Het grootste deel van onze tijd brengen we door op ons werk. Vaak zien we onze collega’s meer dan wie dan ook. Wat gezondheid betreft is het ene beroep echter het andere niet. Sommige banen kunnen je op termijn ziek maken, terwijl andere je gezondheid juist positief kunnen beïnvloeden. Welk werk is nu goed of slecht voor je gezondheid?
Het is niet gemakkelijk om te bepalen welk werk nu gunstig of ongunstig is voor je gezondheid, omdat er vele factoren een rol spelen. Allereerst maakt het natuurlijk uit of je veel beweegt, of de hele dag zittend je werk doet. Toch is werk waarbij je de hele dag moet staan ook niet optimaal voor de gezondheid (1). Een andere belangrijke factor is de mate van contact met toxines, zoals gassen, fijnstof, straling of chemische stoffen. Sommige beroepen brengen een groter risico op infecties, ziektes, wondjes, beten of steken met zich mee. Ook de sociale status van een beroep kan invloed hebben, alhoewel werk met een hoge status geen immuniteit geeft tegen psychische stress (2).
Stress
Ook psychische factoren spelen een rol. Volgens onderzoekers lopen mensen met stressvol werk een groot risico op absentie door ziekte (3). Hoe ouder werknemers zijn, hoe meer last ze vaak ervaren door stress. Vrouwen blijken iets gevoeliger voor stress dan mannen. Eén van de grootste signalen van een te hoge stressbelasting is vermoeidheid (4).
Toen en nu
Vroeger, ‘toen alles beter was’, was kennelijk niet altijd alles beter. Begin 1900 waren sommige beroepen levensgevaarlijk volgens het CBS. Een beroep als koetsier, kroeghouder, jeneverstoker of katholiek geestelijke, kon je zomaar met je leven bekopen (5). Ook militairen of loodgieters liepen een hoog risico op een vroege dood, net als steenhouwers en mijnwerkers.
Vandaag de dag
Jaarlijks sterven er in Nederland duizenden mensen aan beroepsziekten (6). In de meeste gevallen zijn deze mensen al met pensioen. De reden is simpel: de meeste ziektes door jarenlange blootstelling aan een ziekmakende factor openbaren zich pas jaren later. In veel gevallen gaat het om contact met kankerverwekkende stoffen, wat zich pas later wreekt.
Sick Building Syndrome
Een relatief nieuw fenomeen is het Sick Building Syndrome (7, 8). Veel mensen ervaren bij hun werk in kantoorgebouwen hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, vermoeidheid en grieperigheid. Ook irritatie aan ogen en keel komt veel voor. Een gebrek aan concentratie wordt ook regelmatig gemeld. De hoofdreden is dat de lucht op kantoor vaak van slechte kwaliteit is. Het klimaat wordt er meestal geregeld door apparatuur, waarbij het onmogelijk is om een raampje open te zetten. Soms is de aircoapparatuur vervuild, maar vaak circuleren er ook giftige dampen afkomstig van bouwmaterialen, vloerbedekking, computers, printers en meer. Ook op veel scholen is de luchtkwaliteit onder de maat. Het beroep als leerkracht is wat dat betreft verre van optimaal (9). Gelukkig kan de luchtkwaliteit door het plaatsen van wat planten enorm worden verbeterd (10).
Geld maakt niet gelukkig?
Volgens Belgisch onderzoek maakt geld niet gelukkig, maar een tekort aan geld kan wel ongelukkig maken (11). De meeste mensen worden wel gelukkig van opslag, maar wie meer verdient dan 4.500 euro per maand krijgt meestal juist te maken met een dalend geluk. De reden die hiervoor wordt opgegeven is dat mensen die veel verdienen, vaker eenzaam zijn. Veel mensen vinden plezier hebben in het werk belangrijker dan het salaris (12). Daarbij laat onderzoek zien dat veel mensen gelukkiger worden van meer vrije tijd, dan van een hoger inkomen (13).
Ongezonde beroepen
Volgens verschillende bronnen kun je maar beter wegblijven bij bepaalde beroepen (14, 15). Werken als piloot of stewardess brengt veel kosmische straling en een ongezonde lucht met zich mee. Het beroep vrachtwagenchauffeur is ook niet bepaald gezond, want naast het vele zitten bieden wegrestaurants meestal ongezond voedsel aan (16). Werken als radioloog in het ziekenhuis kan je blootstellen aan radioactieve straling. Medisch personeel heeft een hoog risico op het oplopen van infectieziekten. Werken als tandarts of mondhygiënist is ook ongezonder dan je zou verwachten, vanwege het vele zitten en de blootstelling aan gifstoffen en infectieziekten. Werken in gas- en olieraffinaderijen brengt ook een enorme blootstelling aan toxines met zich mee. Andere beroepsgroepen die je gezondheid niet bevorderen zijn de brandweer en de bouw, vanwege de directe gevaren. Een baan als advocaat of verpleegster is vanwege de stress ook niet aan te raden.
De gezonde beroepen
Meerdere toplijsten melden dat het een baan als bloemist heel gezond is (17, 18, 19). Je beweegt veel en je komt in contact met prachtige bloemen, die werken op je levensgeluk. Verder wordt gemeld dat beroepen als tuinman, masseur, fitnessinstructeur, yogaleraar, voedingsdeskundige en boer ook tot de gezondste behoren. Ook goed scoren acteurs, dansers, obers en verkopers.
Ongezonde omgeving
Veel werkgevers zien er geen nut in om de gezondheid van hun personeel te ondersteunen. De meeste bedrijfskantines bieden dan ook zeer ongezonde voedingsmiddelen aan, die vallen in de categorie junkfood (20). Bij het Amsterdamse ziekenhuis AMC speelde een tijdje terug nog een rel rond een kerstpakket met ongezond snoep (21). Al die suiker, slechte vetten en alcohol geven een verkeerd voorbeeld vond het personeel. Het is ongelofelijk dat het personeel zelf aan de bel moet trekken, omdat de werkgever zich niet bekommert om de gezondheid van het personeel.
