Voedingswaardetabel van gedroogde kurkuma per 100 gram:
| Per 100 g | Kurkuma gedroogd | ADH |
| kcal | 312 | 15,60% |
| Kj | 1305 | 15,54% |
| Water (g) | 12,85 | 0,64% |
| Eiwit (g) | 9,68 | 17,29% |
| Koolhydraten (g) | 67,14 | 25,82% |
| Suiker (g) | 3,21 | |
| Vet (g) | 3,25 | 4,64% |
| Verzadigd (g) | ||
| E.O.V. (g) | ||
| M.O.V. (g) | ||
| Omega 6 (g) | ||
| Omega 3 (g) | ||
| Cholesterol (mg) | 0 | |
| Vezels (g) | 22,7 | 64,86% |
| A (mg) | 0,00% | |
| B1 (mg) | 0,058 | 5,27% |
| B2 (mg) | 0,15 | 10,00% |
| B3 (mg) | 1,35 | 8,44% |
| B5 (mg) | 0,542 | 10,84% |
| B6 (mg) | 0,107 | 7,13% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 20 | 6,67% |
| B12 (ug) | 0 | 0,00% |
| C (mg) | 0,7 | 0,93% |
| D (ug) | 0,00% | |
| E (mg) | 4,43 | 44,30% |
| Vitamine K (ug) | 13,4 | 11,17% |
| Natrium (mg) | 27 | 2,70% |
| Kalium (mg) | 2080 | 59,43% |
| Calcium (mg) | 168 | 16,80% |
| Fosfor (mg) | 299 | 37,38% |
| IJzer (mg) | 55 | 687,50% |
| Jodium (ug) | 0,00% | |
| Magnesium (mg) | 208 | 69,33% |
| Koper (mg) | 1,3 | 144,44% |
| Selenium (ug) | 6,2 | 11,27% |
| Zink (mg) | 4,5 | 30,00% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over kurkuma
Kurkuma is een specerij afkomstig van de plant Curcuma longa en luistert ook naar vele andere namen, zoals ‘koenjit’, ‘koenier’ en ‘turmeric’. Aan de buitenkant ziet de geelwortel eruit als een iets slankere en bruinere versie van gember, maar vanbinnen is de wortel donkergeel/oranje.
Kurkuma staat bekend om de vele gezondheidsvoordelen. Het bevat plantenstoffen met medicinale werkingen. Zo kan het ontstekingsremmend werken, tegen vrije radicalen beschermen door de antioxidanten, de hersenen en het hart beschermen, kanker-patiënten ondersteunen, artrose verminderen, depressie verminderen en veroudering tegengaan.
Kurkuma wordt verwerkt in allerlei gerechten en is mild en licht bitter van smaak. Kurkuma is een krachtige kleurstof, dus bescherm je handen en kleding als je hem gaat gebruiken.
Herkomst
Curcuma longa is een plant afkomstig uit India en behoort tot dezelfde familie als gember, laos en kardemom. Volgens de literatuur werd kurkuma al 4000 jaar geleden al gebruikt in India. Pas in de achtste eeuw bereikte kurkuma China, en weer later Oost- en West-Afrika.
Verkrijgbaar
Kurkuma is in Nederland overal te koop. De verse geelwortel kun je in natuurvoedings-winkels en in de toko kopen. De gemalen gedroogde variant kun je ook in iedere reguliere supermarkt vinden, de verse wortel in sommige reguliere winkels.
Toepassing
Kurkuma is geschikt voor vele doeleinden, zowel in de keuken als daarbuiten. Kurkuma is het hoofdbestanddeel van kerrie. Hiermee worden allerlei gerechten op smaak gebracht. Ook is het een belangrijk ingrediënt van currypasta’s, sauzen en soepen en wordt kurkuma gebruikt om kleur te geven aan bijvoorbeeld rijst.
De laatste jaren heeft de warme drank ‘golden milk’, ook wel ‘turmeric latte’ genoemd, aan populariteit gewonnen. Het bestaat uit een specerijenmengsel met onder meer kurkuma aangevuld met (plantaardige) melk. In Thailand worden ook de bladeren van de kurkumaplant gegeten als groente.
Wist je dat?
- Kurkuma het beste met zwarte peper (extract) kan worden gecombineerd voor een goede opneembaarheid?
- Kurkuma de bijnaam ‘Indiase saffraan’ heeft?
- Kurkuma ook wordt gebruikt als kleurstof voor inkt?
- In het Sanskriet kurkuma minstens 53 verschillende namen heeft?
- Kurkuma ook schuilgaat onder het e-nummer E-100?
- India de grootste producent is van kurkuma en er zelf 80 procent van afneemt?
- Er zo’n 75 verschillende soorten bestaan?
Wetenschappelijke informatie over kurkuma
Kurkuma bevat vele bioactieve bestanddelen met krachtige medicinale eigenschappen, waarvan de bekendste curcumine is. Het curcuminegehalte van kurkuma is met ongeveer 3% van het gewicht relatief laag (1). Helaas wordt curcumine slecht geabsorbeerd in de bloedbaan. Het helpt om dit kruid samen met zwarte peper te combineren, omdat peper piperine bevat, een natuurlijke stof die de absorptie van curcumine met 2% verbetert (2).
Curcumine is een natuurlijke ontstekingsremmer. Wetenschappers zijn inmiddels van mening dat chronische laaggradige ontstekingen een grote rol spelen bij vele chronische westerse ziektes. Denk hierbij aan hartziekten, kanker, metaboolsyndroom, Alzheimer en verschillende degeneratieve aandoeningen (3, 4, 5). Curcumine is sterk anti-inflammatoir. Volgens enkele studies werkt curcumine net zo krachtig als sommige reguliere ontstekingsremmers, maar dan zonder bijwerkingen (6, 7, 8 ). Zo kan curcumine bepaalde moleculen onderdrukken, waarvan bekend is dat ze een belangrijke rol spelen bij ontstekingen (9, 10, 11).
Kurkuma verhoogt de antioxidant-capaciteit van het lichaam. Curcumine heeft een chemische structuur die vrije radicalen kan neutraliseren (12, 13). Daarbij stimuleert curcumine de activiteit van lichaamseigen anti-oxidantenenzymen (14, 15, 16).
Curcumine stimuleert de hersenactiviteit, waardoor de hersenfunctie verbetert en het risico op hersenaandoeningen vermindert. Eén van de belangrijkste aanjagers van dit proces is de neurotrofische factor (BDNF), een soort groeihormoon (17). Veel veelvoorkomende hersenaandoeningen zijn gekoppeld aan verminderde niveaus van dit hormoon, waaronder depressie en de ziekte van Alzheimer (18, 19). Interessant is dat curcumine het hersenniveau van BDNF kan verhogen (20, 21). Hierdoor kan het effectief zijn in het vertragen of mogelijk zelfs omkeren van veel hersenziekten en leeftijdgerelateerde verslechteringen van de hersenfunctie (22). Het kan ook het geheugen verbeteren en je slimmer maken, wat logisch lijkt, gezien de effecten op BDNF-niveau. Verdere bij mensen zijn echter nodig om dit definitief te bevestigen (23).
Curcumine kan het risico op hartziekten verlagen (24). Curcumine heeft een gunstig effect op verschillende factoren die een rol spelen bij hartaandoeningen, zoals het verbeteren van de endotheelfunctie (25). Mogelijk dat dit komt doordat curcuma een krachtig ontstekingsremmend middel en een antioxidant is (26, 27).
Opvallend is dat wetenschappers noemen dat kurkuma mogelijk kanker kan helpen voorkomen en misschien zelfs genezend kan werken. Sommige vormen van kanker lijken te worden beïnvloed door curcumine-supplementen (28). Curcumine is onderzocht bij de behandeling van kanker en het bleek de groei, ontwikkeling en verspreiding van kanker te beïnvloeden op moleculair niveau (29). Studies hebben aangetoond dat het kan bijdragen aan de dood van kankercellen en de angiogenese (groei van nieuwe bloedvaten in tumoren) en metastase (uitzaaiing van kanker) kan verminderen (30). Meerdere studies geven aan dat curcumine de groei van kankercellen in het laboratorium kan verminderen en de groei van tumoren bij proefdieren kan remmen (31, 32). In een 30-daagse studie bij 44 mannen met letsels in de dikke darm (die soms uitgroeien tot kanker) verminderde 4 gram curcumine per dag het aantal letsels met 40% (33).
Curcumine kan mogelijk ook nuttig zijn bij het voorkomen en behandelen van de ziekte van Alzheimer. Curcumine kan de bloed-hersenbarrière passeren en heeft aantoonbaar geleid tot verschillende verbeteringen in het verloop van het ziekteproces van Alzheimer (34, 35).
Artritispatiënten reageren zeer goed op curcumin-supplementen. Artritis is een veel voorkomende aandoening die wordt gekenmerkt door gewrichtsontsteking. Veel studies tonen aan dat curcumine kan helpen bij de behandeling van artritissymptomen en in sommige gevallen effectiever is dan anti-inflammatoire geneesmiddelen (36, 37, 38).
Zeer interessant is dat recente studies aantonen dat curcumine heilzaam kan zijn bij depressie. Een studie bij 60 mensen met een depressie toonde aan dat curcumine net zo effectief was als Prozac in het verlichten van de symptomen van de aandoening (39). Sommige onderzoekers zijn van mening dat depressie een uiting is van ontstekingsprocessen in het brein (40). Depressie is ook gekoppeld aan verminderde niveaus van hersenafgeleide neurotrofische factor (BDNF) en een krimpende hippocampus, een hersengebied met een rol in het leren en het geheugen. Curcumine verhoogt het BDNF-niveau, waardoor sommige van deze veranderingen mogelijk worden omgekeerd (41). Er is ook enig bewijs dat curcumine de neurotransmitters serotonine en dopamine in de hersenen kan stimuleren (42, 43).
Tot slot blijkt curcumine mogelijk te helpen bij het vertragen van veroudering en het bestrijden van ouderdomsgerelateerde chronische ziekten. (44, 45).
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
