddruk beïnvloeden door het kaliumgehalte (1, 10). Dit effect is niet uniek voor paardenbloemen – het geldt voor elk kaliumrijk voedingsmiddel dat wordt gegeten als onderdeel van een gezond dieet.
Kortom: Paardenbloem kan de bloeddruk verlagen door zijn vochtafdrijvende werking en kaliumgehalte. Er is echter zeer weinig onderzoek beschikbaar.
7. Kan de levergezondheid bevorderen
Sommige dierstudies suggereren dat paardenbloemextract kan beschermen tegen leverschade en -ziekten. Uit een dierstudie bleek dat paardenbloemwortelextract leverschade bij ratten met geïnduceerd leverfalen hielp voorkomen (13). Andere dierstudies hebben aangetoond dat paardenbloemextract overtollig vet dat is opgeslagen in de lever kan verminderen en bescherming kan bieden tegen oxidatieve stress (5). Er is echter menselijk onderzoek nodig.
Kortom: Dierstudies geven aan dat paardenbloem kan beschermen tegen leverschade, maar er is meer onderzoek nodig bij mensen.
8. Kan helpen bij gewichtsverlies
Sommige onderzoeken wijzen erop dat paardenbloemen en hun bestanddelen gewichtbeheersing kunnen ondersteunen, hoewel de gegevens niet overtuigend zijn. Sommige onderzoekers suggereren dat het vermogen van paardenbloem om de koolhydraatstofwisseling te verbeteren en de vetopname te verminderen kan leiden tot gewichtsverlies. Deze theorie is echter nog niet wetenschappelijk bewezen (14). Een onderzoek bij muizen suggereert ook dat paardenbloemextract kan helpen bij gewichtsbeheersing door de vetopname te verminderen (15). Een ander onderzoek bij muizen toonde aan dat chlorogeenzuur, een verbinding die voorkomt in paardenbloem, het lichaamsgewicht verminderde, de vetophoping verminderde en de niveaus veranderde van specifieke eiwitten die betrokken zijn bij gewichtscontrole (16). Toch is er meer hoogwaardig onderzoek met mensen nodig.
Kortom: Sommige dierstudies wijzen erop dat paardenbloembestanddelen gewichtbeheersing kunnen ondersteunen, maar er zijn geen studies bij mensen die dit effect hebben geëvalueerd.
9. Kan kanker tegengaan
Een van de meest intrigerende gezondheidsclaims over paardenbloemextract is misschien wel de mogelijkheid om de groei van kankercellen in verschillende orgaansystemen te voorkomen. Een 4-weekse studie bij ratten toonde aan dat toediening van paardenbloemwortelextract specifieke biochemische paden wijzigde die betrokken zijn bij het onderdrukken van de groei en verspreiding van borstkankercellen (17). Andere reageerbuisonderzoeken hebben aangetoond dat paardenbloemwortelextract de groei van kankercellen in lever-, darm-, prostaat- en maagweefsel kan vertragen (18, 19, 20, 21). Deze bevindingen zijn bemoedigend, maar menselijk onderzoek ontbreekt.
Kortom: Verschillende reageerbuisstudies hebben aangetoond dat paardenbloemextract de groei van bepaalde soorten kanker kan vertragen. Onderzoek bij mensen is echter nodig.
10. Kan een gezonde spijsvertering ondersteunen en constipatie behandelen
Paardenbloem wordt in de traditionele geneeskunde vaak gebruikt om constipatie te behandelen en de spijsvertering te verbeteren. Een ouder dieronderzoek vond een significante toename in de snelheid van maagcontracties en maaglediging bij ratten die behandeld werden met paardenbloemextract (22). Paardebloemwortel is ook een rijke bron van de prebiotische vezel inuline, waarvan is aangetoond dat het constipatie vermindert en de beweging van voedsel door het spijsverteringsstelsel bevordert (23). Met meer dan 3 gram vezels per gekookte kop (105 gram) kan paardenbloemblad bovendien je vezelinname verhogen. Vezels ondersteunen een regelmatige darmwerking en beschermen tegen verschillende spijsverteringsaandoeningen, waaronder aambeien en diverticulitis (24, 25).
Kortom: Paardenbloem is rijk aan vezels en prebiotische verbindingen zoals inuline – die beide de darmpassage kunnen ondersteunen, naast andere voordelen voor de spijsvertering.
11. Kan de gezondheid van het immuunsysteem stimuleren
Sommige onderzoeken wijzen erop dat paardenbloem antimicrobiële en antivirale eigenschappen heeft, die het vermogen van je lichaam om infecties te bestrijden kunnen ondersteunen. Verschillende reageerbuisstudies hebben aangetoond dat paardenbloemextract het vermogen van virussen om zich te vermenigvuldigen aanzienlijk vermindert (26, 27, 28). Onderzoek wijst ook uit dat sommige actieve bestanddelen in paardenbloem beschermen tegen schadelijke bacteriën en schimmels (28, 29). Er moet nog wel onderzoek bij mensen worden gedaan.
Kortom: Onderzoek bij mensen ontbreekt, maar enkele reageerbuisonderzoeken suggereren dat paardenbloem antivirale, schimmelwerende en antibacteriële eigenschappen heeft.
12. Kan een nuttige huidverzorgingsbehandeling zijn
Uit dier- en reageerbuisonderzoek blijkt dat paardenbloemextract bescherming kan bieden tegen huidbeschadiging door zonlicht, veroudering en acne. In één onderzoek voorkwam een gefermenteerde bouillon van paardenbloemextract huidbeschadiging wanneer deze werd aangebracht vlak voor of vlak na blootstelling aan UVB-straling, de straling die je krijgt van zonlicht (30). Een oudere reageerbuisstudie toonde aan dat paardenbloemwortelextract de aanmaak van nieuwe huidcellen verhoogde, wat het uiterlijk van je huid kan ondersteunen bij het ouder worden (31). Daarnaast blijkt uit ouder onderzoek dat paardenbloemextract huidontstekingen en -irritatie kan verminderen, terwijl het de hydratatie en collageenproductie verhoogt. Dit kan nuttig zijn bij het voorkomen en behandelen van bepaalde vormen van acne (32). Recent onderzoek naar de effecten van paardenbloem op de gezondheid van de huid ontbreekt echter en de studies zijn beperkt tot reageerbuizen en dieren.
Kortom: Dier- en reageerbuisstudies suggereren dat paardenbloem kan beschermen tegen huidbeschadiging door de zon, veroudering en acne. Verder onderzoek bij mensen is nodig.
13. Kan gezonde botten ondersteunen
Er is heel weinig onderzoek gedaan naar het effect van paardenbloemen op de gezondheid van de botten, hoewel sommige voedingsstoffen bijdragen aan het behoud van sterke, gezonde botten. Paardenbloembladeren zijn een goede bron van calcium en vitamine K, die een cruciale rol spelen bij gezonde botten (33, 34). Een klein onderzoek koppelde een verhoogde inname van vitamine K-rijke bladgroenten aan lagere bloedwaarden van osteocalcine, een eiwit dat in je botten voorkomt. Dit suggereert dat het eten van meer bladgroenten, zoals paardenbloem, botverlies kan helpen voorkomen (35). Inuline, een vezel die voorkomt in paardenbloemwortel, kan ook gezonde botten ondersteunen doordat het de spijsvertering en darmgezondheid verbetert (36). Daarnaast suggereren sommige onderzoeken dat de antioxidanten in paardenbloem en andere groenten een belangrijke rol spelen in de gezondheid van de botten en bescherming bieden tegen botverlies door oxidatieve stress te verminderen (37, 38).
Kortom: Onderzoek naar de effecten van paardenbloem op de gezondheid van de botten ontbreekt, hoewel sommige bestanddelen van de plant kunnen bijdragen aan het behoud van sterke botten.
Dosering en supplementen
Mensen eten paardenbloembladeren, -stengels en -bloemen vaak in hun natuurlijke staat. Je kunt ze gekookt of rauw eten. De wortel wordt meestal gedroogd, gemalen en gebruikt als thee- of koffiesurrogaat. Paardenbloem is ook verkrijgbaar als supplement in de vorm van capsules, extracten of tincturen. Op dit moment zijn er geen duidelijke richtlijnen voor de dosering, omdat er nog maar weinig onderzoek bij mensen is gedaan. Beschikbare gegevens suggereren echter de volgende doseringen voor verschillende vormen van paardenbloem (39):
- Verse bladeren: 4-10 gram per dag
- Gedroogde bladeren: 4-10 gram per dag
- Bladtinctuur: 0,4-1 theelepel (2-5 ml) driemaal daags
- Vers bladsap: tweemaal daags 1 theelepel (5 ml)
- Vloeibaar extract: 1-2 theelepels (5-10 ml) per dag
- Verse wortels: 2-8 gram per dag
- Gedroogd poeder: 250-1.000 mg vier keer per dag
Kortom: Er bestaan geen duidelijke richtlijnen voor de dosering van paardenbloemsupplementen, omdat het onderzoek beperkt is. Verschillende vormen van paardenbloem vereisen mogelijk verschillende doses.
Mogelijke risico’s en bijwerkingen
Paardenbloemen hebben een lage toxiciteit en zijn waarschijnlijk veilig voor de meeste mensen, vooral wanneer ze als voedsel worden geconsumeerd (40). Onthoud echter dat het onderzoek nog beperkt is en dat paardenbloem niet geheel risicovrij is. Deze plant kan allergische reacties veroorzaken, vooral bij mensen met allergieën voor verwante planten zoals de alsemambrosia. Contacteczeem kan ook voorkomen bij mensen met een gevoelige huid (40, 41, 42). Volgens een oudere review kan paardenbloem ook een wisselwerking hebben met medicijnen, waaronder bepaalde antibiotica, antistollingsmiddelen en bloedsuikermedicijnen. Als je voorgeschreven medicijnen gebruikt, raadpleeg dan een arts voordat je paardenbloem gaat gebruiken (43).
Kortom: Paardenbloem is waarschijnlijk veilig voor de meeste mensen. Het kan echter allergische reacties veroorzaken en een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen.
Veelgestelde vragen
Waar zijn paardenbloemen goed voor?
Mensen kunnen paardenbloemwortels, -groen en -bloemen eten. De plant bevat vitaminen, mineralen en vezels. De plant heeft mogelijk ook geneeskrachtige eigenschappen, maar er is meer onderzoek bij mensen nodig om de voordelen te bevestigen.
Is het veilig om elke dag paardenbloem te nemen?
Terwijl het consumeren van paardenbloem als onderdeel van een uitgebalanceerd dieet waarschijnlijk veilig is voor de meeste mensen, is er meer onderzoek nodig naar paardenbloem als supplement. Sommige mensen kunnen allergisch reageren op paardenbloem.
Wat doet paardenbloem voor hormonen?
Paardenbloem kan helpen bij het ondersteunen van de afscheiding van het hormoon insuline, dat verantwoordelijk is voor het reguleren van je bloedsuiker.
Wat zijn de nadelen van paardenbloemen?
Paardenbloem kan veel voordelen voor de gezondheid hebben, maar er is nog niet veel onderzoek gedaan om deze voordelen bij mensen te bevestigen. Sommige mensen kunnen allergisch zijn voor paardenbloem, vooral als ze allergisch zijn voor soortgelijke planten zoals (alsem)ambrosia en madeliefjes.
Om te onthouden
Ondanks de vele potentiële voordelen moeten paardenbloemplanten en -supplementen niet worden beschouwd als een vervanging voor een evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl. Onderzoek naar specifieke toepassingen ontbreekt – vooral bij mensen. Maar als je de groenten, wortels en bloemen in hun geheel eet – in salades, roerbakgerechten, bijgerechten en snacks – is deze wortelgroente een unieke, voedzame toevoeging aan je dieet. Als je paardenbloem als supplement wilt nemen, kun je het beste eerst een gezondheidsdeskundige raadplegen (met toestemming vertaald).
