Zoals veel religies kent het boeddhisme dieetbeperkingen en voedseltradities. Boeddhisten – mensen die het boeddhisme beoefenen – volgen de leer van de Boeddha of “ontwaakte” en houden zich aan specifieke dieetwetten. Of je nu nieuw bent in het boeddhisme of alleen bepaalde aspecten van de religie wilt beoefenen, je vraagt je misschien af wat die dieetgewoonten inhouden. In dit artikel wordt alles uitgelegd wat je moet weten over het boeddhistische dieet.
Boeddhistische dieetpraktijken
Siddhartha Gautama, of de “Boeddha”, stichtte het boeddhisme in de 5e tot 4e eeuw voor Christus in het oosten van India. Tegenwoordig wordt het wereldwijd beoefend (1). Er bestaan wereldwijd verschillende vormen van boeddhisme, waaronder Mahayana, Theravada en Vajrayana. Elk type heeft iets andere interpretaties van de leer van Boeddha, vooral als het gaat om dieetpraktijken.
Vegetarisme
Vijf ethische leringen bepalen hoe boeddhisten leven. Een van de leerstellingen verbiedt het nemen van het leven van een mens of dier. Veel boeddhisten interpreteren dit zo dat je geen dieren mag consumeren, omdat je ze dan zou moeten doden. Boeddhisten met deze interpretatie volgen meestal een lacto-vegetarisch dieet. Dit betekent dat ze zuivelproducten consumeren, maar eieren, gevogelte, vis en vlees uit hun dieet weren. Aan de andere kant consumeren andere boeddhisten vlees en andere dierlijke producten, zolang de dieren niet speciaal voor hen worden geslacht. Toch zijn de meeste gerechten die als boeddhistisch worden beschouwd vegetarisch, hoewel niet alle tradities van lekenvolgelingen van het boeddhisme eisen dat ze dit dieet volgen (2).
Alcohol en andere beperkingen
Een andere ethische leer van het boeddhisme verbiedt het gebruik van alcohol, omdat het de geest vertroebelt en ertoe kan leiden dat je andere religieuze regels overtreedt. Toch wordt deze leer door leken vaak genegeerd, omdat bij sommige traditionele ceremonies alcohol wordt gebruikt. Naast alcohol vermijden sommige boeddhisten het consumeren van sterk ruikende planten, in het bijzonder knoflook, ui, bieslook, prei en sjalotten, omdat deze groenten het seksuele verlangen zouden versterken als ze gekookt worden gegeten en woede als ze rauw worden gegeten (3).
Vasten
Vasten verwijst naar het zich onthouden van alle of bepaalde soorten voedsel of drank. Deze praktijk – specifiek intermittent fasting – wordt steeds populairder om af te vallen, maar het wordt ook vaak gedaan voor religieuze doeleinden. Van boeddhisten wordt verwacht dat ze zich onthouden van voedsel vanaf het middaguur tot de dageraad van de volgende dag als een manier om zelfbeheersing te oefenen (4, 5). Maar net als bij het uitsluiten van vlees en alcohol, vasten niet alle boeddhisten of lekenvolgelingen van de religie.
Kortom: Net als andere religies heeft het boeddhisme specifieke dieetpraktijken die volgelingen wel of niet kunnen volgen. Sommige boeddhisten vasten of onthouden zich van het consumeren van dieren, alcohol en bepaalde groenten.
Voor- en nadelen van een dieet
Elk dieet, inclusief het boeddhistische dieet, heeft voor- en nadelen om rekening mee te houden.
Voordelen
Een boeddhistisch dieet is voornamelijk gebaseerd op planten. Een plantaardig dieet is rijk aan fruit, groenten, noten, zaden, volle granen, peulvruchten en bonen, maar het kan ook een aantal dierlijke producten bevatten. Dit dieet levert belangrijke stoffen, zoals antioxidanten, plantenstoffen, vitaminen, mineralen en vezels, die in verband zijn gebracht met een lager risico op hartaandoeningen, diabetes type 2 en bepaalde soorten kanker (6, 7, 8, 9). Naast deze gezondheidsvoordelen kan het volgen van een plantaardig of vegetarisch dieet ook gunstig zijn voor de omvang van je middel. Eén onderzoek toonde aan dat boeddhisten die 11-34 jaar een vegetarisch dieet volgden minder lichaamsvet hadden dan degenen die het dieet 5-10 jaar volgden – en het verschil was nog groter vergeleken met degenen die het dieet 3-4 jaar volgden (3).
Nadelen
Vegetarische diëten die de inname van vlees beperken, kunnen leiden tot een tekort aan bepaalde voedingsstoffen als ze niet evenwichtig samengesteld zijn – zelfs als ze eieren en zuivel toestaan. Uit onderzoek is gebleken dat de calorie-inname van boeddhistische lacto-vegetariërs vergelijkbaar was met die van niet-vegetarische katholieken. Ze hadden echter een hogere inname van foliumzuur, vezels en vitamine A en consumeerden minder proteïne en ijzer (3, 10). Bijgevolg hadden ze lagere ijzer- en vitamine B12-spiegels. Lage niveaus van deze voedingsstoffen kunnen bloedarmoede veroorzaken, een aandoening die wordt gekenmerkt door een gebrek aan zuurstofdragende rode bloedcellen (3, 10, 11). Naast ijzer en vitamine B12 zijn andere voedingsstoffen die vegetariërs kunnen missen vitamine D, omega-3 vetzuren en zink (12). Toch is het mogelijk om een voedzaam vegetarisch dieet te volgen door goed te plannen en supplementen te nemen om eventuele voedingsgaten op te vullen.
Voor- en nadelen van vasten
Vasten is een belangrijke praktijk in het boeddhisme. Boeddhisten vasten over het algemeen van de middag tot het ochtendgloren van de volgende dag. Afhankelijk van je voorkeuren en schema kun je het dagelijks ongeveer 18 uur vasten een voor- of nadeel vinden van het boeddhistische dieet. Je volledige dagelijkse calorie-inname consumeren voor de middag kan niet alleen fysiek moeilijk zijn, maar ook je sociale en professionele leven verstoren. Aan de andere kant vind je vasten misschien handig en nuttig om af te vallen, als dat een doel van je is. In een 4-daags onderzoek bij 11 volwassenen met overgewicht hadden degenen die 18 uur vastten een betere bloedsuikercontrole en een verhoogde expressie van genen die betrokken zijn bij autofagie – een proces waarbij beschadigde cellen worden vervangen door gezonde – vergeleken met degenen die 12 uur vastten (13, 14). Hoewel deze resultaten veelbelovend zijn, zijn er langere onderzoeken nodig om definitieve conclusies te trekken over de vraag of de praktijk superieur is aan een standaard caloriearm dieet voor gewichtsverlies en andere gezondheidsvoordelen (15, 16, 17, 18).
Kortom: Aangezien het boeddhistische dieet voornamelijk uit planten bestaat, kan het een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen hebben, met name ijzer en vitamine B12. Vasten, hoewel een belangrijk onderdeel van het boeddhisme, is misschien niet voor iedereen geschikt.
VOEDINGSMIDDELEN OM TE ETEN EN TE VERMIJDEN
Hoewel niet alle boeddhisten vegetariërs zijn, kiezen velen voor een vegetarisch of lacto-vegetarisch dieet. Hier zijn voorbeelden van voedingsmiddelen die je kunt eten en vermijden bij een lacto-vegetarisch dieet:
Eten
- Zuivel: yoghurt, kwark en melk
- Granen: brood, havermout, quinoa en rijst
- Fruit: appels, bananen, bessen, druiven, sinaasappels en perziken
- Groenten: broccoli, tomaten, sperziebonen, komkommer, courgette, asperges en paprika’s
- Zetmeelrijke groenten: aardappelen, maïs, erwten en cassave
- Peulvruchten: kikkererwten, kidneybonen, pintobonen, zwarte bonen en linzen
- Noten: amandelen, walnoten, pecannoten en pistachenoten
- Oliën: olijfolie, lijnzaadolie en canolaolie
Voedingsmiddelen die je moet vermijden
- Vlees: rundvlees, kalfsvlees, varkensvlees en lamsvlees
- Vis: zalm, haring, kabeljauw, tilapia, forel en tonijn
- Eieren en gevogelte: eieren, kip, kalkoen, eend, kwartel en fazant
- Scherpe groenten en kruiden: uien, knoflook, bosui, bieslook en prei
- Alcohol: bier, wijn en sterke drank
Kortom: Hoewel het geen vereiste is om boeddhisme te beoefenen, volgen velen een vegetarisch of lacto-vegetarisch dieet dat ook alcohol en scherpe groenten en kruiden uitsluit.
Voorbeeldmenu voor 1 dag
Hieronder staat een voorbeeldmenu voor 1 dag van een lacto-vegetarisch boeddhistisch dieet:
Ontbijt
- 1 kop (33 gram) ontbijtgranen verrijkt met vitamine B12 en ijzer
- 1/2 kopje (70 gram) bosbessen
- 30 gram amandelen
- 1 kop (240 ml) magere melk
- 1 kop (240 ml) koffie
Lunch
Een sandwich gemaakt met:
- 2 sneetjes volkorenbrood
- 2 plakken magere kaas
- 1 groot slablad
- 2 plakjes avocado
En als bijgerecht:
- 3 ons (85 gram) verse wortelsticks
- 1 banaan
- 1 kop (240 ml) ongezoete thee
Snack
- 6 volkoren crackers
- 1 kop (227 gram) Griekse yoghurt
- 1/2 kopje (70 gram) abrikozen
- 30 gram ongezouten pinda’s
Diner
Een burrito gemaakt met:
- 1 volkoren tortilla
- 1/2 kop (130 gram) gebakken bonen
- 1/4 kop (61 gram) tomatenblokjes
- 1/4 kopje (18 gram) geraspte kool
- 1/4 kopje (25 gram) geraspte kaas
- 2 eetlepels (30 gram) salsa
- Spaanse rijst gemaakt van 1 kop (158 gram) bruine rijst, 1/2 kop (63 gram) courgette en 1/2 eetlepel (7 ml) olijfolie
Als je ervoor kiest om te vasten, dan consumeer je deze maaltijden en snacks voor de middag.
Kortom: Een lacto-vegetarisch boeddhistisch dieet moet een verscheidenheid aan fruit, groenten, volle granen, peulvruchten, noten en zuivel bevatten.
Om te onthouden
Boeddhisten worden aangemoedigd om specifieke voedingsrichtlijnen te volgen. Deze verschillen afhankelijk van de vorm van boeddhisme en individuele voorkeuren. Veel boeddhisten volgen een lacto-vegetarisch dieet, vermijden alcohol en bepaalde groenten en vasten van de middag tot zonsopgang de volgende dag. Dat gezegd hebbende, het dieet is flexibel, ongeacht of je een lekenvolgeling van het boeddhisme bent of alleen bepaalde aspecten van de religie wilt beoefenen (met toestemming vertaald).
